Nghe lại bản gốc tuyệt đẹp: Dona dona… khi tình phụ, đói khổ và bơ vơ, nhớ lại lời mẹ khi xưa

Dona dona ngủ đi nhé, ngoài trời đầy gió mưa rơi…

Ngoài bản Anh ngữ gốc thì ca khúc Donna Donna được biết đến thêm qua phần Pháp ngữ khá nổi tiếng với tiếng hát của Claude François -Donna, Donna (Le Petit Garçon).

Nội dung lời Pháp hoàn toàn khác với ca khúc nguyên thủy. Tuy nhiên, bài hát này được hâm mộ và bản nhạc Việt chính là phỏng theo bản tiếng Pháp này. Tên tuổi của Claude François, đối với người yêu nhạc Pháp, ai cũng biết anh được ái mộ hàng đầu ở Pháp và các quốc gia nói tiếng Pháp, có lẽ chỉ đứng sau Johnny Halliday.

Lời hát do Claude François đặt nghe như một bài hát ru, kể một câu chuyện cổ tích rằng:

“Ngày xưa, có một cậu bé sống đầy đủ, hạnh phúc trong một ngôi nhà to đẹp, nhưng trong lòng lúc nào cũng khao khát sớm được trở thành người lớn; mỗi tối cậu đều mơ ước tới lúc thành người lớn, nhưng người mẹ hiền dịu chỉ lặng lẽ hát ru cậu rằng: “Donna donna, rồi đây, con sẽ nuối tiếc những ngày ấu thơ”.

Năm tháng trôi qua, cậu bé ngày xưa ấy nay đã trở thành một người đàn ông mỏi mòn, xác xơ, tơi tả sau khi trải qua bao nỗi bất hạnh trên đường đời – tình phụ, đói khổ, thất bại, bơ vơ… và chợt nhớ lại lời mẹ ngày xưa”.

Ngụ ngôn cuộc đời: Donna donna là thánh ca của sự tự do

Bản Donna Donna, vốn là một ca khúc của người Do-thái lưu vong. Donna Donna có tựa đề nguyên thủy là “Dana Dana”, trích từ vở ca kịch “Esterke” của người Do Thái lưu vong sống ở Hoa Kỳ (diễn trong 2 năm 1940, 1941), viết bằng tiếng Yiddish. Chữ “Dana” ở đây là rút gọn của chữ “Adonai”, có nghĩa là “Thượng đế” trong tiếng Do Thái cổ.

Joan Baez là một trong những nghệ sĩ có ảnh hưởng nhất ở Mỹ thể hiện ca khúc bằng tiếng Anh. Tiếng hát của Joan Baez dịu nhẹ trong tiếng guitar đệm dìu dặt tạo nên một khoảng trống trắng trước người nghe.

Joan Baez khiến người nghe không thể quên Donna Donna 

Kể từ khi Joan Baez cất tiếng hát thì Donna Donna đã lan ra cả thế giới và sau đó rất nhiều người thể hiện lại ca khúc này. Và đến giờ này Donna Donna vẫn được xem là khúc thánh ca của tự do.

Lời bát hát tiếng Anh là một câu chuyện ngụ ngôn đầy hình ảnh với hàm nghĩa sâu xa.

Một lối hát kể chuyện đầy tâm tình, hương vị của bài hát như hương vị của một câu chuyện ngụ ngôn đầy ý nghĩa sâu sắc. Đó là tâm sự của một, chú bê con, bị đem ra chợ bán, và trên đường đi, nó nhìn thấy con chim én bay lượn ca hát mang mùa xuân tới… Ca khúc này đã mau chóng trở thành một bài hát dân gian phổ biến trong các cộng đồng Do Thái lưu vong.

Donna Donna

(Nguyên gốc tiếng Pháp)

Il était une fois un petit garçon
Qui vivait dans une grande maison
Sa vie n’était que joie et bonheur
Et pourtant au fond de son cœur
Il voulait devenir grand
Rêvait d’être un homme.
Chaque soir il y pensait
Quand sa maman le berçait

Chorus :
Donna Donna Donna Donna
Tu regretteras le temps
Donna Donna Donna Donna
Où tu étais un enfant

Puis il a grandi, puis il est parti
Et il a découvert la vie
Les amours déçues, la faim et la peur
Et souvent au fond de son cœur
Il revoyait son enfance
Rêvait d’autrefois
Tristement il y pensait
Et il se souvenait

Chorus:

Parfois je pense à ce petit garçon,
Ce petit garçon que j’étais.

 

Dịch nghĩa bản tiếng Pháp:

Donna Donna

Ngày xửa ngày xưa, có chú bé nọ
Sống trong 1 ngôi nhà lớn
Cuộc đời chú chỉ có niềm vui và hạnh phúc
Vậy mà sâu trong thẳm trong trái tim chú bé

Chú muốn trở thành người lớn
Chú mơ được trở thành một người đàn ông
Mỗi tối chú đều mơ về điều đó
Khi mẹ yêu nhẹ nhàng đưa nôi

Donna donna donna donna
Con sẽ tiếc nuối quãng thời gian
Donna donna donna donna

Khi con còn là 1 đứa trẻ
Rồi 1 ngày lớn khôn
Chú cất bước ra đi
Để khám phá cuộc sống xung quanh
Với những cuộc tình đầy chán chường, thất vọng
Với cái đói lạnh và sự sợ hãi
Và thường xuyên, sâu trong trái tim chú

Chú hồi tưởng lại tuổi thơ
Mơ về ngày xưa
Một cách buồn rầu, chú nghĩ tới
Và chú nhớ lại….

Donna donna donna donna
Con sẽ tiếc nuối quãng thời gian
Donna donna donna donna
Khi con còn là 1 đứa trẻ

Đôi khi tôi nghĩ về chú bé này
Cũng là 1 thời tuổi thơ tôi

Xuyên suốt bài hát lời tự sự của cậu bé từ những ngày thơ cho tới khi cậu đã lớn khôn – một câu chuyện kể về một hành trình dài, niềm vui ít ỏi còn khổ đau thì nhiều.

Câu chuyện của cậu bé bắt đầu từ ngôi nhà yêu dấu, nơi cậu đã sống hết quãng thời gian tuổi thơ của mình trong vòng tay chở che yêu thương của mẹ. Nhưng sâu thẳm trong trái tim, cậu luôn mong mình nhanh khôn lớn, để được thỏa sức vẫy vùng nơi chân trời góc bể.

Cậu mơ về những cánh chim sải miết trên bầu trời rộng lớn, đôi chân trần cậu bước đi khắp giang hồ. Bao nhiêu điều thú vị, bao nhiêu là tự do…

Rồi một ngày kia, cậu bé cũng đã đủ khôn lớn, thôi không còn nằm trong vòng tay của mẹ, thôi những ngày tháng bé dại để theo đuổi ước mơ thời thơ ấu, bắt đầu ngao du đường đời.

Nhưng hiện thực khắc nghiệt không như giấc mơ thơ ấu, tháng năm vô tình không chờ đợi ai bao giờ cả, chàng trai đi qua những ngày vất vả không có sự chăm sóc của mẹ, phải tự lực đứng trước cuộc đời.

Trước mưa gió bão giông chàng trai thấy mình bé nhỏ và yếu đuối, cuộc đời như một dòng lũ xiết tự thân nó đã cuốn trôi đi tất cả, mang theo hết những ai còn mông lung đứng nơi ngã ba đường ôm những giấc mơ ảo vọng.

Những cuộc tình đi qua đời chàng, những cuộc bể dâu không thê đoán định. Chàng trai mỏi mệt lê những bước chân rệu rã, lòng ngập tràn những vết thương mà mỗi lần nhắc đến, nó lại nhói lên như một tiếng thở dài.

Đi qua hết những tháng năm rong ruổi, trải qua những đắng cay, bỗng một hôm nhớ ra mình tha thiết được về lại tuổi thơ.Những mưa nắng in màu trên tóc khiến chàng trai ngậm ngùi về quãng thời gian tuổi trẻ. Nước mắt tuôn rơi, để rồi một hôm cậu “Bỗng nhớ tiếng ru mẹ hiền”.

Bỗng thèm được vô tư hồn nhiên trong sự bao bọc yêu thương vô ngần của mẹ, bởi chỉ có ở nơi ấy cậu mới tránh được những gió bụi của đường đời xa xôi và thời gian vùn vụt. Và chỉ trước mẹ, cậu mới lại thấy mình bé nhỏ, mới thấy mình thật sự được yêu thương….

Khi đó, trái tim ấy, đôi chân ấy vang mãi một khúc vọng tuổi thơ, vang mãi khúc vọng trở về!

Chàng trai tìm về ngôi nhà tuổi thơ vẫn lưu đầy trong kí ức, tìm về theo tiếng gọi của con tim, kiếm tìm chốn ngơi nghỉ phía sau con đường dài đầy gian truân phiền muộn. Nơi đó cũng như trang ấp Tara với Scarlett trong Cuốn theo chiều gió: “Chỉ cần nó còn ở đó,và ta được trở về, là ta sẽ bình yên”

Donna, Donna, Donna
Con luôn tiếc về thời gian đã mất
Donna, Donna, Donna
Đứa trẻ thơ bây giờ ở nơi nào?

Bản tiếng Anh:

Donna Donna

1. On a wagon bound for market
There’s a calf with a mournful eye.
High above him there’s a swallow
Winging swiftly through the sky.

How the winds are laughing
They laugh with all their might
Laugh and laugh the whole day through
And half the summer’s night.

Dona dona dona dona
Dona dona dona down
Dona dona dona dona
Dona dona dona don

2. “Stop complaining,” said the farmer
“Who told you a calf to be;
Why don’t you have wings to fly away
Like the swallow so proud and free?”

3. Calves are easily bound and slaughtered
Never knowing the reason why.
But whoever treasures freedom,
Like the swallow must learn to fly

Dịch nghĩa bản Anh:

Donna Donna

1. Trên chuyến xe bò hướng về chợ
chú bò con buồn phiền mắt ngó
trên trời cao cánh én xoải dài
bay xa tắp qua bầu trời đó

Làn gió kia đang cười ngất
cười như không có ngày mai
tiếng cười như vang vọng mãi
suốt cả ngày dài, qua cả đêm hè sâu….

Dona dona dona dona
Dona dona dona dona
Dona dona dona dona
Dona dona dona dona

2.Than phiền cái chi, người nông phu nói,
mi là bò con, khóc cái gì
ai bảo mi không có cánh bay đi
như én đó, hiên ngang đầy kiêu hùng đó

3. Làm kiếp bò, để người bắt giết,
có bao giờ bò biết lý do tại sao đâu
nhưng ai yêu quý quãng trời không độc lập
phải như én, tập bay cao bay xa mãi…

Bản nhạc country này là khúc hát ru quen thuộc thời ấu thơ của nhiều người , và với tôi cũng nghe bài này  khi âm nhạc dần trở nên quen thuộc với tôi . Hồi ấy khi nghe bài hát này , tôi nghe lời hát  mà chỉ nhớ mang máng vài câu

……………  Ánh đèn vàng hiu hắt  khói trầm cay đôi mắt……..em nằm đó  sao không cười không nói ………

Tôi cứ ngỡ ca khúc này nói về cuộc sống ngắn ngủi của một chú bé hay cô bé con nào đó ,  khi đó hát Karaoke  , đoạn phim minh họa cho bài hát là một ngôi mộ và ở trên ngôi mộ có cây thánh giá cắm trên đó .

Những người chết trẻ thường làm tôi sợ hãi  vì tôi nghe nói rằng những người đó  linh thiêng và sẽ theo ám người nào mà họ bất chợt gặp hợp vói họ . Tôi có một giấc mơ lúc nhỏ nó ám ảnh tôi mãi :  một người bạn trai học cùng lớp tên Thắng và bạn gái lớp trưởng lớp tôi tên Thanh  .  Trong đêm tối họ ru hai bạn ấy ngủ vĩnh viễn ,  hai bạn ấy đôi mắt lờ đờ  rồi chực chờ nhắm nghiền mắt lại theo lời ru để rồi đi xuống lòng đất vĩnh viễn .

Cuộc sống ngắn ngủi sẽ khép lại với những ai yểu mệnh và đáng thương  ,  có lần chị Bình trong lúc bất chợt đã thốt lên với tôi  ” Em  , sau này em yểu mệnh lắm “