Nghe lại bản gốc tuyệt đẹp: Khúc hoài niệm Trở về Surriento, về lại chốn riêng đầy ắp kỷ niệm thân thương của mỗi người

Có thể nói, nếu cần một nhạc khúc, ca khúc quốc tế để diễn tả nỗi buồn xa xứ, sự hoài niệm quê xưa, thì Torna a Surriento phải được xem là nhạc khúc, ca khúc điển hình nhất. 

Không phải bỏ công tìm hiểu thị trấn Surriento nằm ở đâu, thơ mộng tới mức nào, người nghe nhạc ở khắp năm châu, nhưng khi nghe ca khúc này, hầu như mỗi người đều thấy trong đó hình ảnh một nơi chốn riêng đầy ắp những kỷ niệm thân thương của chính mình.

Come Back To Sorrento đã ra đời cách đây hơn một thế kỷ . Giai điệu của bài hát ngỡ hầu như quen thuộc .

Surriento là một thị trấn cổ kính ở tỉnh Campania, miền Nam nước Ý, cư dân chỉ vào khoảng 16,500 người.

Với những di tích lịch sử từ thời Đế quốc La-mã, khung cảnh thơ mộng hữu tình, nằm bên vịnh Surriento xanh biếc của Địa Trung Hải, gần Naples, núi lửa Vesuvius và thành phố Pompeii đã bị núi này chôn vùi dưới lòng biển, Surriento đã trở thành một địa danh du lịch nổi tiếng, và nơi nghỉ mát lý tưởng.

Tôi được biết Surrento là một bán đảo nằm trên vịnh Napoli miền nam nước Ý. Surrento được lấy tên từ truyện thần thoại Surrentum. Nàng Sirens xinh đẹp quyến rũ các thuỷ thủ qua đây bằng tiếng hát của nàng, làm cho họ quên mất phương hướng mà đâm tầu vào vách núi. chỉ có Odysseus và các thuỷ thủ của ông là cưỡng lại được tiếng hát quyến rũ ấy và nàng Sirens vì thế đã hóa đá tạo nên hòn núi mà người ta gọi nó là “Li Galli”nghĩa là “nàng Sirens hóa đá”.. Và như bao người Ý với tâm hồn lãng mạn , De Curtis đã viết nên tác phẩm bất hủ của mình cho quê hương Surrento yêu dấu .

Lời hát trong Torna a Surriento (Hãy trở lại Surriento), là lời trách móc một chàng trai đang bỏ Surriento ra đi, bỏ lại biển xanh với những cổ vật dưới đáy, và trên mặt nước những nàng nhân ngư đang đắm đuối nhìn theo, bỏ lại những khu vườn thân thương vương thoảng mùi hoa cam dịu dàng…, cùng với lời nhắn nhủ “Hãy trở lại Surriento!”

Torna a Surriento

Vide ‘o mare quant’è bello.
Spira tantu sentimento,
Comme tu a chi tiene mente,
Ca scetato ‘o faie sunnà.
Guarda, guá, chisto ciardino.
Siente, sié sti sciure arance,
Nu profumo accussì fino
Dinto ‘o core se ne va.

E tu dice: “Í parto, ađio!”
T’alluntane a stu core,
Da sta terra de l’ammore
Tiene ‘o core ‘e nun turnà?
Ma nun me lassà,
Nun darme stu turmiento!
Torna a Surriento,
Famme campà!

Vide ‘o mare de Surriento,
Che tesoro tene ‘nfunno,
Chie ha girato tutto ‘o mummo
Nun l’ha visto comm’a ccà.
Guarda attuorno sti Sserene,
Ca te vonno tantu bene
Te vulessero vasà.

E tu dice: “Í parto, ađio!”
T’alluntane a stu core,
Da sta terra de l’ammore
Tiene ‘o core ‘e nun turnà?
Ma nun me lassà,
Nun darme stu turmiento!
Torna a Surriento,
Famme campà!

Biển hiền hòa lớp sóng đẹp bao la. 
Đời ta như rộn vang ngàn câu ca. 
Ôi quê hương xanh tươi như mộng đời. 
Lưu luyến trong tâm hồn bao người 

Khắp trên đồi cây cối mọc xanh tươi, 
khắp trong vườn ánh nắng tràn nơi nơi. 
Đất quê hương ngát trong mùi hương say, 
Lòng ta khó quên được chốn này 

Nếu ta từ biệt đất này đi xa, 
khác chi từ biệt với người yêu ta, 
phải xa chốn quê hương đã nặng thề. 
Ai lẽ đâu không mong quay về 

Xin chớ quên tình ai, 
để cho nhớ nhung trong lòng hoài, 
trở về Surriento, 
hãy về người ơi, 
người hỡi hãy trở về

Về đây khi mái tóc còn xanh xanh.
Về đây với mầu gió ngày lang thang
Về đây với xác hiu hắt lạnh lùng.
Ôi lãng du quay về điêu tàn.

Mái tóc nhà lưu luyến vạt trăng thanh.
Nếu mưa về yêu lấy hạt long lanh.
Chờ mong nắng cho tươi đời xuân xanh.
Người xa vắng biết đâu nấm nhà buồn

Lời nhạc mở đầu cất lên nhẹ nhàng , run run như hoài niệm bật thốt lên thanh âm của sự im lặng , mượt mà nhưng sâu lắng , thoáng ngỡ chút bồi hồi khi đôi chân ngập ngừng nơi thềm vắng . Mái tóc vẫn xanh như trẻ thơ chỉ có tâm hồn người ra đi đã hắt hiu sau những lạnh lùng thay đổi . Sự trở về của tháng ngày lãng du hình như đã làm lòng người mệt mỏi , có chăng quê nhà vẫn thuỷ chung nỗi chờ đợi dẫu có phai nét điêu tàn . Gió vẫn xanh màu lang thang như vẹn nguyên ký ức . Mái nhà xưa còn lưu luyến chút thanh tân dù cho năm tháng phủ dụ nét rêu buồn . Trong sự hờ hững , quê vẫn như tiếng gọi thiết tha giục lòng người quay về chốn cũ … Có đôi thoáng thờ ơ đến vô tâm khi đâu đó trong ký ức một thời đã nhiều những lãng quên

Đốt ánh đèn in bóng vào rêu xanh.
Sẽ thấy cười tan vỡ hồn đêm thanh.
Và nghe thấy kiếp xưa bước nhẹ về
Đang khóc than trên đường não nề.

Thôi nhé đừng hoài âm xưa
Giọt mưa đã gieo trên thềm nhà
Người ngồi im bóng
Lắng nghe tháng ngày qua

Khi trở về với chính mình , với những hoài niệm trỗi dậy nơi tâm khảm , bất chợt một nỗi dịu êm nhẹ nhàng vây kín . “Đốt ánh đèn” thời gian hay đang thắp sáng lên vùng ký ức đã ngủ vùi sau những từ ly . Đêm vẫn sâu như  đang lắng đọng từng nỗi nhớ xa xưa ập về trong tiềm thức. Chợt tiếng cười ngày nào bung vỡ những sầu muộn và nghe đâu đây tiếng vọng về của tháng ngày đã từng qua đi. Nay trở về với tiếng thổn thức của trái tim bật khóc trên lối đi thời gian … Và những day dứt đã theo cơn mưa nhạt mờ bên thềm vắng . Chỉ còn ta với chiếc bóng của chính mình ngồi lắng nghe khúc nhạc lòng đang tí tách buông rơi, để nhìn thấy một thời đang hiện hữu trong đêm

Về đây nghe tiếng hú hồn mê oan.
Về đây lắng trầm khúc nhạc truy hoan.
Về đây nhé ! Cắm xong chiếc thuyền hồn
Ôi thoáng nghe dây lòng tiếc đàn.

Đâu tiếng đàn ngoài hiên mưa ?
Và đâu bướm tơ, vui cùng mùa ?
Một mùa Xuân mới, mắt êm nắng hào hoa.

Như  con thuyền xuôi dòng nay tìm về bến đỗ . Tâm hồn người về cắm chốn quê xưa , để lắng nghe khúc hoan ca tuổi trẻ  . Trở về bên hàng cây tư lự ven đường trong mùa thu rụng vàng lá trút , để lâng men say bên hương đồng nội mang hơi rượu ủ mùa dưới ráng hoàng hôn. Hay trong sớm sương mù ám ảnh nơi dòng sông . Ta bước đôi chân trên con đường gập ghềnh đá sỏi dưới những đêm trăng vàng có bao cô nàng cất tiếng gọi tình nhân . Về đây vui khúc ca mùa màng , nơi cây lúa rì rào hát lời trên mặt nước , để thấy thời gian không muốn trôi đi nữa , chỉ có tiếng chim non khẽ xua cái yên ả trọng thể của mùa hè . Về lại chốn quê nhà nơi những tháp cổ rêu phong thả giọt chuông chiều vỡ oà nơi miền nhớ . Về lại quê nhà nơi hồn đất đai , hồn xóm giềng , hồn con người … cộng hưởng cất tiếng gọi tình yêu

Đâu đây tiếng đàn mưa đang buông lời mát dịu . Hình như ngoài kia mùa xuân đến bên thềm

Trở về mái nhà xưa

Xin hãy nhìn về phía biển khơi xa ! Ôi đẹp biết nhường nào …!
Bất chợt nó gợi trong ta những cảm xúc dạt dào đến vậy
Sẽ chẳng khác gì nguồn cảm xúc ta gieo xuống đại dương
Bởi nó cũng nghĩ về ta
Ta khiến nó mộng mơ ngay khi nó còn thức giấc

Hãy nhìn ! Hãy nhìn ra những khu vườn !
Hãy đắm chìm trong hương hoa từ những bông hoa cam
Mùi hương thanh khiết đến nhường nào
Như muốn vương vấn vào lòng ta

Vậy mà nhiều khi ta đã nói : “ Tôi ra đi đây , xin giã từ “
Ta lìa xa nỗi lòng ấy
Ta lìa xa quê hương yêu dấu ấy
Ta có chắc rồi mai này sẽ không có ngày ta trở về nữa … ?
Nhưng xin hãy đừng bỏ lại quê hương phía sau mình nhé
Đừng làm cho ta khắc khoải đau buồn
Hãy trở về Surrento
Cho ta lẽ sống ở đời

Hãy nhìn ra biển Surrento
Nơi chất chứa những gì vô giá
Có ai đi qua khắp muôn nẻo địa cầu
Cũng chưa thấy nơi đâu đẹp hơn thế

Hãy về xem những nàng tiên cá
Họ nhìn ta như ta đã hớp hồn
Họ yêu ta như tình yêu biển cả
Mong ước một lần đượm thắm nụ hôn

***

Nếu bạn cảm nhận bài hát như là một nỗi nhớ quê hương , thì ca khúc lại đưa tôi về với kỷ niệm đáng sợ của ngày xưa . Tôi có cảm giác rằng nhạc của ca khúc này giống một bản nhạc tiễn đưa người ta về nơi an nghỉ cuối cùng . Ca khúc này có rất nhiều bản hòa tấu và dù rất thích nghe nhưng tôi chỉ nghe mỗi phần trình bày Surender của Elvis mà thôi .

Từ đó tới nay, hầu như không một danh ca nào của phương tây mà không hát bản này; riêng Dean Martin, một danh ca Mỹ gốc Ý, đã thu đĩa tới 3 ấn bản khác nhau: nguyên tác tiếng Ý Torna a Surriento, bản dịch sang tiếng Anh với tựa Come Back to Sorrento, và một bản lời Anh khác có tựa Take Me in Your Arms.

Sau khi được đăng ký bản quyền quốc tế vào năm 1905, Torna a Surriento đã trở thành một “hiện tượng toàn thế giới”, được ưa chuộng và phổ biến khắp nơi, đặc biệt là tại Hoa Kỳ, nơi mà người di dân Ý còn mang nặng tình hoài hương.

Surrender
Elvis Presley

When we kiss my hearts on fire
Burning with a strange desire
And I know, each time I kiss you
That your hearts on fire too

So, my darling, please surrender
All your love so warm and tender
Let me hold you in my arms, dear
While the moon shines bright above

All the stars will tell the story
Of our love and all its glory
Let us take this night of magic
And make it a night of love

Wont you please surrender to me
Your lips, your arms, your heart, dear
Be mine forever
Be mine tonight

Khi chúng ta hôn nhau , trái tim anh rực lửa
Bùng cháy với một nỗi khát khao lạ kì
Và anh biết , mỗi lần anh hôn em
Thì trái tim em cũng bỏng cháy lời yêu.

Vì thế , em ơi ,  xin hãy đầu hàng
Tất cả tình yêu của em thật ấm áp và dịu dàng
Hãy để anh ôm em trong vòng tay , em ơi
Khi ánh trăng trên cao kia sáng soi.

Tất cả những ngôi sao sẽ kể câu chuyện
Về tình yêu của chúng ta và tất cả huy hoàng của nó
Hãy để chúng ta biến đêm nay thành đêm diệu kì
Và biến đêm nay thành đêm của tình yêu.

Em sẽ không đầu hàng anh sao , cầu xin em đấy
Đôi môi em , vòng tay em , trái tim em , người yêu ơi
Xin hãy là của anh mãi mãi
Xin hãy thuộc về anh đêm nay