Thưởng thức tinh tế: “Seasons In The Sun”

Le Moribond – bản gốc của Seasons In The Sun

“Seasons in the sun” nguyên là một bản nhạc Pháp có tên là “Le Moribond” (Người đàn ông hấp hối), được viết vào năm 1961 bởi ca sĩ kiêm nhạc sĩ người Bỉ Jacques Brel.

Một phần lời bài hát lúc đó như sau:

“Adieu Curé, je vais mourir
C’est dur de mourir au printemps, tu sais
Mais je pars aux fleurs la paix dans l’âme
Car vu que tu étais son confident
Je sais que tu prendras soin de ma femme
Je veux qu’on rie, je veux qu’on danse
Je veux qu’on s’amuse comme des fous
Je veux qu’on rie, je veux qu’on danse
Quand c’est qu’on me mettra dans le trou
Adieu l’Antoine, je t’aimais pas bien
Adieu l’Antoine, je t’aimais pas bien tu sais
J’en crève de crever aujourd’hui

Tạm dịch:

Tạm biệt Tony, tôi sẽ chết
Thật khó để chết vào mùa xuân, bạn biết đấy
Nhưng tôi đi đến những bông hoa yên bình trong tâm hồn
Bởi vì kể từ khi bạn là người tình của vợ tôi
Tôi biết bạn sẽ chăm sóc vợ tôi
Tôi muốn cười, tôi muốn nhảy
Tôi muốn vui vẻ như điên
Tôi muốn cười, tôi muốn nhảy
Khi nào họ đưa tôi vào lỗ
Tạm biệt Tony, tôi không thích bạn
Tạm biệt Tony, tôi không thích bạn, bạn biết đấy
Tôi sắp chết hôm nay

Đọc qua lời bài hát ta thấy nội dung khá là u ám: Một người đàn ông biết vợ mình ngoại tình với bạn. Anh ta rất sốc và có ý định tự sát. Những lời nói kia chính là lời trăn trối của người đàn ông gửi cho người bạn “Tony” và vợ của anh ta.

Dù khi biểu diễn nhạc được chỉnh với tiết tấu nhanh vừa đủ, gãy gọn, người ta vẫn có thể cảm nhận được sự u tối và hằn học của nhân vật trong bài hát.

Bản “Le Moribond” thời đó khá nổi ở Pháp, nhưng chỉ được một thời gian là nhanh chóng đi vào lãng quên. Cho đến ngày nay thậm chí khá nhiều người còn bất ngờ với “bản gốc” quá khác biệt này.

Phiên bản “Seasons In The Sun” đầu tiên

“Seasons in the Sun” bản tiếng Anh đầu tiên được Kingston Trio cho ra mắt vào năm 1963, phần lời của ca khúc khác biệt so với phiên bản gốc của Brel ở đoạn nói về người vợ ngoại tình, McKuen đã nói thẳng, chứ không chỉ là những ám chỉ mỉa mai.

“Adieu, Francoise, my trusted wife, without you I’d have had a lonely life.
You cheated lots of times but then, I forgave you in the end though your lover was my friend.”

Tạm dịch:

“Tạm biệt, Francoise, người vợ đáng tin cậy của tôi, không có em, tôi đã có một cuộc sống cô đơn.
Em đã lừa dối (tôi) nhiều lần nhưng sau đó, tôi vẫn tha thứ cho em, mặc dù người yêu em là bạn của tôi.”

Nhiều người cho rằng đây là phiên bản tiếng Anh hay nhất của Le Moribond, và cũng nhiều người không hiểu sao mà nó bị chìm vào trong quên lãng.

Bản “Seasons in the Sun” được nhiều người biết đến

“Seasons in the Sun” nhiều người biết đến được thu âm ở Vancouver, B.C. vào năm 1973 bởi Terry Jacks. So với phiên bản gốc, Jacks đã bỏ đi những nội dung tiêu cực trong bản gốc và thêm vào đó rất nhiều nội dung tích cực, ví dụ như đoạn về cô con gái nhỏ:

“Goodbye Michelle my little one
You gave me love and helped me find the sun
In every time that I was down
You would always come around
And get my feet back on the ground
Goodbye Michelle it’s hard to die
When all the birds are singing in the sky
Now that the spring is in the air
With the flowers everywhere
I wish that we could both be there…”

Tạm dịch:

“Tạm biệt Michelle, đứa con bé bỏng của cha
Con đã cho cha tình yêu và giúp cha tìm thấy mặt trời.
Và mỗi lần khi cha gục ngã
Con luôn luôn đến bên cha
Và nâng đỡ cha dậy
Tạm biệt Michelle, thật khó để ra đi
Khi mà những chú chim đang ca hát trên bầu trời
Khi mà giờ đây mùa xuân đang tràn ngập khắp không gian
Cùng với những bông hoa ở khắp mọi nơi
Cha ước rằng chúng ta có thể cùng nhau ở đó.”

 Điều này góp phần làm cho ca khúc dễ nghe và tươi sáng hơn rất nhiều. Ca từ của bài hát bây giờ đã mang nét nghĩa hoàn toàn khác: kể về một người đối diện với cái chết nhưng thay vì buồn bã và đau khổ, oán trách cuộc đời, anh đã gửi lời từ biệt đến những người anh yêu thương nhất: bạn bè, cha và cô con gái nhỏ. Thay vì sự tăm tối của cái chết đang cận kề thì bài hát như được thắp sáng bởi tình yêu cuộc sống. Qua đó, ta thấy trân trọng cuộc sống này hơn.

Như vậy, ở những bản “Seasons In The Sun” đầu tiên, với nội dung khá tiêu cực nên đã không được khán giả đón nhận và nhanh chóng bị quên lãng. Cho đến năm 1973 được Terry Jacks viết lại ca từ thì “Seasons In The Sun” mới thực sự đi vào lòng người và trở thành bản nhạc quen thuộc của nhiều thế hệ khán giả.

Trong dòng chảy của lịch sử, những điều còn mãi là các giá trị tốt đẹp và tích cực, đem lại hi vọng cho cuộc đời, còn những điều tư tâm, vị kỷ thì sẽ nhanh chóng bị quên lãng. Đó là sự thanh lọc của lịch sử, mà bài hát “Seasons In The Sun” là một ví dụ.

***

Giá trị của một bài hát phụ thuộc phần lớn vào nhạc , nhạc đệm và ca từ . Tôi biết bài hát này qua chương trình học các bài hát tiếng Anh trên truyền hình .

Nhạc gốc là một bản nhạc Pháp , tôi chỉ biết và nghe bài hát này qua giọng ca của Terry Jacks với tên tiếng Anh là Seasons In The Sun ( Những Mùa Nắng Đẹp )  . Terry cũng có một bài hát nhạc Pháp chuyển ngữ Anh rất quen thuộc là If You Go Away . Dù trong lời ca của Season In The Sun không thấy nói đến nắng  nhưng giai điệu khá hay  và lời tâm  sự trong những ca từ đó .
Ca khúc như­ một lời từ biệt dành cho tất cả những ng­ười mà tác giả vô cùng yêu quý: bạn bè, gia đình và người bạn đời của tác giả. Đặc biệt trong bài hát, cụm từ “it’s hard to die” được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần, kèm theo là một bức tranh thật nên thơ với bầu trời xanh và tiếng chim ríu rít, hoa thơm khoe sắc và h­ương vị của mùa xuân đang lan toả trong không gian, nó thể hiện nỗi luyến tiếc thực sự đối với một thế giới tràn ngập niềm vui và sức sống.

Seasons In The Sun

Terry Jacks

Goodbye to you my trusted friend
We’ve known each other since we were nine or ten
Together we’ve climbed hills and trees
Learned of love and ABC’s
Skinned our hearts and skinned our knees
Goodbye my friend it’s hard to die
When all the birds are singing in the sky
Now that spring is in the air
Pretty girls are everywhere
Think of me and I’ll be there

We had joy, we had fun
we had seasons in the sun
But the hills that we climbed
Were just seasons out of time

Goodbye Papa please pray for me
I was the black sheep of the family
You tried to teach me right from wrong
Too much wine and too much song
Wonder how I got along
Goodbye Papa it’s hard to die
When all the birds are singing in the sky
Now that the spring is in the air
Little children everywhere
When you see them, I’ll be there

We had joy, we had fun
We had seasons in the sun
But the wine and the song
Like the seasons have all gone
We had joy, we had fun
We had seasons in the sun
But the wine and the song
Like the seasons have all gone

Goodbye Michelle my little one
You gave me love and helped me find the sun
And every time that I was down
You would always come around
And get my feet back on the ground
Goodbye Michelle it’s hard to die
When all the birds are singing in the sky
Now that the spring is in the air
With the flowers everywhere
I wish that we could both be there

Dịch ý

Những mùa nắng đẹp

Xin tạm biệt người bạn thân tín của tôi
Chúng ta quen nhau từ khi lên 9 lên 10
Ta thường cùng nhau trèo lên những ngọn đồi và đùa giỡn cùng cây cối
Học yêu thương và trao dồi kiến thức
Cùng vượt qua bao nỗi đau tinh thần lẫn thể xác

Tạm biệt nhé bạn tôi ơi, nhưng tình bạn chúng ta sẽ là bất diệt
Và mỗi khi đàn chim tung cánh hót vang giữa trời,
Không khí ngày xuân đong đầy nơi đây
Khắp nơi đều bắt gặp các nàng thiếu nữ xinh đẹp
Hãy nghĩ đến tôi và tôi sẽ đến bên bạn

Chúng ta đã có biết bao niềm hân hoan và trò vui tuổi nhỏ
Cùng những mùa nắng đẹp khi xưa
Nhưng những ngọn đồi mình chinh phục ngày ấy
Giờ chỉ còn là những mùa nắng xa xưa

Xin tạm biệt cha, hãy cầu nguyện cho con
Con là một điều ô nhục của gia đình
Cha đã cố dạy cho con những lẽ phải, đúng sai của cuộc đời
Quá nhiều rượu và lời ca điệu nhạc
Con tự hỏi đã vươn lên cuộc sống này ra sao

Tạm biệt cha, con sẽ không ra đi mãi đâu
Mỗi khi đàn chim tung cánh hót vang giữa trời,
Không khí ngày xuân đong đầy nơi đây
Lũ trẻ tung tăng nô đùa khắp chốn
Khi cha nhìn thấy những điều đó, là lúc con đang ở bên cha

Tạm biệt Michelle, con gái bé nhỏ của ta
Con đã cho cha bao tình thương và giúp cha vượt qua bóng tối
Và mỗi lúc cha như gục ngã trong cuộc sống
Con đều luôn có bên cạnh cha
Vực cha dậy và tiếp tục bước đi

Tạm biệt nhé Michelle, cha sẽ luôn ở bên con
Mỗi khi đàn chim tung cánh hót vang giữa trời,
Không khí ngày xuân đong đầy nơi đây
Khắp mọi nơi muôn hoa đều nở rộ
Mong ước gì hơn cha con ta sẽ cùng ở đó.