Monday, June 17, 2019

Nghe lại bản gốc tuyệt đẹp: Autumn Leaves – Mùa thu lá úa, tiếng thở dài nhẹ, buồn tiếc nhưng không đau thương

Những chiếc lá vàng úa rụng… vậy mà vì sao sống mãi và bay đi khắp thế giới….?
Les Feuilles mortes” (viết bằng tiếng Pháp, tạm dịch: “Lá úa“) là ca khúc vô cùng nổi tiếng – nguyên được viết bằng tiếng Pháp cho một bộ phim – được nhiều nghệ sĩ khắp thế giới trình bày.
Nghệ sĩ đem dấu ấn mạnh mẽ nhất cho bài có lẽ là Yves Montand, diễn viên kiêm ca sĩ nổi tiếng người Pháp.
Ca khúc có phần nhạc của nhà soạn nhạc người Pháp gốc Hungary Joseph Kosma và phần lời của nhà thơ Jacques Prévert, có nội dung là kỷ niệm buồn về một tình yêu đã mất. Năm 1949, Johnny Mercer viết lời tiếng Anh cho bài hát và đặt nhan đề là “Autumn Leaves”.
Lời bài hát tiếng Anh: Autumn Leaves
The falling leaves drift by the window 
The autumn leaves of red and gold 
I see your lips, the summer kisses 
The sun-burned hands I used to hold
Since you went away the days grow long 
And soon Ill hear old winters song 
But I miss you most of all my darling 
When autumn leaves start to fall
Lời thơ nguyên gốc tiếng Pháp Les feuilles mortes
Anh tha thiết mong em hồi tưởng lại
Những ngày hạnh phúc chúng ta thân thiết
Thời gian ấy cuộc đời đẹp quá
Và mặt trời rạng rỡ hơn bây giờ
Anh tha thiết mong em hồi tưởng lại. Những ngày hạnh phúc chúng ta thân thiết 
Bao lá rụng gom đầy thành đống
Đấy em xem, anh nào có quên
Bao lá úa chết đầy thành đống
Như kỷ niệm sâu cùng hối tiếc dày.
Và cơn gió bấc cuốn chúng đi
Vào đêm quên lãng lạnh lẽo
Em thấy đó, anh có nào quên
Khúc ca em thường hát anh nghe
Bao lá rụng gom đầy thành đống.. Đấy em xem, anh nào có quên 
Điệp Khúc:
Bài hát ấy giống như đôi ta
Em yêu anh cùng anh yêu em
Và chúng ta đã sống trọn bên nhau
Em, em yêu anh và anh yêu em
Nhưng đời chia xa những kẻ yêu nhau
Thật dịu êm, không hề động tiếng
Và biển sóng xóa đi trên cát ướt
Dấu chân những tình nhân đã lìa tan
Và biển sóng xóa đi trên cát ướt. Dấu chân những tình nhân đã lìa tan 
Bao lá úa chết đầy thành đống
Như kỷ niệm sâu cùng hối tiếc dày
Nhưng tình anh câm lặng và thủy chung
Luôn lặng cười cám ơn đời
Anh yêu em xiết bao, em đẹp thế
Làm sao anh quên được, mà em muốn vậy!
Nhưng đời chia xa những kẻ yêu nhau. Thật dịu êm, không hề động tiếng 
Thời gian ấy cuộc đời đẹp biết bao
Và mặt trời rạng rỡ hơn bây giờ
Em là bạn thân yêu hiền dịu nhất của anh
Còn anh? Chỉ gây toàn đáng tiếc.
Và khúc hát em hát năm xưa
Mãi mãi, anh vẫn nghe mãi mãi
Bản tiếng Pháp của Yves Montand, với phần đọc thơ của Jacques Prévert. Đây dường như là một bài hát khác hẳn so với phiên bản tiếng Anh, vốn chỉ giữ phần điệp khúc của bản tiếng Pháp:
Số phận ca khúc 2 bên bờ đại dương
Bài “Lá rụng” (tiếng Pháp: Les feuilles mortes), sang tiếng Anh chuyển thành “Lá thu” (Autumn Leaves) – Johnny Mercer đã giữ chỉ phần điệp khúc của Les feuilles mortes. Trong Autumn Leaves phiên bản tiếng Anh không còn chất thơ của Jacques Prévert nữa. Autumn Leaves dường như là một bài hát khác.
Les feuilles mortes thành có hai định mệnh: Bên kia bờ Atlantic vẫn là Les feuilles mortes, từ Tino Rossi, Yves Montand, Nana Mouskouri, Edith Piaf, Mireille Mathieu … đến bây giờ Patricia Kaas, Andrea Bocelli ,… mở đầu bằng lời thơ ”Oh! je voudrais tant que tu te souviennes...” (Ôi, anh mong sao em có thể nhớ lại…)
Bên đây Atlantic là Autumn Leaves, kể từ những Nat “King” Cole, Frank Sinatra, Ella Fitzgerald… trở đi, cho đến Eric Clapton, Lara Fabian, Diana Krall, Eva Cassidy, Nathalie Cole… lại mở đầu : “The autumn leaves. Drift by my window. The autumn leaves. Of red and gold…”. (Những chiếc lá thu. Rơi xuống bên ngoài cửa sổ. Những chiếc lá thu. Đỏ xen lẫn vàng..”)
Cứ ngẫu kỳ nêu tên một ca sĩ nổi tiếng Mỹ hay Pháp nào, trong những thập niên cuối thế kỷ 20, dù đoán vội nhưng sẽ có may mắn không sai, là họ đều đã có hát bài này.
Nếu cộng cả nhạc jazz và các khí nhạc khác thì nhiều không đếm xuể. Dù chỉ chọn những tiếng hát, ban nhạc hay thôi, cũng có thể hơn một ngày một đêm nếu nghe hết.
Ca khúc là tiếng thở dài nhẹ, buồn tiếc, nhưng không đau thương
Ở đây, và có lẽ cũng như ở nhiều nơi khác, giống một ai đó trong chúng ta đã yêu, đã xa, và đã mất tất cả vào “đêm lạnh của lãng quên”.
Thường xảy ra đây và đó, trôi dần cùng nhịp sống bình thường, và cảm nhận từng bước phân rẽ đến từ sức mạnh của số phận,và như thế, mọi tình tiết đã chỉ là tình tiết khi nhìn lại, chúng đều lặng lẽ thu xếp, không cất tiếng đau thương.
Ở đây không có quá nhiều ngang trái, đắng cay, không chỉ đầy nước mắt, mới là yêu. 
Không có đoạn trường oan trái đau khổ, khi nhắc đến tình yêu, không chạy trốn quá khứ, không có oán trách, hay ngậm ngùi tiếc thương.
Ở đây trong Prevert, và trong đám đông may mắn, không quá bất hạnh, có chúng ta là những người từng yêu, từng xa, từng mất, nhưng vẫn có thể mỉm cười nhớ tiếc.
Quả thực, cuộc sống là một hành trình với những nỗi buồn bay đi trên đôi cánh của thời gian, còn đọng lại là những điều đẹp đẽ ngọt ngào. Hãy luôn sống yêu thương. Hãy trân quý từng phút giây bạn có trên cõi đời…Đó phải chăng chính là “sống thực sự”?
B911e2d0c1767b2c58ecb6943c3c97fd
Autumn Leaves
Nat king Cole
The falling leaves drift by the window
The autumn leaves of red and gold
I see your lips, the summer kisses
The sun-burned hands I used to hold
Since you went away the days grow long
And soon Ill hear old winters song
But I miss you most of all my darling
When autumn leaves start to fall
Dịch ý
Những chiếc lá mùa thu
Những chiếc lá mùa thu còn vương đầy bên cửa sổ
Những chiếc lá mùa thu với sắc vàng và đỏ
Anh nhìn đôi môi của em , những nụ hôn cùa ngày hè
và đôi tay rám nắng mà anh vẫn thường nắm .
Từ khi em ra đi ,  ngày dường như  dài hơn
Và anh  sẽ  sớm nghe lại những bài hát mùa đông cũ
Anh nhớ  em  nhiều lắm , em yêu à
Khi những chiếc lá mùa thu bắt đầu rơi .
0evwdntlcs8
LES FEUILLES MORTES
Oh, je voudrais tant que tu te souviennes ,
Des jours heureux quand nous étions amis ,
Dans ce temps là, la vie était plus belle ,
Et le soleil plus brûlant qu’aujourd’hui .
Les feuilles mortes se ramassent à la pelle ,
Tu vois je n’ai pas oublié .
Les feuilles mortes se ramassent à la pelle ,
Les souvenirs et les regrets aussi ,
Et le vent du nord les emporte ,
Dans la nuit froide de l’oubli .
Tu vois, je n’ai pas oublié ,
La chanson que tu me chantais…
C’est une chanson, qui nous ressemble ,
Toi qui m’aimais, moi qui t’aimais .
Nous vivions, tous les deux ensemble ,
Toi qui m’aimais, moi qui t’aimais .
Et la vie sépare ceux qui s’aiment ,
Tout doucement, sans faire de bruit .
Et la mer efface sur le sable ,
Les pas des amants désunis .
Nous vivions, tous les deux ensemble ,
Toi qui m’aimais, moi qui t’aimais .
Et la vie sépare ceux qui s’aiment ,
Tout doucement, sans faire de bruit .
Et la mer efface sur le sable ,
Les pas des amants désunis…
Les feuilles mortes se ramassent à la pelle ,
Les souvenirs et les regrets aussi
Mais mon amour silencieux et fidèle
Sourit toujours et remercie la vie
Je t’aimais tant, tu étais si jolie ,
Comment veux-tu que je t’oublie  ?
En ce temps-là, la vie était plus belle
Et le soleil plus brûlant qu’aujourd’hui
Tu étais ma plus douce amie
Mais je n’ai que faire des regrets
Et la chanson que tu chantais
Toujours, toujours je l’entendrai .
Những chiếc lá rụng
Ồ , anh mong rằng em vẫn còn nhớ
Những ngày hạnh phúc khi chúng ta còn là bạn.
Khi đó , cuộc sống đẹp hơn
Và mặt trời rực sáng hơn ngày hôm nay.
Những chiếc lá khô gom vào trong xẻng ,
Em thấy không , anh vẫn chưa quên…
Những chiếc lá khô gom vào trong xẻng
Những kỷ niệm và cả những nuối tiếc ,
Và cơn gió từ phương bắc mang chúng
Trong đêm lạnh của sự  quên lãng.
Em thấy không, anh vẫn chưa quên ,
Bài hát mà em đã hát cho anh…
Bài hát đó, rất giống chúng ta ,
Em yêu anh , và anh yêu em .
Chúng ta đã sống , hai ta bên nhau
Em yêu anh , và anh yêu em .
Và cuộc sống chia cắt những người yêu nhau ,
Thật nhẹ nhàng , không gây ra tiếng động gì .
Và biển xoá hết trên cát
Những dấu chân của những người yêu rời xa nhau…
Chúng ta đã sống , hai ta bên nhau ,
Em yêu anh, và anh yêu em .
Và cuộc sống chia cắt những người yêu nhau ,
Thật nhẹ nhàng, không gây ra tiếng động gì .
Và biển xoá hết trên cát
Những dấu chân của những người yêu rời xa nhau…
Những chiếc lá khô gom vào trong xẻng
Những kỷ niệm và cả những nuối tiếc ,
Nhưng tình yêu của anh lặng lẽ và chung thuỷ
Luôn luôn cười và cảm ơn cuộc sống .
Anh yêu em rất nhiều, em rất đẹp
Em muốn anh phải quên em như thế nào ?
Khi đó, cuộc sống đẹp hơn
Và mặt trời rực sáng hơn ngày hôm nay .
Em là người bạn dịu dàng nhất của anh
Nhưng anh chỉ còn những nuối tiếc ,
Và bài hát em đã hát
Luôn luôn , anh sẽ vẫn còn nghe nó…

No comments:

Tìm hiểu y phấn tảo

  ( trích trong sách phật quốc ký sự ) của t/g Thích Phước Tiến