Tuyệt tác Mona Lisa

Bức tranh nàng Mona Lisa sánh danh với bức tượng Thần Vệ nữ cũng là một trong những báu vật được lưu giữ ở bảo tàng Louver ( Paris, Pháp ).Bức tranh này là một kiệt tác của Leonardo Da Vinci, bậc thầy nghệ thuật thời kỳ Phục hưng ở châu Âu. Nàng Mona Lisa trong tranh trên miệng mang một nụ cười .Do nụ cười của nàng có mang chút vẻ huyền bí mà đã dẫn đến đủ loại phỏng đoán của rất nhiều nhà nghệ thuật , nhà sử học , nhà sinh lý và nhà tâm lý ; đã trở thành một đề tài gây nhiều tranh luận trong lịch sử mỹ thuật thế giới.

Muốn  làm rõ được nụ cười của nàng Mona Lisa thì trước tiên phải làm rõ được nhân vật trong tranh rút cuộc là ai?Da Vinci vẽ tranh về nàng Mona Lisa trong hoàn cảnh nào.

Có một lập luận nói rằng nàng Mona Lisa trong tranh là một quý phu nhân vùng Florencia của Italy, khi vẽ tranh cho nàng là lúc nàng vừa bị mất đi đứa con gái , vì thế mà nàng hết sức buồn rầu .Hoạ sĩ vì muốn làm cho nàng vui lên một chút , bèn vẽ một bức tranh có thêm nụ cười .Ông đã mời người đến đàn hát ở bên cạnh , đồng thời mời cả mấy danh hề tới biểu diễn những trò gây cười .Trải qua những nỗ lực như vậy, cuối cùng cũng đã khiến  trên khuôn mặt nàng Mona Lisa nở một nụ cười.Hoạ sĩ đã chớp được nụ cười  trong nháy mắt ấy  để vẽ lại , vì thế mà nụ cười của nàng Mona Lisa hiển hiện trên bức tranh có dáng vẻ huyền bí , mơ hồ .Có người cho rằng nụ cười của nàng Mona Lisa ẩn chứa một nỗi buồn man mác , bởi vì nàng vẫn còn chưa quên được nỗi đau mất con, nhìn nụ cười của nàng có thể khiến cho người ta rung động cõi lòng.Có người lại cho rằng nụ cười của nàng tuy thể hiện một vẻ đẹp , song khi nhìn sẽ khiến cho người ta cảm thấy khó gần, bởi nụ cười này được ngưới ta cho cho cười , trong đoá thoáng ản chứa cả chút bực bội.Có người cho rằng nàng Mona Lisa là một mỹ nhân hiếm có của vùng Florencia, khuôn mặt thường ngày của nàng đã khiến cho người ta nhìn mãi không chán mắt, lại mang thêm nụ cười thì càng làm cho người ta say đắm , cảm thấy nụ cười đẹp ấy  thực là quá tuyệt với.

Thế nhưng lại có những lập luận khác hẳn , họ nói nàng Mona Lisa không phải quý phu nhân vùng Florencia mà là Da Vinci vẽ chân dung một kỹ nữ.Người kỹ nữ này xuất thân từ tầng lớp đáy xã hội , kiếm sống bằng việc bán nụ cười , bởi thế mà nụ cười của cô là nụ cười gượng , bao chứa nỗi niềm cay đắng trong nhân gian , khi nhìn khiến cho người ta thấy đáng thương và cảm thông.Lập luận này vừa xuất hiện liền vấp ngay sự phản bác của mọi người , họ cho đó là một sự miệt thị, quý phu nhân sao lại biến thành kỹ nữ?Hơn nữa , hình ảnh quý phái của người trong tranh lại cũng chẳng hề giống với một cô kỹ nữ.

Một vài lập luận được lưu truyền trong giới y học lại gây bất ngờ lớn cho mọi người, họ nói trong nụ cười của nàng Mona Lisa hiển thị một trạng thái bệnh lý.Bệnh gì vậy?Bác sĩ chuyên về các bệnh cơ da cho rằng đó là  chứng liệt cơ mặt bẩm sinh , nụ cười đó là cố tật , từ sớm đến tối lúc nào cũng như thế, đó không phải nụ cười giả bộ, cũng không phải nụ cười thoáng qua.Bác sĩ chuyên tim đã căn cứ vào một nốt rễ nhỏ ở khoé mắt trái trong bức tranh Mona Lisa mà đoán định, rất có thể nàng đã mắc bệnh tim hoặc bệnh hen suyễn , lộ trên vẻ mặt nàng không phải là nụ cười , mà thực ra là một dạng biểu lộ của sự đau khổ , nếu muốn nói đó là đẹp, thì cũng là một vẻ đẹp bệnh lý, bởi vì những người bị bệnh tim thường hay nhăn mặt, còn người khác nhìn lại giống như một biểu hiện của vẻ đẹp.Ngoài ra , có bác sĩ cho rằng nàng Mona Lisa bị mắc  chứng teo cơ, cơ vùng mặt của nàng bị teo, một nửa vùng mặt đã bị cứng đơ, vì thế mà nụ cười của nàng trông rất thiếu tự nhiên. 

Các lập luận của giới y học đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của các nhà nghệ thuật , họ cho rằng sao các bác sĩ lại có thể chẩn đoán bệnh chỉ dựa vào tranh mà không nhìn thấy người? Biến một bức tranh mà ai ai cũng cho là đẹp thành bức tranh của một bệnh nhân , đó thực sự là một sự nói mò không am hiểu gì về nghệ thuật.Những bức chân dung mang nụ cười trên đời này đâu có thiếu gì, chẳng lẽ các bác sĩ đều chẩn đoán xem họ có bệnh hay không sao.

Cứ cho thuyết kỹ nữ và thuyết nàng Mona Lisa có bệnh đều là nói mò, không am hiểu gì về nghệ thuật, vậy những nhà thực sự am hiểu nghệ thuật sẽ nhìn nhận nụ cười của nàng Mona Lisa ra sao đây? Họ cho rằng nụ cười của Mona Lisa thể hiện kỹ xảo nghệ thuật cao siêu của Da Vinci. Da Vinci sống ở Italy từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVI, xuất thân trong gia đình trung lưu , học hội hoạ lúc 14 tuổi sau đó nghiên cứu những ngành khoa học có mối liên quan chặt chẽ với nghệ thuật hội hoạ như toán học , sinh học , giải phẫu học, quang học, cơ học, địa chất học...ông có một tài năng sáng tạo nghệ thuật dồi dào.Ông từng nghiên cứu kỹ về bộ mặt của con người , biết được cách sử dụng đường nét , độ sáng tối, màu sắc ra sao thì mói có thể thể hiện được ý đồ sáng tạo của mình , đã sử lý được sát hợp với điểm mạnh của mắt , mũi, miệng ở khuôn mặt con người, rồi tổ hợp thành hình ảnh một nụ cười thần bí, để lại dư vị mãi cho người xem. Bức tranh như vậy chỉ ra đời từ bàn tay của một bậc thầy nghệ thuật như Da Vinci, chứ không thể từ một người nào khác.

Có một ca khúc nhạc Jazz nói về bức họa này :

Mona Lisa

Nat King Cole

Mona Lisa Mona Lisa , men have named you
You’re so like the lady with the mystic smile
Is it only ’cause you’re lonely, they have blamed you
For that Mona Lisa strangeness in your smile ?

Do you smile to tempt a lover, Mona Lisa ?
Or is this your way to hide a broken heart ?
Many dreams have been brought to your doorstep
They just lie there and they die there
Are you warm, are you real, Mona Lisa ?
Or just a cold and lonely, lovely work of art ?

Do you smile to tempt a lover, Mona Lisa ?
Or is this your way to hide a broken heart ?
Many dreams have been brought to your doorstep
They just lie there and they die there
Are you warm, are you real , Mona Lisa ?
Or just a cold and lonely, lovely work of art ?

Mona Lisa , Mona Lisa

Dịch ý

Mona Lisa Mona Lisa, người ta đã đặt tên cho nàng
vì nàng rất giống quý cô với nụ cười thần bí
Phải chăng đó là lý do duy nhất mà nàng cô đơn , họ đã đổ trách nhiệm lên nàng
Có phải vì thế mà Mona Lisa trở nên xa lạ trong nụ cười của nàng ?

Có phải nàng cười là để cảm dỗ nhân tình không, Mona Lisa ?
hay đó là cách em che giấu trái tim tan vỡ của mình ?
Những giấc mơ đã mang em đến với giới hạn của mình
họ nằm đây và chết đi cũng ở đây
Em ấm áp, em là có thực phải không, Mona Lisa ?
hay chỉ là lạnh giá và đơn côi , một tác phẩm cô đơn ?

Có phải nàng cười là để cảm dỗ nhân tình không , Mona Lisa ?
hay đó là cách em che giấu trái tim tan vỡ của mình ?
Những giấc mơ đã mang em đến với giới hạn của mình
họ nằm đây và chết đi cũng ở đây
Em ấm áp , em là có thực phải không , Mona Lisa ?
hay chỉ là lạnh giá và đơn côi , một tác phẩm cô đơn ?

Mona Lisa , Mona Lisa.