Chiến tranh và bom đạn, là những cơn ác mộng kinh hoàng đối với những con người vô tội. Và có điều còn ám ảnh hơn bao giờ hết chính là nỗi đau mà chúng dày xéo lên những đứa trẻ, với ánh mắt ngây thơ, tương lai còn chưa kịp tới.
Có một ca khúc chạm tới tận sâu thẳm trái tim, ca khúc Pháp mang tên: Comme toi- Giống như con. Ca khúc không chỉ làm cho bao trái tim thổn thức bởi âm nhạc quá đẹp, mà còn gợi lại một nỗi sợ hãi không bao giờ cũ: Con trẻ luôn là những nạn nhân vô tội của chiến tranh và tội ác.
Bản gốc của Jean-Jaques Goldman khác hoàn toàn các phiên bản tiếng Việt hát bởi Mỹ Tâm với tựa đề “Về chốn thiên đường” (Album Ngày ấy Bây giờ), hay “Hãy đến với em” (Ngọc Lan), là những câu chuyện thổn thức về tình yêu đôi lứa.
omme toi – Giống như con được nhạc sĩ người Pháp Jean-Jacques Goldman lấy cảm hứng từ một hình ảnh cũ về một cô bé tên là Sarah bị giết trong trại tập trung của Đức quốc xã. Ca khúc là một hình ảnh chân thực đau lòng, một em bé chưa được 8 tuổi, đã bị chiến tranh cướp đi tất cả.
Chiến tranh và tội ác đã cướp đi ước mơ còn dang dở của những đứa trẻ.
Cô bé 8 tuổi trong bức ảnh không có một cái tên cụ thể và Goldman đã đặt cho cô cái tên Sarah, tên người vợ của ông tổ dân tộc Do thái, Abraham. Điều này cũng giải thích cho nội dung bài hát dù không chỉ đích danh nạn diệt chủng nhưng những cái tên trong bài hát đều ám chỉ đến người Ba Lan gốc Do thái. Ngoài Sarah còn có thêm Ruth, Anna, Jérémie và địa danh Varsovie (Warsaw, Ba Lan).
Bài hát Comme Toi là tâm trạng của một người cha khi ngắm nhìn con gái mình đang ngủ. Bé say sưa trong giấc nồng, khuôn mặt bình yên như một thiên thần nhỏ, đó chính là Caroline, con gái của Goldman năm ấy cũng đang gần tròn 8 tuổi.
Người cha yêu thương cô con gái biết nhường nào, ông thấy đó là một chồi non của sự sống, ngây thơ và đáng yêu, tâm hồn trong sáng của đứa trẻ đã đưa ông đến với nỗi nhớ về một cô bé có vẻ mặt trong xanh trong như bầu trời không gợn mây, trong chiếc váy nhung, cô bé cười tỏa biết bao sự sống. Em bé đứng bên cạnh gia đình trong một buổi chiều tà, ánh mắt lơ đễnh nhìn quanh như kiếm tìm trong vô định.
Cô bé ấy có đôi mắt sáng và chiếc váy đầm bằng nhung
Ở bên cạnh mẹ của bé, với gia đình vây quanh
Bé tạo dáng với một chút lơ đễnh dưới tia nắng dịu cuối ngày
Tấm ảnh không đẹp nhưng chúng ta có thể thấy ở đó
Niềm hạnh phúc đích thật và nỗi dịu êm của một buổi chiều tà
Cô bé đã yêu âm nhạc, nhất là Schumann và sau đó là Mozart
Ở bên cạnh mẹ của bé, với gia đình vây quanh
Bé tạo dáng với một chút lơ đễnh dưới tia nắng dịu cuối ngày
Tấm ảnh không đẹp nhưng chúng ta có thể thấy ở đó
Niềm hạnh phúc đích thật và nỗi dịu êm của một buổi chiều tà
Cô bé đã yêu âm nhạc, nhất là Schumann và sau đó là Mozart
Giống như con, giống như con, giống như con, …
Giống như con mà ta đang nhìn xuống
Giống như con đang ngủ và mơ về điều gì đó
Giống như con, giống như con, giống như con,
Cô bé cũng như bao đứa trẻ khác, thích nghe những bản nhạc Schumann và sau đó là Mozart, cô được học ở một ngôi trường làng, cũng thích đọc sách và học cách đối nhân xử thế. Cô vẫn thường ngợi ca những chàng ếch xanh và nàng công chúa ngủ trong rừng, cũng mơ mộng trong vườn cổ tích, cũng mang theo những giấc mơ về một nàng công chúa xinh đẹp với hoàng tử xứ thần tiên. Sarah yêu búp bê và cả bạn bè, nhất là với Ruth và Anna.
Cô bé ấy đã đi học trong trường làng ở dưới đó
Cô bé đã học những cuốn sách, đã học các lễ nghĩa, phép tắc
Cô bé đã hát về những chú ếch và về những cô công chúa ngủ trong rừng
Bé yêu con búp bê và bạn bè của mình
Nhất là Ruth và Anna, và nhất là Jérémie
Và chúng đáng lẽ đã có thể lấy nhau một ngày nào đó ở Varsovie
Cô bé đã học những cuốn sách, đã học các lễ nghĩa, phép tắc
Cô bé đã hát về những chú ếch và về những cô công chúa ngủ trong rừng
Bé yêu con búp bê và bạn bè của mình
Nhất là Ruth và Anna, và nhất là Jérémie
Và chúng đáng lẽ đã có thể lấy nhau một ngày nào đó ở Varsovie
Rồi một ngày nào đó, ở Varsovie, Sarah sẽ có một đám cưới tuyệt vời. Ôi giấc mơ mới đẹp làm sao, cô bé ấy còn tương lai phía trước. Cuộc sống của cô là chuỗi ngày êm đềm, với mộng mơ và những đám mây trắng trên cao.
Mới 8 tuổi chưa hiểu hết sự đời, còn dang dở nụ cười chưa kịp khép, em hồn nhiên nhảy chân sáo giữa sân, búp bê như một cô bạn rất gần
Giống như con, giống như con, giống như con, …
Giống như con mà cha đang nhìn xuống
Giống như con đang ngủ và mơ về điều gì đó
Giống như con, giống như con, giống như con,
Giống như con mà cha đang nhìn xuống
Giống như con đang ngủ và mơ về điều gì đó
Giống như con, giống như con, giống như con,
‘‘Giống như con, giống như con, giống như con, …’’ Người cha thủ thỉ với cô con gái bé bỏng như thể xoa dịu những gì đã mất của Sarah, giấc mơ còn bỏ ngỏ. Cô bé ấy cũng như con, có đôi mắt sáng như sao đêm, trong xanh như nước biển, cô bé rất ngoan, và dáng vẻ như một thiên thần. Cô bé cũng sẽ trở thành một thiếu nữ, với biết bao nhiêu hoài bão ước mơ.
Cô bé ấy tên là Sarah, chưa được tám tuổi
Cuộc đời bé đã từng là những giấc mơ êm ả và những cụm mây trắng
Cuộc đời bé đã từng là những giấc mơ êm ả và những cụm mây trắng
Nhưng rồi nó bị tước đoạt bởi kẻ khác, giọng người cha như nghẹn ngào khi:
Nhưng những người khác đã quyết định cách khác
Cô bé ấy có đôi mắt sáng và cùng lứa tuổi với con
Đó từng là một bé gái bình thường và rất ngoan
Nhưng cô bé ấy đã không được sinh ra giống như con ở đây và bây giờ
Cô bé ấy có đôi mắt sáng và cùng lứa tuổi với con
Đó từng là một bé gái bình thường và rất ngoan
Nhưng cô bé ấy đã không được sinh ra giống như con ở đây và bây giờ
Làn mây trắng không còn đó nữa, bị bom kia xé vỡ mất rồi, giấc mộng đẹp bị đạn bay xé nát. Những kẻ kia đã cướp mất đi rồi, vườn cổ tích với những chàng hoàng tử, chú ếch xanh nhảy nhót tung tăng, đã biến mất không còn dấu vết, bởi chiến tranh, bởi tàn ác của ai kia. Đôi mắt mộng mơ không còn nữa, chỉ là một ánh mắt chất chứa cả nỗi buồn.
Cô bé cũng như con hay biết bao đứa trẻ khác, cũng có những câu chuyện đang bỏ dở, cũng có những niềm vui nho nhỏ của tuổi lên 8. Cũng như con mong được bình yên và chìm trong mộng lành. Nhưng chiến tranh kia đã cướp đi tất cả, trong đó có những giấc mộng rất bình thường.
Chẳng còn tiếng ríu rít cười đùa, chỉ vương lại là nỗi sợ hãi bom đạn, gia đình li tán con mất mẹ, cha, lang thang như kẻ không nhà, rồi lại bị vùi lấp trong đống đổ nát, tàn tro.
Cô bé có đôi mắt thật sáng ấy mặc chiếc váy nhung, đứng lơ đãng dưới ánh nắng chiều bênh cạnh mẹ và gia đình.
Tấm hình không còn rõ nữa, nhưng ai cũng có thể nhận thấy niềm hạnh phúc và sự bình yên ở trong đó.
Cô bé thích nhạc của Schuman, của Mozart , giống như em , giống như em đấy, bé con đang mơ màng ngủ ạ…
Tấm hình không còn rõ nữa, nhưng ai cũng có thể nhận thấy niềm hạnh phúc và sự bình yên ở trong đó.
Cô bé thích nhạc của Schuman, của Mozart , giống như em , giống như em đấy, bé con đang mơ màng ngủ ạ…
Những cái tên như Sarah, Ruth, Anna hay Jérémie và địa danh Varsovie (Vác-sa-va) được nhắc đến trong Comme toi làm người nghe liên tưởng đến các bé gái người Ba Lan, gốc Do Thái. Trong chiến tranh thế giới lần 2, rất nhiều đứa trẻ như thế, cùng cha mẹ, gia đình mình đã bị bọn phát xít Đức săn lùng rồi dồn vào những trại tập trung – địa ngục trần gian với phòng hơi ngạt, lò thiêu xác, hố chất xương người… Và, biết bao nhiêu thiên thần bé nhỏ đã không bao giờ trở về nữa, đã mãi mãi dừng lại ở tuổi lên 8 giống như cô bé Sarah của Goldman…
Cô bé tên là Sarah, tuổi chưa tròn 8.
Sarah có một tuổi thơ êm ả với những ước mơ cùng làn mây trắng.
Nhưng rồi, có những kẻ đã khiến cuộc đời cô bé ngoan ngoãn với đôi mắt trong sáng, vô tư ấy khác đi.
Khi đó, Sarah cũng mới trạc tuổi em bây giờ, nhưng tiếc thay, Sarah lại không được như em , sinh ra trong thời bình , ở nơi đây và vào lúc này…
Sarah có một tuổi thơ êm ả với những ước mơ cùng làn mây trắng.
Nhưng rồi, có những kẻ đã khiến cuộc đời cô bé ngoan ngoãn với đôi mắt trong sáng, vô tư ấy khác đi.
Khi đó, Sarah cũng mới trạc tuổi em bây giờ, nhưng tiếc thay, Sarah lại không được như em , sinh ra trong thời bình , ở nơi đây và vào lúc này…
“Những kẻ” trong ca từ, không thể khác, chính là Hitler, Himmler và đồng bọn. Còn “em”, “em” là ai ? Đó có thể là con gái Goldman, là bé gái ruột thịt của bạn, hay bất cứ một bé con đáng yêu nào khác đang ngủ ngon mà chúng ta vẫn thường bắt gặp trong cuộc sống ngày nay. Đáng lẽ ra , Sarah cũng sẽ có một giấc ngủ giống như vậy, nhưng bọn quỷ đội lốt người kia đã cướp đi của Sarah tất cả. Lời ca day dứt , khắc khoải “Comme toi, comme toi, comme toi…” kết thúc bài hát , nghe như một lời ru, một lời nguyện cầu, một lời cảnh báo tới con người về những tội ác man rợ có thể nhằm vào trẻ em .
Những bài ca tuyệt vời như Comme toi , Sleeping child ( Michael Learns To Rock) vẫn ngân lên trong cuộc sống. Nhưng chúng chỉ có thể làm dịu lại những tâm hồn hướng thiện . Quỷ dữ thời nào thì cũng vẫn mãi là quỷ dữ mà thôi . Và với chúng , công lý không tồn tại .
Bạn có biết ở thời bình cũng có rất nhiều cuộc đời bất hạnh của những đứa trẻ phải gánh chịu cho tội ác ngay cả khi nó chưa kịp chào đời
Đó chính là những đứa trẻ mồ côi con của những cha mẹ có niềm tin vào Chân-Thiện-Nhẫn.
Họ đã cướp đi tiếng gọi mẹ, gọi cha. Cướp đi mái nhà ấm êm của chúng, đẩy biết bao những cuộc đời vào bất hạnh, con khóc đêm nhớ mẹ cha, đắp sương trời giữa màn đêm lạnh.
Bạn có biết, sự đau khổ này không phải tới từ chiến tranh, mà đó chính là tội ác, điều đau đớn hơn cả lại xảy ra ở thời bình.
Điều này đã và đang xảy ra ở Trung quốc, trong các nhà tù hay những trại cưỡng bức, có những đứa trẻ với ánh mắt còn ngây thơ không hiểu vì sao mình lại bị nhốt vào tù, không hiểu vì sao không được tới trường, cũng không hiểu vì sao cha mẹ đột nhiên biến mất. Chúng cứ chạy đi kiếm tìm cha mẹ, biết hỏi ai và biết tìm đâu?
Có những đứa trẻ chưa kịp nhìn thấy ánh sáng cuộc đời, đã vội vã rời khỏi thế gian vì những kẻ kia bức hại.
Tội ác biết sao mà kể xiết, lũ trẻ vốn vô tội ngây thơ, nhưng người ta lại biến nó trở thành những đứa bé phải hứng chịu tất cả những gì đau thương nhất.
Ước mơ ư? Quá xa vời, khi tiếng mẹ, cha chẳng bao giờ được cất lên lần nữa.
Đó là những cuộc đời li tán, đến tận bây giờ cũng chẳng biết đi đâu, chân giá lạnh, bụng đói khát. Biết đi đâu tìm mẹ tìm cha. Chỉ biết khóc cho thấu trời thấu đất. Những tiếng cười kia mãi mãi đã xa rồi.
Trở về với Comme toi- giống như con, để biết trân quý hơn những hạnh phúc mà ta có được ở thời bình, nhìn lại những nỗi đau, mất mát do chiến tranh, tội ác, để rồi chúng ta thấm hơn, yêu thương và quý trọng hơn cuộc sống này.
Bài hát với giai điệu du dương khiến người nghe vừa day dứt khôn nguôi nhưng cũng lại như được nạp thêm năng lượng yêu thương. Cả bài hát không hề có một đoạn lời nào chỉ đích danh đến lò mổ chiến tranh, nạn diệt chủng, trại tập trung… nhưng người nghe vẫn sởn gai ốc với những hình tượng được đặt ra. Và nó cũng là ý mở của Goldman khi có thể liên hệ bài hát tới những cuộc chiến khác, những tội ác khác biến bọn trẻ trở thành những nạn nhân vô tội.
Comme Toi (Giống như con) như thể cái bóng phản chiếu sự ám ảnh khôn nguôi của chiến tranh, tội ác diệt chủng hay bức hại phi nghĩa. Đó có thể là bé gái của bất cứ gia đình nào. Hay nói như Goldman, “bé gái ấy, chính là chúng ta”.
Comme Toi
Jean Jacques Goldman
Elle avait les yeux clairs et la robe en velours
À côté de sa mère et la famille autour
Elle pose un peu distraite au doux soleil de la fin du jour
La photo n’est pas bonne mais l’on peut y voir
Le bonheur en personne et la douceur d’un soir
Elle aimait la musique surtout Schumann et puis Mozart
À côté de sa mère et la famille autour
Elle pose un peu distraite au doux soleil de la fin du jour
La photo n’est pas bonne mais l’on peut y voir
Le bonheur en personne et la douceur d’un soir
Elle aimait la musique surtout Schumann et puis Mozart
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dort en rêvant à quoi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dort en rêvant à quoi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Elle allait à l’école au village d’en bas
Elle apprenait les livres elle apprenait les lois
Elle chantait les grenouilles et les princesses qui dorment au bois
Elle aimait sa poupée elle aimait ses amis
Surtout Ruth et Anna et surtout Jérémie
Et ils se marieraient un jour peut-être à Varsovie
Elle apprenait les livres elle apprenait les lois
Elle chantait les grenouilles et les princesses qui dorment au bois
Elle aimait sa poupée elle aimait ses amis
Surtout Ruth et Anna et surtout Jérémie
Et ils se marieraient un jour peut-être à Varsovie
Elle s’appelait Sarah elle n’avait pas huit ans
Sa vie c’était douceur rêves et nuages blancs
Mais d’autres gens en avaient décidé autrement
Elle avait tes yeux clairs et elle avait ton âge
C’était une petite fille sans histoires et très sage
Mais elle n’est pas née comme toi ici et maintenant
Sa vie c’était douceur rêves et nuages blancs
Mais d’autres gens en avaient décidé autrement
Elle avait tes yeux clairs et elle avait ton âge
C’était une petite fille sans histoires et très sage
Mais elle n’est pas née comme toi ici et maintenant
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dort en rêvant à quoi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Comme toi que je regarde tout bas
Comme toi qui dort en rêvant à quoi
Comme toi comme toi comme toi comme toi
Dịch ý
Cô ấy có đôi mắt xanh và một cái váy bằng nhung
Bên cạnh mẹ của cô ấy và gia đình xung quanh
Nhưng cô ấy hơi đãng trí vào lúc chiều tà của một ngày
Bức ảnh không thật đẹp nhưng người ta có thể thấy
Sự sung sướng ở con người và sự êm dịu của buổi tối
Cô ấy thích nghe nhạc của Schumann và của Mozart
Bên cạnh mẹ của cô ấy và gia đình xung quanh
Nhưng cô ấy hơi đãng trí vào lúc chiều tà của một ngày
Bức ảnh không thật đẹp nhưng người ta có thể thấy
Sự sung sướng ở con người và sự êm dịu của buổi tối
Cô ấy thích nghe nhạc của Schumann và của Mozart
Giống như em , giống như em , giống như em
giống như em , giống như em , giống như em
giống như em tôi đã nhìn từ xa
giống như em ngủ mơ về gì ?
Giống như em, giống như em, giống như em
giống như em , giống như em , giống như em
giống như em tôi đã nhìn từ xa
giống như em ngủ mơ về gì ?
Giống như em, giống như em, giống như em
Cô ấy đi đến trường ở làng xa
Cô ấy học những cuốn sách và luật
Cô ấy hát về những con ếch và cô công chúa ngủ trong rừng
Cô ấy yêu những con búp bê và những người bạn của cô ấy
Nhất là Ruth và Anna và nhất là Jeremie
Và họ sẽ cưới nhau vào một ngày có thể ở Varsovie
Cô ấy học những cuốn sách và luật
Cô ấy hát về những con ếch và cô công chúa ngủ trong rừng
Cô ấy yêu những con búp bê và những người bạn của cô ấy
Nhất là Ruth và Anna và nhất là Jeremie
Và họ sẽ cưới nhau vào một ngày có thể ở Varsovie
Cô ấy tên là Sarah , cô ấy không phải tám tuổi
Cuộc sống của cô ấy là giấc mơ dịu êm và làn mây trắng
Nhưng những người khác đã quyết định cách khác
Cô ấy có đôi mắt màu xanh và cô ấy có tuổi của em
Đó là một cô gái bé bỏng không có trong chuyện và rất ngoan
Nhưng cô ấy không sinh ra giống như em ở đây và bây giờ
Cuộc sống của cô ấy là giấc mơ dịu êm và làn mây trắng
Nhưng những người khác đã quyết định cách khác
Cô ấy có đôi mắt màu xanh và cô ấy có tuổi của em
Đó là một cô gái bé bỏng không có trong chuyện và rất ngoan
Nhưng cô ấy không sinh ra giống như em ở đây và bây giờ
Giống như em , giống như em, giống như em
Giống như em , giống như em, giống như em
giống như em mà tôi nhìn ở xa
Giống như em ngủ mơ về điều gì ?
Giống như em , giống như em, giống như em
Giống như em , giống như em, giống như em
giống như em mà tôi nhìn ở xa
Giống như em ngủ mơ về điều gì ?
Giống như em , giống như em, giống như em
Một bài dịch khác
Cô bé có đôi mắt thật sáng ấy mặc chiếc váy nhung
Lơ đãng bên cạnh mẹ và gia đình , dưới nắng dịu cuối ngày
Lơ đãng bên cạnh mẹ và gia đình , dưới nắng dịu cuối ngày
Tấm hình không còn rõ nữa , nhưng ai cũng có thể nhận thấy
Niềm hạnh phúc con người và sự bình yên của buổi chiều
Cô bé yêu âm nhạc , nhất là Schuman, và Mozart
Niềm hạnh phúc con người và sự bình yên của buổi chiều
Cô bé yêu âm nhạc , nhất là Schuman, và Mozart
Giống như em, giống như em đấy
Khi tôi nhìn em
bé con đang ngủ và đang mơ gì đó
Giống như em , giống như em đấy
Khi tôi nhìn em
bé con đang ngủ và đang mơ gì đó
Giống như em , giống như em đấy
Cô bé đi học ở trường làng dưới kia
Em học những sách , em học những luật lệ
Em hát bài ca về những con ếch và những công chúa ngủ trong rừng .
Em học những sách , em học những luật lệ
Em hát bài ca về những con ếch và những công chúa ngủ trong rừng .
Cô bé yêu búp bê và bạn bè
Nhất là Ruth và Anna , và nhất là Jeremie
Và một ngày nào đó có thể cô bé sẽ làm đám cưới ở Varsovie
Nhất là Ruth và Anna , và nhất là Jeremie
Và một ngày nào đó có thể cô bé sẽ làm đám cưới ở Varsovie
Cô bé tên là Sarah, tuổi chưa tròn tám.
Tuổi thơ cô bé êm ả, với những ước mơ cùng những làn mây trắng.
Nhưng rồi, có những kẻ đã khiến cuộc đời cô bé ấy khác đi .
Tuổi thơ cô bé êm ả, với những ước mơ cùng những làn mây trắng.
Nhưng rồi, có những kẻ đã khiến cuộc đời cô bé ấy khác đi .
Cô bé đó cũng có đôi mắt sáng như em và cũng trạc tuổi em
Một cô bé không còn lại gì và rất ngoan.
Nhưng cô bé lại không được sinh ra ở nơi đây và vào lúc này như em
Một cô bé không còn lại gì và rất ngoan.
Nhưng cô bé lại không được sinh ra ở nơi đây và vào lúc này như em
Comme toi nghĩa là giống như em , vậy mà không hiểu sao ca sĩ yêu thích của mình lại hát comme toi là đến bên người . Có một số bài hát được các ông nhạc sĩ dịch bố láo không đúng hoàn toàn với ý nghĩa của bài hát . điển hình là bài hát này và bài Compagnon disparu ( áo em thu vàng ) .
Dựa theo nhạc của một số ca khúc nước ngoài để viết lại lời Việt cũng được nhưng khi viết lại lời Việt thì dựa vào ý chính của bài hát đó . Một bài hát chẳng có ý nghĩa gì về tình yêu cả mà các ông ấy cố nhào nặn ra một tình yêu sướt mướt , ủy mị thì tài thật .
Comme toi ( Giống như em ) – một ca khúc tiếng Pháp được khá nhiều người Việt Nam yêu thích đã bắt đầu như vậy. Giai điệu lãng mạn cùng giọng ca buồn buồn, càng lúc càng trở nên xót xa, nức nở của Jean-Jacques Goldman, khiến người nghe không biết tiếng Pháp nhầm tưởng Comme toi là một bản thất tình ca. Thậm chí một số tác giả khi viết lời Việt cho nó còn đặt những cái tên nghe rất mùi mẫn như Hãy đến với em (giọng ca Ngọc Lan, Kiều Nga) , Mãi yêu người ( giọng ca Quang Dũng ) hay Về chốn thiên đường (Mỹ Tâm hát) . Nhưng sự thực là Comme toi ẩn chứa sau nó những câu chuyện buồn, những mảnh đời bất hạnh và những tội ác đáng sợ nhất của loài người.
No comments:
Post a Comment