Cây Sầu Đông

Mùa giêng hai . Mù sương càng bớt  thì mưa phùn bay càng nhiều. Bụi mưa li ti hàng triệu triệu hạt trắng đục rắc nhè nhẹ. Đất trời ẩm ướt và hơi lạnh.

Ấy là lúc xoan bắt đầu chuyển nhựa rùng rùng chuẩn bị cho mùa hoa mới.Cây xoan , có nơi gọi là cây sầu đông . Người nhà quê trồng xoan thành vườn hoặc dặm ở hàng rào để lấy gỗ và làm nhà , đóng tủ . Ngàn đời rồi , cây xoan có sức sống diệu kỳ và gần gũi vô cùng với người nhà quê.

Khoảng tiết Đông chí năm trước , xoan đã trút hết lá , chỉ còn gầy guộc , cành khẳng khiu. Âm thầm suốt cuối mùa đông tích nhựa đắng , để đầu tiết Kinh trập thân phận xoan gầy khẳng trào ra các đầu cành những lộc bé xíu xinh xinh như móng gà chíp , phủ một lớp lông tơ trắng mịn.

Rồi bẵng đi một dạo không để ý , sáng ra mắt nhắm mắt mở , bất chợt nhìn lên đã thấy các hoa soan tim tím lăn lăn nơi đầu cành . Và lại bất chợt giữa trưa nào đó , ngợp mắt , rợp trời hoa xoan bung ra trắng tím . Vẫn khẳng khiu , gầy guộc , cây đã kịp đâm chồi nẩy lộc non nhưng không níu giữ được hoa lìa cành . Hoa rơi rơi! Lúc đầu còn rơi nhẹ nhẹ , lắc rắc trên đầu , lên vai áo ; hoa bay xiên nghiêng rơi xuống mái rạ , đống rơm; sau thì rơi đầy. Bỗng dưng đến cuối chiều nào đó, lại thấy hoa đã rụng tơi bời trắng gốc , lấy tay vun lại , vốc được từng vốc cánh hoa tàn . Một chút bâng khuâng buồn . một chút nuối tiếc. Và nghĩ đến sự sinh thành.

Mùa sương mù bay , mùa ẩm ướt , mùa hoa nở và cũng là mùa muỗi sinh sôi nẩy nở . Người nhà quê bảo muỗi nhiều là do hoa xoan nở . Muỗi đầu mùa nhỏ li ti như hạt cám nhưng cắn đau nhay nháy . Bọn trẻ vừa lấy tay phủi muỗi vừa ngếch mắt lên cao ngóng chờ , mong cho quả xoan xanh lớn nhanh bằng đầu đũa , bằng ngón tay út . Hóp bánh tẻ xanh rờn chặt ra thành khúc làm nòng súng . Quả xoan cắt đôi làm đạn . Tuổi thơ đánh trận giả chẳng bao giờ vắng thiếu tiếng súng bắn soan đóp đóp và những lúc giận , dỗi , hờn.

Cái cảm giác muỗi cám cắn đau nhay nháy cứ ám ảnh khi mỗi độ giêng hai về . Cái hương hoa xoan ngan ngát và mùi quả xoan tươi hăng hăng đi theo mãi cuộc đời , không một loại nước hoa sang trọng đắt tiền nào át nổi. Nó không buông tha ta , nó luôn gợi ta nhớ nhung về tuổi thơ và một miền quê lấm láp , nghèo.

Bây giờ , nhà nhà xây mái bằng bê tông cốt sắt , gỗ xoan không còn chỗ làm cột , làm quá giang đòn bẩy. Đến cái trạn bát cũng bằng inox , bằng nhựa ; gỗ xoan đã ra rìa ngoài cuộc sống người dân quê. Không còn ai làm nhà bằng gỗ xoan . Không còn hoa xoan rụng trắng ngõ đất . Ai người trồng , ai người cần xoan nữa xoan ơi ?