Knock Three Time & tản văn

Nhà thơ Tô Đông Pha có lần nghe một người họ Thẩm chơi đàn cầm, và tặng một bài thơ cắc cớ:

Nhược ngôn cầm thượng hữu cầm thanh,

Phóng tại hạp trung hà bất minh?

Nhược ngôn thanh tại chỉ đầu thượng,

Hà bất ư quân chỉ thượng thính?

Đại khái có nghĩa như vầy:

Nếu bảo rằng trong đàn có tiếng đàn, vậy tại sao khi đặt cây đàn vào hộp đàn thì nó không kêu? Còn nếu cho rằng âm thanh đó ở trên đầu ngón tay, vậy tại sao không nghe ra tiếng đàn nào trên ngón tay ông?

Nếu giải thích theo “tinh thần khoa học” thì ta sẽ bảo rằng: khi ngón tay chạm vào dây đàn sẽ tạo ra một dao động, dao động đó truyền trong không khí theo dạng sóng âm đến tai ta, rồi truyền tiếp cảm giác đó đến não bộ, và ta cảm nhận được cái gọi là âm thanh. Nhưng nếu bây giờ ta đặt tiếp một câu hỏi cắc cớ khác: “Sao gọi là âm thanh?” thì ta lại tập tễnh đặt chân vào cảnh giới vi diệu của âm thanh.

Tôi vốn mê âm thanh. Từ thuở bé, tuy sống trong một thị trấn quê mùa, nhưng tôi luôn nghĩ mình được sống trong thế giới huyền diệu của âm thanh. Tiếng mưa rơi trên tàu lá chuối, tiếng gió chiều trên đồng lúa chín, tiếng ve râm ran giữa trưa nắng hạ, tiếng sáo dìu dặt đêm trăng, tiếng gà gáy giữa trưa hè, tiếng chim ríu rít khi về làm tổ trên đọt cây sau nhà, tiếng lửa reo trong bếp giữa chiều đông, thậm chí cả tiếng gió thét mưa gầm mùa giông bão v.v… luôn đem lại cho tôi những cảm xúc lạ lùng. Sau này, khi đọc U mộng ảnh của Trương Trào, những câu văn ngắn bàn về âm thanh của một tay tài tử lỗi lạc đời Thanh làm tôi say đắm, và tôi bỏ thời gian dịch tác phẩm nho nhỏ này, để tìm chút cảm hứng cùng tác giả trong cái thế giới kỳ diệu kia.

Mùa xuân nghe tiếng chim hót, mùa hè nghe tiếng ve ngâm, mùa thu nghe tiếng côn trùng rả rích, mùa đông nghe tiếng tuyết rơi, ban ngày nghe tiếng đánh cờ, dưới trăng nghe tiếng tiêu réo rắt, trong núi nghe tiếng gió thổi ngàn thông, bên nước nghe tiếng sóng vỗ, mới không sống uổng phí một đời.

(Xuân thính điểu thanh; hạ thính thiền thanh; thu thính trùng thanh; đông thính tuyết thanh; bạch trú thính kỳ thanh; nguyệt hạ thính tiêu thanh; sơn trung thính tùng phong thanh; thủy tế thính nội nãi thanh; phương bất khư sinh thử nhĩ.)

Dưới thông nghe tiếng đàn cầm, dưới trăng nghe tiếng tiêu, bên khe nghe tiếng thác đổ, trong núi nghe tiếng tụng kinh, tai nghe ra mỗi tiếng đều có ý vị riêng.

(Tùng hạ thính cầm, nguyệt hạ thính tiêu, giản biên thính bộc bố, sơn trung thính phạn bối, giác nhĩ trung biệt hữu bất đồng.)

Cảm nhận và thưởng ngoạn được những âm thanh rất đỗi trần gian đó, tôi cho là một phần hạnh phúc của đời người.

Knock Three Time

Tony Orlando and Down

hey girl whatcha doin down there
dancing alone every nite while I live rite above you
i can hear your music playin
i can feel your body swayin
one floor below me you don’t even know me
I love you

Oh my darlin
knock three times on the ceiling if you want me
twice on the pipe if the answer is no
oh my sweetness
means you’ll meet me in the hallway
twice on the pipe means you ain’t gonna show

if you look out your window tonite
pulling the string with the note thats attached to my heart
read how many times i saw you
how in my silence i adored you
and only in my dreams did that wall between us come apart

Oh my darlin
knock three times on the ceiling if you want me
twice on the pipe if the answer is no
oh my sweetness
means you’ll meet me in the hallway
twice on the pipe means you ain’t gonna show

oh i can hear the music playing
i can feel your body swayin
one floor below me you don’t even know me
i love you

Oh my darlin
knock three times on the ceiling if you want me
twice on the pipe if the answer is no
oh my sweetness
means you’ll meet me in the hallway
twice on the pipe means you ain’t gonna show

Dịch ý

Này em , em đang làm gì dưới ấy thế
Đêm nào em cũng một mình khiêu vũ,
Trong khi anh đang sống ngay phía trên em đây
Anh có thể nghe thấy tiếng nhạc của em
Anh có thể cảm nhận được thân thể em đang lắc lư
Em sống cách anh một tầng,
thậm chí em còn không biết anh
Anh yêu em

oh em yêu,
Em hãy gõ ba tiếng lên trần nhà nếu em khao khát anh
hai tiếng vào ống nước nếu câu trả lời là không
Oh em yêu hỡi
Cũng có nghĩa anh sẽ được gặp em ở ngoài hành lang
hai tiếng lên ống nước có nghĩa em sẽ không gặp anh

Nếu đêm nay em nhìn ra ngoài cửa sổ
Giật dây cùng mảnh giấy nhỏ ghi chú
Điều ấy sẽ công kích trái tim anh
Đoán xem bao nhiêu lần rồi anh trông thấy em
Đã bao lần trong lặng thinh anh say mê em rồi
Và chỉ trong giấc mơ  rào cản đó mới chia cắt đôi ta

Anh có thể nghe thấy tiếng nhạc của em
Anh có thể cảm nhận được thân thể em đang lắc lư
Em sống cách anh một tầng,
thậm chí em còn không biết anh
Anh yêu em.