Those Was The Day ( ngày xửa ngày xưa )

Those Was The Day  là một ca khúc lãng mạn của Nga có tên “Дорогой длинною” “Dorogoi dlinnoyu”có nghĩa tiếng Anh là “By the long road”, sáng tác bởi Boris Fomin, ca từ do nhà thơ Konstantin Podrevsky, lời tiếng Anh của Gene Raskin. Bản tiếng Nga đã được thu âm vào năm 1925 và 1926, nhưng bị Stalin cấm lưu hành. Thế giới chỉ thực sự biết đến bài hát vào năm 1953, với bản thu tiếng Nga, trong bộ phim “Innocents in Paris”. Bản chúng ta được biết đến nhiều nhất là của ca sĩ Mary Hopkins, sản xuất bởi ca sĩ Beatles huyền thoại Paul McCartney vào năm 1968. Bài hát nói về sự hoài niệm vể tuổi trẻ và lý tưởng lãng mạn.

Từ những con đường…

Those Were The Days thực chất là một ca khúc đặt lại lời từ nguyên tác Dorogoj Dlinnoyui của nhạc sĩ người Nga, Boris Fomin, sáng tác năm 1917. Có một thời gian dài ca khúc này được liệt vào dạng khuyết danh và người ta xếp nó vào kho nhạc dân gian Nga. Tác giả thực sự của nó, nhạc sĩ Boris Fomin cũng có khá nhiều ca khúc được nhớ vào thời điểm ấy. Có điều lúc mới ra đời, Dorogoj Dlinnoyui hầu như chẳng được ai biết đến. Lúc đó lời bài hát đã văng vẳng những hoài niệm, tiếng lanh canh của lục lạc xe ngựa, những đêm đầy trăng sao ôm guitar hát cùng bạn bè và giờ đây khi tuổi trẻ đã qua đi, tất cả chẳng còn niềm vui và cũng chẳng còn nỗi buồn, cuộc sống ảm đạm… Giai điệu mang hồn phách của một tinh thần gypsy (du mục), lời ca thì buồn bã nhưng lúc ấy, không hiểu sao không có hồi âm từ công chúng. 

Boris Fomin để yên ca khúc ấy vài năm sau (1924) cho đến khi nhà thơ Konstantin Podrevskyi đề nghị đặt lại lời mới, trau chuốt hơn, dựa trên tinh thần phần lời cũ. Khi phần lời được đặt xong thì năm sau bài hát được đưa cho nữ ca sĩ người Gruzia, Tamara Tsereteli, thể hiện. Tuy vậy, bài hát vẫn chưa thành công như mong đợi. Đến năm 1926 Dorogoj Dlinnoyui (tạm dịch: Men theo con đường dài) mới thực sự được biết đến qua giọng ca được xem là ngôi sao hàng đầu khi đó ở Nga, Alexander Vertinsky. Đĩa hát có ca khúc này bán rất chạy và được rất nhiều người yêu mến. Cũng thời điểm đó, nước Nga chứng kiến nhiều cuộc di dân và nhiều người mang theo trong hành lý cả Dorogoj Dlinnoyui. Từ đó ca khúc này lưu lạc qua nhiều quốc gia đến nỗi bản thân những lưu dân không còn nhớ ai là tác giả bản nhạc này. Ca khúc được hát liên tục tại các hội quán ở Paris hay London, cộng đồng người Nga hải ngoại hát nó như để nhớ lại những năm tháng ở quê nhà.

Trong số những người sống tại hải ngoại ấy, có nhạc sĩ/thi sĩ/kiến trúc sư Eugene Raskin (1909 - 2004), một người Mỹ gốc Nga và ông rất yêu bài hát này. Cho đến một ngày, sau khi nhìn lại cuộc đời mình, nhìn những thay đổi của cuộc sống xảy ra xung quanh, Raskin quyết định đặt lời Anh cho ca khúc với tên gọiThose Were The Days vào năm 1962. Ca khúc này được thu âm đầu tiên vào năm 1963 bởi nhóm tam tấu The Limeliters. Sau đó ca khúc được nhiều người biết đến hơn nhưng vẫn chưa lan rộng. Năm 1965, ca sĩ Paul McCartney của nhóm The Beatles trong một lần đến chơi hội quán Blue Lamp, nơi mà cặp vợ chồng Raskin - Francesca vừa từ Mỹ sang biểu diễn, đã mê mẩn ngay giai điệu gypsy tuyệt đẹp được hát cùng tiếng guitar bập bùng mang đầy không khí Nga. Thế nhưng phải 3 năm sau, khi Hãng đĩa Apple ký hợp đồng ghi âm với cô gái 17 tuổi đến từ xứ Wales, Mary Hopkin, Paul mới biết sẽ phải làm gì với ca khúc ấy. Và phần còn lại đã trở thành lịch sử.

… đến đỉnh cao

Năm 1968, Hãng đĩa Apple được thành lập, loay hoay với những bản hợp đồng mới. Một buổi chiều, Paul McCartney nhận được điện thoại từ siêu mẫu Twiggy: “Này, hãy đến xem một cô nàng xứ Wales đang làm gì ở chương trìnhOpportunity Knocks kìa, cô ấy có một thanh quản bằng vàng đấy”. Một cuộc thử giọng được tổ chức vào ngay sáng hôm sau và kế tiếp là một bản hợp đồng khá nặng ký. Lúc đó Paul McCartney không ngần ngại đưa ngay Those Were The Days cho Mary Hopkin. Ở tuổi 17, cái tuổi chưa biết đến hoài niệm, Mary Hopkin đã hát bằng tất cả sự trong sáng của mình. Paul McCartney, một cao thủ của làng nhạc, đã phối lại ca khúc theo kiểu folk, kèm thêm dàn giây, kèn tuba, clarinet và đích thân anh đệm guitar cho phần thu âm này.

Tháng 8/1968, phiên bản mới này chính thức trình làng và ngay lập tức trở thành quán quân tại Anh, đồng thời lọt Top 5 tại Mỹ. Một cô nàng tóc vàng mới toanh, hát nhẹ như sơn ca cùng gương mặt thơ ngây như thánh nữ. Those Were The Days lúc này cho dù không mang phần nghĩa của bài gốc nhưng vẫn là sự hoài niệm, kể về người phụ nữ một ngày lạc vào tửu quán quen, nhớ những người bạn cũ, những ngày cũ chẳng bao giờ kết thúc, ngày mà tất cả đều nâng ly cười đùa và quên thời gian trôi…

Cũng cần phải nói thêm rằng phần lời Anh ngữ của Raskin rất hay, hay đến nỗi ông quyết định tự nhận mình là tác giả của cả nhạc lẫn lời. Và vì thế ai cũng tưởng ông là tác giả ca khúc này. Sau này Raskin nhờ vào tiền bản quyền mà trở nên rất giàu sụ, ông mua bất động sản ở khắp nơi, tậu cả xe Porsche, du thuyền…

Nhưng Raskin vẫn không thể bằng Hopkin về mặt danh tiếng. Chỉ với ca khúc này, cuộc đời cô gái tóc vàng đã hoàn toàn thay đổi. Cô được yêu mến khắp mọi nơi. Those Were The Days đã được Hopkin hát bằng 5 thứ tiếng, chưa kể ca khúc này được chuyển ngữ sang 20 quốc gia với nhiều giọng ca khác nhau.Those Were The Days đã đem về cho Hãng Apple 8 triệu đĩa hát được bán ra và đưa Mary Hopkin trở thành ngôi sao sáng nhất lúc ấy. Câu điệp khúc “Those were the days, my friend” trở thành câu cửa miệng của dân sành điệu ngày ấy và sau đó câu hát này trở thành tên một chương trình truyền hình thực tế. Năm 2008, vợ cũ của John Lennon, Cynthia, đã hát lại ca khúc này như để nhớ lại những năm tháng tuyệt đẹp đã từng sống cùng John.

Nhưng Those Were The Days cũng từng gắn với những khoảnh khắc đen tối. Giáng sinh năm 1975, tại Sân vận động Quốc gia, Tổng thống Francisco Marcias Nguema của quốc gia Guinea Xích đạo đã cho tử hình 150 người tham gia cuộc đảo chính bất thành. Từng người đã ngã xuống trong tiếng nhạc của ban quân nhạc đang chơi bài Those Were The Days.

Như hai câu cuối của phiên bản tiếng Anh, Bạn của tôi ơi, năm tháng làm chúng ta già đi nhưng cũng chẳng khôn ngoan hơn. Bởi trong trái tim ta, những giấc mơ ngày xưa, vẫn y như vậy, Those Were The Days cũng sẽ như vậy trong niềm nhớ của nhiều thế hệ. 

Those Was The Day

Mary Hopkin

Once upon a time there was a tavern,
Where we used to raise a glass or two.
Remember how we laughed away the hours,
think of all the great things we would do.
Those were the days my friend,
We thought they’d never end,
We’d sing and dance for-ever and a day,
We’d live the life we choose,
We’d fight and never lose,
For we were young and sure to have our way.
Lalala lah lala, lalala lah lala
Those were the days, oh yes, those were the days.
Then the busy years went rushing by us.
We lost our starry notions on the way.
If by chance I’d see you in the tavern,
We’d smile at one another and we’d say:
Just tonight I stood before the tavern,
Nothing seemed the way it used to be.
In the glass I saw a strange reflection,
Was that lonely woman really me.
Through the door there came familiar laughter.
I saw your face and heard you call my name.
Oh, my friend, we’re older but no wiser,
For in our hearts the dreams are still the same.

Dịch nghĩa

Ngày Xưa

Ngày xửa ngày xưa có một quán rượu,
Nơi ta từng nâng một vài ly.
Còn nhớ ta đã cười quên thời gian,
Nghĩ về tất cả những điều lớn lao ta sẽ làm.
Những ngày xưa ấy, bạn của tôi ơi,
Ta đã nghĩ sẽ không bao giờ kết thúc,
Ta sẽ mãi hát và nhảy và rồi một ngày,
Ta sẽ sống cuộc đời mà ta chọn,
Ta sẽ đấu tranh và không bao giờ thất bại,
Vì ta trẻ và chắc chắn sẽ sống theo cách của mình.
Lalala lah lala, lalala lah lala
Những ngày xưa ấy, ồ phải, những ngày xưa ấy.
Rồi tháng năm bận rộn ào đến.
Trên đường đi, ta đánh mất những ý niệm trăng sao.
Nếu tình cờ tôi gặp bạn trong quán rượu,
Chúng ta sẽ cười với nhau và ta sẽ nói rằng:
Đêm nay đây tôi đứng trước quán rượu,
Chẳng có gì còn có vẻ giống như nó đã từng.
Trong ly rượu, tôi thấy một bóng hình lạ lẫm,
Có phải người đàn bà cô đơn kia chính là tôi.
Qua cánh cửa vẳng tiếng cười quen thuộc.
Tôi thấy khuôn mặt bạn và nghe tiếng bạn gọi tên tôi.
Ôi, bạn của tôi ơi, chúng ta già đi nhưng chẳng khôn ngoan hơn,
Vì trong trái tim ta, những giấc mơ vẫn y như trước.

TÌNH CA DU MỤC

Thảo nguyên bát ngát mênh mông tận chân trời
Cỏ cây hoa lá, hương thơm toả ngát đồng
Tìm em năm tháng, thấy đâu hình bóng nàng
Em thân yêu ơi, biết em giờ này nơi nao ?

Nhắn giúp cho ta chim ơi
Nhắn giúp cho ta mây ơi
Thảo nguyên bát ngát, đem giấu em tôi nơi nào ?
Lần theo dấu vết em đi
Tìm đâu cho thấy em thân yêu
Tình yêu đốt cháy trong tim phút giây nào nguôi

Tháng tháng năm năm trôi qua
Gió tuyết mưa rơi sương sa
Tình anh vẫn xanh như lá cây đang mùa xuân

Dù cho năm tháng phôi phai hình bóng nàng
Dù thời gian có xóa tan bao ước vọng
Hàng mi đen láy như nhung vì nắng chiều
Trên vai em tôi, vẫn buông dài đôi bím tóc …

Nhắn giúp ….

Mẹ tôi vẫn thường gọi tên bản nhạc này là Những Ngày Tươi Đẹp , ôi giai điệu ngọt ngào của nó hay làm sao . Tôi chỉ nghe bản tiếng Anh thôi , nghe theo điệu nhạc của nó , điệu nhạc của mấy gã  cowboy ( cao bồi )

Khi xưa còn trẻ ta với bao nhiêu hoài bão , ước mơ lớn lao , đó là những khao khát mạnh mẽ của con người . Ta cứ nghĩ rằng ta sẽ đạt được , nhưng cuộc sống có những giới hạn và rồi trên đường đi có những vật cản khiến ta không thể nào vượt qua …..

Nào , ngồi xuống uống với tôi vài ly rượu đi anh bạn  , chúng ta đã già nhưng chẳng thể khôn ngoan hơn , hì hì .

Ngày xưa và bây giờ đâu có gì khác nhau đâu nhỉ .