Hôm Nay

Hôm Nay

Nguyễn Tất Nhiên

Khi không tình não nùng buồn
Gót chân ai bỏ con đường nhớ nhung
Gót chân ai nhẹ vô cùng
Dẫm trên xác lá tôi từng tiếng kêu
Gót chân ai bước nhẹ hều
Bước qua tôi, bước, hư nhiều thói quen

Khi không tình não nùng buồn
Nhớ hôm qua vẫy tay ngừng ngập bay
Tóc ai ngắn ngắn, như là
Suốt đời chưa chịu thiệt thà chấm vai
Suốt đời khét nắng rong chơi
Kể như hơi hướm bàn tay tôi, thừa

Mừng em sớm biết lọc lừa
Biết ngây thơ giả, biết đùa với đau

Biệt ly dù ở ga nào
Cho tôi ngồi một toa tàu lãng quên

Hôm nay là ngày sinh nhật của tôi , không phải hôm nay như trong bài thơ kia của NTN

Một buổi tối nọ khi nghe chương trình khúc nhạc tình nghe Hạ Tuyên đọc hai câu thơ cuối

Biệt ly dù ở ga nào
Cho tôi ngồi một toa tàu lãng quên

Tôi đi tìm bài thơ có hai câu này và tìm ra nó

Tôi đã ngồi toa tàu lãng quên lâu lắm rồi , quên tất cả những mối quan hệ ngày xưa , những ký ức bị lu mờ những ký ức cần được bôi xóa và nó đã được làm thế . Năng lượng sống mới tôi cần bơm vào cơ thể từng ngày từng giờ. Tôi của ngày hôm nay đã khác , đã đổi mới để tiếp xúc với cái mới tinh khôi , thuần khiết và trong sáng.

Con Mắt Biên Tập

Bài báo đến với bạn đọc là một quá trình không đơn giản bởi phải qua rất nhiều công đoạn. Tác giả những bài viết có chất lượng cao thường được độc giả yêu mến và cảm phục, thế nhưng người làm cho bài báo ấy hoàn chỉnh hơn, chính xác hơn và hấp dẫn hơn lại không được mấy ai biết đến. Đó là các biên tập viên, thường được ví von là "những nhà báo thầm lặng" .
Một Ban Biên Tập tầm thường mà có những người biên tập đầy năng lực thì có thể đưa ra công chúng một tờ báo hạng khá. Một Ban Biên Tập bản lĩnh được hậu thuẫn bởi những người biên tập giỏi thì bảo đảm xã hội có được một tờ báo thật hay. Ông nói thêm: "Dù người viết nổi tiếng đến thế nào đi nữa, bài của họ chỉ có lợi hơn nếu được người khác đọc và biên tập". Vai trò của người biên tập ngày càng quan trọng cùng với quá trình phát triển của truyền thông nói chung và báo chí nói riêng.
Đã từ lâu, nhiệm vụ của biên tập viên chủ yếu là sửa sai, gạn lọc và trau chuốt câu cú làm cho bài viết giản dị, dễ hiểu. Để làm công việc vừa nói một cách hoàn mỹ, người biên tập cần tra cứu, đối chiếu tài liệu và hội ý với người viết. Bài viết sau khi được sửa sẽ trở nên trong sáng, mạch lạc và ít sai sót hơn. Nhưng chừng ấy vẫn chưa đủ, anh ta còn phải sống trong dòng thời sự chủ lưu, có trí phán đoán, sự uyên bác trong nhiều lĩnh vực, óc biện luận và phản biện, trí tưởng tượng, đức tính thận trọng và khiêm tốn, đồng thời cũng phải biết hoài nghi.

 Giờ đây khái niệm biên tập đã được mở rộng, biên tập viên có mặt hầu như ở các khâu quan trọng trong quá trình sản xuất của một tờ báo với nhiều chức danh khác nhau, từ biên tập nội dung đến biên tập kỹ thuật, từ biên tập tít tựa các bài viết đến hình ảnh và cả biên tập trình bày trang báo... Với ban biên tập, họ là một bộ phận tham mưu đắc lực về nội dung tờ báo. Với phóng viên họ là người bạn đồng hành cùng làm việc, có khi tham gia từ bước đầu tư duy đề tài, trao đổi thông tin lẫn giúp hoàn chỉnh bài viết. Khái niệm huấn luyện viên viết báo (Writing-coach) được nói đến trong cuốn sách nghiệp vụ báo chí mà bạn đọc đang cầm trên tay có thể cho chúng ta hình dung biên tập viên làm việc như một huấn luyện viên trong thể thao. Họ không dạy dỗ mà cùng làm việc và chia sẻ thông tin với phóng viên, biết phát huy thế mạnh của từng người trong đội ngũ và tôn trọng phong cách của các cây viết. 
Sửa bài nhưng không được sửa ý, đó là nguyên tắc mà người biên tập nào cũng thuộc nằm lòng. Chính sự tôn trọng ý tưởng của người viết khiến báo chí phản ánh được những góc nhìn khác nhau về một vấn đề được xã hội quan tâm, mới không bị rập khuôn như cách hiểu máy móc báo chí là một công cụ. Với cộng tác viên, biên tập viên làm vai trò trung gian giữa người làm báo và người viết báo. Vai trò ấy khiến việc sửa bài cho người bên ngoài đôi khi khó khăn và phức tạp hơn. Đã có không ít các bậc học giả, các chuyên viên mà tên tuổi đã trở thành "thương hiệu" khi thấy bài viết của mình bị sửa đôi chút đã vội phê phán tòa soạn một cách nặng nề rằng: đẻ đứa con ra không ai muốn con mình bị cắt chân, cắt tay.
Thật ra người biên tập không độc ác như vậy, anh ta chỉ cắt những mẩu thịt thừa và vài dị tật của cơ thể ấy mà thôi. Thế nhưng điều này không phải lúc nào cũng được các tác giả đồng tình. Chẳng hạn không ít cộng tác viên là chuyên viên lỗi lạc, nội dung các bài viết của họ nhiều khi được chuyển tải bằng những ngôn ngữ có tính bác học, phù hợp với phong cách nghiên cứu. Nhưng khổ nỗi, tờ báo lại có yêu cầu là làm sao để hầu hết độc giả của mình nắm bắt được những kiến thức uyên thâm ấy bằng một thứ ngôn ngữ đời thường dễ hiểu, đó là ngôn ngữ của báo chí. Cho nên tìm được một chuyên viên, một học giả, một nhà văn viết báo giỏi là điều rất quý đối với một tờ báo. Nếu không được như vậy, thì công việc của người biên tập sẽ rất nặng nề để tranh thủ được sự vừa lòng cả hai phía người viết và người đọc.
 Thực tế cho thấy để bài báo hoàn chỉnh hơn thì công việc biên tập nên khởi đầu từ chính tác giả. Người viết, nếu được trau dồi kỹ năng sẽ biết những nguyên tắc căn bản về sửa bài để tránh bớt những sơ sót, cũng như để hoàn thiện cách sử dụng từ ngữ và lối hành văn. Bài viết của những nhà báo thận trọng sau khi qua tay người biên tập giỏi có khả năng sẽ tăng thêm hiệu ứng, tờ báo tạo thêm được uy tín với độc giả. Báo chí là một sản phẩm của xã hội. Định chế xã hội dù có khác nhau nhưng đạo đức nghề nghiệp vẫn cần được chuẩn hóa trên cơ sở tôn trọng sự thật, tính trung thực và khách quan, vì sự tiến bộ mọi mặt của con người và sự phát triển của cộng đồng. Làm thế nào để góp phần làm cho xã hội ngày hôm nay tốt hơn hôm qua và ngày mai tốt hơn hôm nay, phải chăng suy nghĩ đó đã khiến ngày càng có nhiều người thuộc các lĩnh vực hoạt động khác nhau tham gia vào đời sống báo chí. 
​

Quyền lực của biên tập viên xuất bản

Nói không ngoa, tính theo con số sách được in thì hoạt động chính của nhà xuất bản (NXB) không phải là phát hành mà là từ chối phát hành! Một tác giả có thể bị từ chối hàng trăm lần rồi mới được xuất bản. Và tính trung bình, theo báo Le Nouvel Observateur của Pháp, chỉ 1/6.000 bản thảo được chọn phát hành thành sách.

Nhận 4.000 bản thảo, chỉ duyệt ba

Tùy theo quy mô, mỗi NXB thường nhận được từ vài trăm đến vài ngàn bản thảo mỗi năm. Bước đầu tiên là loại ra những tác phẩm nào không đạt tiêu chí bởi có rất nhiều tác giả “gõ nhầm cửa”, ví dụ tác phẩm thơ ca hay sách dạy nấu ăn mà lại gửi đến NXB tiểu thuyết!

Sau khi loại xong, bản thảo sẽ được chuyển đến các biên tập viên (BTV) thẩm định, họ được đọc không hạn chế thời gian nhưng phải càng nhanh càng tốt vì yếu tố cạnh tranh.

Việc đánh giá bản thảo thường là câu chuyện dài về “thẩm mỹ cá nhân” nhưng BTV phải biết cách lập luận bảo vệ và phản biện, phải xuyên suốt tư tưởng rằng đây mới chỉ là một sản phẩm thô chứ chưa phải là một thành phẩm.

 “Lời phán” của các BTV trong hội đồng thẩm định bản thảo luôn nặng ký khi có đến 99% bản thảo gửi đến phải ngậm ngùi nhận thư phúc đáp từ chối và tác giả phải đợi dịp may khác.

Đài phát thanh Europe 1 hé lộ cách thức mỗi BTV chọn tác phẩm. Chẳng hạn 4.000 - đó là con số bản thảo mà BTV Denis Gombert của NXB Robert Laffont nhận được mỗi năm nhưng ông chỉ duyệt được 2-3 tác phẩm mà thôi. Và khoảng 3.998 bản thảo kia hẳn nhiên sẽ bị “xù”. Một nghề quá ư là “tàn nhẫn” chăng? NXB Robert Laffont có bảy thành viên chuyên nghiệp trong hội đồng xét duyệt, trong đó có hai người là nhà văn, một đã làm trong lĩnh vực sản xuất phim tài liệu và một là giáo viên ngôn ngữ bậc trung học.

BTV Capucine Roche: “Không bao giờ chúng tôi trao đổi ý kiến với đồng nghiệp. Đó là nguyên tắc bảo mật trước khi trình bày với hội đồng xét duyệt”.

Bị các tác giả khủng bố tinh thần

Báo Le Figaro thuật lại chuyện xảy ra tại NXB Grasset, nơi cô Martine Boutang làm trưởng nhóm thẩm định tiểu thuyết và mỗi ngày nhận được từ 10 đến 15 bản thảo để chỉ phát hành được khoảng năm tiểu thuyết mỗi năm.

Những tác giả bị từ chối thường la ó kể cả thóa mạ, cho rằng NXB hẳn là chưa bao giờ đọc qua bản thảo của họ nên mới từ chối phát hành. Một số tác giả yêu cầu được giải thích rõ ràng lý do sau khi bị từ chối hoặc càu nhàu, “cà nanh” vì sao ông X hay bà Y kia được in mà “không phải tôi”. Có tác giả còn dẫn chứng cụ thể ra rằng: “Tác phẩm tôi viết ở trang 256 có chi tiết một sợi tóc là vật chứng của vụ án này mà quý vị không chú ý hay sao mà cho là truyện của tôi không đạt”!

Cô Martine Boutang kể ra có nhiều tác giả quá khích “như là điên dại” vậy: “Họ gửi thư chửi rủa chúng tôi thậm tệ” và gửi thư đủ màu sắc và mùi vị! Có những bức thư khiếu nại được tẩm nước hoa, có thư được gửi kèm với một gói kẹo, thậm chí có thư kèm ảnh khỏa thân! Một số tác giả còn chủ ý gây áp lực với NXB khi tự nhận mình là một nhân vật có tầm ảnh hưởng rộng do quen biết với ông bộ trưởng này, ông bộ trưởng kia…

Hẳn nhiên là những thái độ đó khiến Martine Boutang bị stress nhưng dần dần cô cũng tập quen và bão hòa. Cô tự nhủ: “Dù sao thì mình cũng biết thêm được một tính cách khác thường nữa”.

Gian nan để trở thành biên tập viên xuất bản

Theo L’Express, trở thành một BTV xuất bản thật không dễ. Vì chỉ do bạn ham mê đọc tác phẩm và yêu thích văn chương thôi thì chưa đủ, mà phải hội đủ nhiều tố chất khác như tinh thông và nhạy bén về ngôn ngữ, một đầu óc phân tích sắc xảo tình huống bối cảnh và diễn tiến phát triển các tuyến nhân vật, cốt truyện. Song trên thực tế các NXB đều thích tuyển dụng những người đã “có chân” trong lĩnh vực này rồi, ví dụ bạn bè hay người thân bởi công việc này khá khắc nghiệt, các NXB không muốn tuyển nhầm. Thường là họ sẽ chuộng các ứng viên tốt nghiệp ngành văn chương, kế đến là tiêu chuẩn “đam mê văn học”.

Jessica, 22 tuổi, một BTV thẩm định trẻ tuổi làm việc cho NXB Balland, tốt nghiệp Học viện Chính trị (Sciences-Po), khởi nghiệp từ một trang web cá nhân giới thiệu các tác giả và tác phẩm văn học. Chính cô đã đích thân đến gõ cửa các NXB để “chào hàng” và đã được một trong số đó mời về làm BTV xuất bản.

Một trường hợp khác là Gilles Froger, làm việc cho NXB Denoël, được cho là một BTV “tự học một cách hoàn hảo”. Năm 1993 khi đang đi du lịch với cô bạn gái, anh đã gặp cố vấn văn chương đang làm việc cho một NXB và ông này đã nhìn ra chân tướng sao đó mà đề nghị Gilles về làm “người đọc bản thảo” cho NXB. Anh nhận lời và sau sáu năm miệt mài, Gilles đã trở thành một BTV chuyên nghiệp. Không ai nghĩ rằng một thầy giáo dạy mỹ thuật lại làm được nghề này nhưng anh cho biết là do niềm đam mê cháy bỏng là “được sống chết với những con chữ” và một niềm tin mãnh liệt vào nghề nghiệp đã giúp anh thành công.

Niềm đam mê bất tận được đọc

Capucine Roche, BTV của một NXB lớn tại Paris, từng là một PV báo phụ trách mảng văn học, đã đồng ý tiết lộ một số bí mật nghề nghiệp của mình. Theo cô, “không có một quá trình đào tạo chuyên biệt nào cho lĩnh vực công việc này. Tuy nhiên, những ứng viên đã tốt nghiệp ngành văn chương sẽ được ưu ái hơn”. Và quan trọng hơn cả là phải có niềm đam mê công việc, phải thích đọc và đọc bất kể thời điểm nào trong ngày. Theo cô, công việc này có cái dở là nhàm chán khi phải đọc những bản thảo quá “cẩu thả”, rồi phải dành nhiều thời gian để… giam mình trong phòng làm việc, cô đơn một mình! Song cái thích thú của nghề là ham muốn phát hiện được những tài năng văn chương mới và vui sướng biết bao khi thấy tác phẩm mà mình ưng ý xuất hiện trên quầy sách.

PV hỏi: “Có khi nào cô chỉ cần đọc một vài trang là có thể thẩm định được chất lượng tác phẩm đó không?” - “Không. Bởi vì như vậy thì bạn có thể rơi vào những nhận xét rất phiến diện đấy. Có một lần nọ, tôi đọc một tác phẩm mà câu chuyện bắt đầu một cách rất tuyệt vời. Sau mấy chương đầu, tôi rất hứng khởi và nghĩ rằng đã tìm ra được một kiệt tác văn học. Nhưng hỡi ôi, đến chương thứ năm thì mọi kỳ vọng của tôi tan biến. Sao mà câu chuyện lại xàm đến thế! Nhưng dù sao thì tôi cũng đọc được quá nửa bản thảo nên chắc chắn là không nhận xét nhầm” - một BTV kể.

Giữ quan điểm thẩm định tuyệt mật Capucine Roche, BTV thẩm định bản thảo: “Không bao giờ chúng tôi trao đổi ý kiến với đồng nghiệp. Đa số chúng tôi không quen biết nhau, có thể chúng tôi gặp nhau trong phòng bản thảo nhưng rất hiếm, mà nếu có gặp nhau thì chúng tôi chỉ gật đầu chào nhau rồi thôi. Theo quy định bảo mật của NXB, chúng tôi không trao đổi hay tham khảo ý kiến của nhau khi đang cùng làm việc trên một bản thảo. Hẳn nhiên, mỗi BTV đều có một sở trường riêng và khi xin việc, chúng tôi phải nói rõ cho NXB biết sở trường của mình. Bởi không thể giao một tác phẩm thơ ca cho một BTV chuyên về khoa học giả tưởng thẩm định, ví dụ như vậy. Tôi thì chỉ xử lý thể loại tiểu thuyết mà thôi”. Hội đồng xét duyệt tranh cãi kịch liệt Hội đồng xét duyệt của một NXB có nhiều hay ít người là tùy vào quy mô NXB lớn hay nhỏ, có thể có 1-5 thành viên hoặc hơn. Đội ngũ BTV này sẽ nhận và đọc bản thảo, sau đó ghi lại tất cả đánh giá vào một mẫu phiếu nhận xét theo hình thức trắc nghiệm chọn a, b, c,… để chấm điểm nội dung bản thảo tác phẩm, như các tuyến nhân vật, diễn tiến của câu chuyện, kết thúc có hậu hay không,… Hội đồng xét duyệt sẽ họp định kỳ mỗi tuần hoặc mỗi tháng để thảo luận thống nhất chọn ra tác phẩm nào sẽ được in. Kết quả thẩm định và bình chọn này thật sự đôi khi mang tính chủ quan, tùy theo “gu” thẩm mỹ văn học của các BTV khác nhau trong một hội đồng nên đôi khi là tranh luận kịch liệt, cũng giống lời phê của giáo viên vào bài làm của học sinh sẽ thay đổi tùy theo quan điểm đánh giá của mỗi người thầy.

Tìm Hiểu sao La Hầu và Kế Đô

Thuật xem sao chiếu mệnh

Có rất nhiều thuật chiêm bốc khác nhau tồn tại trong dân gian từ lâu đời, trong đó xem sao là một trong những cách bói toán thuộc loại thịnh hành nhất. Thuật xem sao cho rằng, có 9 vị Tinh quân (Cửu diệu Tinh quân) lần lượt chi phối đến mỗi người theo chu kỳ nhất định. Cửu diệu Tinh quân gồm: Thái dương (Mặt trời), Thái âm (Mặt trăng), Thổ đức (Thổ tinh), Thủy diệu (Thủy tinh), Mộc đức (Mộc tinh), Thái bạch (Kim tinh), Vân hán (Hỏa tinh), La hầu và Kế đô. Mỗi Tinh quân “chiếu” vào một tuổi, đem theo điều cát hung, may rủi, trong đó La hầu và Kế đô là hai vị hung tinh đáng sợ nhất.

Sự thực về hai vì hung tinh La hầu, Kế đô

Các nhà khoa học định nghĩa thuật chiêm tinh là một “khoa học giả hiệu”, nó luôn lợi dụng các hiện tượng thiên văn, từ đó đưa ra những dự đoán có vẻ mang màu sắc khoa học, như những ảnh hưởng của điện trường, từ trường của những hành tinh đến sự sống…

Thực chất, cái tên La Hầu và Kế Đô xuất hiện trong thần thoại Ấn Độ cổ đại, đó là câu truyện kể về cuộc đấu tranh giữa các vị thần linh với ác quỷ để dành lại bảo vật. Với lòng hận thù, con Quỷ La hầu và Kế đô tìm cách nuốt thần Mặt trời và Mặt trăng mỗi khi chúng gặp, do đó có hiện tượng Nhật, Nguyệt thực, dân gian gọi là “Gấu ăn Trăng”, bởi vậy mới có tục gõ xoong nồi, thúng mủng… mỗi khi có thiên thực. Sau khi được du nhập vào Trung Hoa, La hầu và Kế đô hợp với 5 hành tinh và nhật, nguyệt trở thành Cửu diệu Tinh quân trong điện thần đạo Giáo.

Bên cạnh ý nghĩa về phương diện tôn giáo, La hầu, Kế đô còn là thuật ngữ trong Thiên văn, lịch pháp Á Đông cổ xưa. Sách Sử học bị khảo – quyển 1: Thiên văn khảo của Đặng Xuân Bảng viết: “Tính nhật nguyệt thực nên tìm 2 giao của La hầu Kế đô, là chỗ 2 đường hoàng đạo bạch đạo giao nhau, chính giao là La, trung giao là Kế” (trang 132). Đoạn khác viết: “La, Kế là chỗ hoàng đạo bạch đạo giao nhau, tính nhật thực nguyện thực, nên tính La Kế” (trang 145). Sách còn cho biết, La hầu còn được gọi là Thiên thủ (Đầu trời), Kế đô còn được gọi là Thiên vỹ (Cuối trời).

Từ quá trình quan trắc nhiều năm, các nhà thiên văn xưa phát hiện thấy Mặt trời chuyển động biểu kiến (từ tây sang đông) một vòng nhất định trên thiên cầu trong khoảng thời gian 365,2422 ngày, gọi là Hoàng đạo.

Mặt trăng cũng di chuyển trên thiên cầu theo một vòng nhất định quanh Trái đất gọi là Bạch đạo, chu kỳ này hết 27,32 ngày. Hoàng đạo và Bạch đạo không nằm trên một mặt phẳng mà chúng nghiêng trên nhau một góc 509′ tạo ra 2 giao điểm, nơi mà Bạch đạo và Hoàng đạo gặp nhau. Do Trái đất chuyển động quanh Mặt trời, nên 2 giao điểm này cũng chuyển động.

Khi Mặt trăng di chuyển đến giao điểm ấy vào lúc xung đối (ngày vọng) sẽ xẩy ra nguyệt thực, và nếu là lúc giao hội (ngày sóc) sẽ xẩy ra nhật thực, vì đó là thời điểm cả 3 thiên thể cùng nằm trên một đường thẳng.

Như vậy, La hầu và Kế đô chỉ là 2 điểm phi vật thể trong không gian chứ không phải là những thiên thể ( tạp chí pi gọi đây là hai thiên thể vô hình), cho nên nó không phải là sao hay vì tinh tú như thuật xem sao chiếu mệnh nói. Mặt khác, nó di chuyển theo những chu kỳ nhất định liên quan đến việc tính toán nhật nguyệt thực trong lịch pháp. Không thể và không bao giờ có một điểm phi vật thể trong vũ trụ lại có ảnh hưởng, tác động đến sự sống trên Trái đất, hoặc chi phối tới từng con người .

Trong Chiêm tinh học Hindu (Joytisa astrology) và Vệ đà (Vedic Astrology) thì khi du nhập vào Đông Nam Á chúng ta gọi là Sao phiên âm ra tiếng Việt lần lượt là La Hầu – Kế Đô. Tuy nhiên La Hầu – Kế Đô không phải là sao mà là hai điểm vô hình đối lập đươc tạo ra bởi sự giao cắt hai quỹ đạo Mặt Trờivà Mặt Trăng với chênh lệch 5° khi quan sát từ Trái Đất.
RAHU- La hầu – KETU- Kế đô – – được phiên âm từ tiếng Phạn. Còn trong Chiêm tinh học Tây phương thì La Hầu là North node, Kế đô là South Node. Các giao điểm Mặt Trăng có tầm quan trọng  trong chiêm tinh học Vệ Đà,và ở mức độ hạn hẹp hơn trong chiêm tinh học phương Tây. Thông thường chỉ mỗigiao điểm Bắc được biểu thị trong các lá số tử vi, do giao điểm Nam theo định nghĩa luôn luôn nằm tại điểm đối diện trong biểu đồ chiêm tinh. Trong chiêm tinh học Vệ Đà, giao điểm Bắc là Rahu còn giao điểm Nam là Ketu và cả hai đều được biểu thị trong biểu đồ.
Các giao điểm này được gọi bằng các tên gọi khác nhau tại mỗi nơi trên thế giới.

Do giao điểm thăng là điểm cắt ngang giữa hoàng đạo và bạch đạo để Mặt Trăng tiến từ phía nam lên phía bắc, nên trong ngôn ngữ phương Tây, như trong tiếng Anh đôi khi gọi nó là North node (giao điểm Bắc). Trong các tài liệu châu Âu cổ, nó được nói tới như là đầu rồng (Caput Draconis hay Anabibazon). Hình ảnh bên được trích ra từ cuốn Liber Astronomiae
Biểu tượng của giao điểm thăng là , một biểu tượng  và chiêm tinh cho đầu . Tương tự, giao điểm giáng là điểm cắt ngang giữa hoàng đạo và bạch đạo để Mặt Trăng tiến từ phía bắc xuống phía nam, nên trong tiếng Anh đôi khi gọi nó là South node (giao điểm Nam). Nó được biết tới như là đuôi rồng (Cauda Draconis hay Catabibazon),và biểu tượng của nó là đảo ngược của biểu tượng cho giao điểm thăng. Lưu ý rằng cái gọi là giao điểm Bắc trên thực tế có thể nằm ở phía nam của giao điểm Nam trong hành trình của chu kỳ nút.

Tôi thấy rằng đã có sự nhầm lẫn khi rất nhiều tác giả nói rằng Long Vĩ, Thủ Vĩ thuộc về Chiêm tinh học Trung Hoa. Hai khái niệm này hoàn toàn thuộc về Chiêm tinh học cổ Tây phương và đăc biệt là môn Tử Vi Đẩu Số cũng không thể do người Trung Hoa sang tạo ra.

Quỹ đạo Mặt Trăng nghiêng khoảng 5,145° so với mặt phẳng hoàng đạo: vì thế Mặt Trăng có thể lên cao tới khoảng 5° về phía bắc của hoàng đạo và cũng chừng ấy thấp hơn về phía nam của hoàng đạo. Mặt phẳng hoàng đạo nghiêng khoảng 23,4° trên thiên xích đạo, mặt phẳng vuông góc với trục tự quay của Trái Đất. Kết quả là, một lần trong chu kỳ giao điểm 18,5996 năm, khi mà thời điểm xảy ra giao điểm thăng của quỹ đạo Mặt Trăng trùng với điểm xuân phân, thì Mặt Trăng đạt tới các xích vĩ xa nhất về phía nam hay phía bắc. Khi đó nó cũng có các điểm phương vị xa nhất về phía bắc hay phía nam để mọc và lặn trên đường chân trời; cao độ thấp nhất và cao nhất khi vượt qua kinh tuyến bầu trời (vòng Tí Ngọ); và những lần trông thấy đầu tiên về tiềm năng là muộn nhất của trăng mới. Ngoài ra, sự che khuất bởi Mặt Trăng đối với nhóm sao sáng trong quần sao Pleiades, nằm phía trên khoảng 4° về phía Bắc của hoàng đạo, xảy ra trong một khoảng thời gian tương đối ngắn một lần trong mỗi chu kỳ giao điểm.

Cửu tinh theo Navagraha – là một khái niệm của thiên văn học và chiêm tinh học Ấn Độ. Graha (từ tiếng Phạn gráha—nắm giữ, cai quản) là những vị thần vũ trụ có ảnh hưởng lên đời sống của các sinh vật, đứa con của mẹ Đất Bhumidevi.
1) Surya Deva (sun) = MặtTrời – Đông – màu Vàng kim
2) Chandra (Moon) = Mặt Trăng – Tây bắc – màu Bạc
3) Budha (Mercury)=sao Thủy – Bắc – màu Xanh lục
4) Shukra(Venus)=sao Kim – Đông Nam – màu Trắng
5) Mangala(Mars)=sao Hỏa – Nam – màu Đỏ
6) Guru(Jupiter) =sao Mộc – Đông bắc – màu Vàng
7) Shani(Saturn)=sao Thổ – Tây – màu Đen
8) Rahu(north node) = La Hầu –Tây nam – màu Xanh đen
9) Ketu (south node )= Kế đô – ( chưa biết )

Theo Hindu có hai cách sắp xếp sơ đồ cửu tinh , nhưng cả hai cách đều lấy Mặt Trời làm trung tâm.

Ở sơ đồ Agama Prathishta, Surya mặt trời ở trung tâm, Chandra-mặt Trăng phía đông của mặt Trời, Budha-Thủy tinh ở phía Nam, Brihaspati (Guru)- Mộc Tinh phíaTây, Shukra – Kim Tinh ở phía Bắc, , Mangala – Hỏa tinh ở Đông Nam, Shani – Thổ tinh ở Tây Nam, Rahu –La Hầu ở phía Tây Bắc và Ketu –Kế Đô ở Đông bắc.

Ởsơ đồ Vaidika Pradishta, Surya mặt trời vẫn ở trung tâm, Chandra-mặt Trăng phía đông nam của mặt Trời, Budha-Thủy tinh ở phía Đông bắc, Brihaspati (Guru) – Mộc Tinh phía Bắc, Shukra – Kim Tinh ở phía Đông, , Mangala – Hỏa tinh ở phía Nam, Shani – Thổ tinh ở phía Tây, Rahu –La Hầu ở phía Tây Nam và Ketu –Kế Đô ở Tây bắc.

Theo phong tục xem tuổi hạn hàng năm La Hầu và Kế Đô là 2 trong số 9 sao (cửu diệu).

1) Thái Dương = MặtTrời
2) Thái Âm = Mặt Trăng
3) Thủy Tinh | Thủy Diệu = sao Thủy
4) Kim Tinh | Thái Bạch = sao Kim
5) Hỏa Tinh | Vân Hớn = sao Hỏa
6) Mộc Tinh | Mộc Đức = sao Mộc
7) Thổ Tinh | Thổ Tú = sao Thổ
8) La Hầu = ảo tinh là điểm giao cắt phía bắc
9) Kế Đô= ảo tinh là điểm giao cắt phía Nam

Xuân Trong Khoa Thiên Văn Học

Tết Nguyên Đán được gọi là Xuân Tiết. Nguyên có nghĩa là sự khởi đầu hay sơ khai và Đán là buổi sáng sớm. Tại Việt Nam, mùa xuân được tính bắt đầu từ tiết Lập xuân, khoảng ngày 5 tháng 2 và kết thúc vào tiết Lập hạ, khoảng ngày 5 tháng 5.

Trong Thiên văn học, mùa xuân bắt đầu từ  tiết Xuân phân, khoảng ngày 21 tháng 3 ở Bắc bán cầu và ngày 23 tháng 9 ở Nam bán cầu. Mùa xuân kết thúc vào tiết hạ chí, khoảng ngày 21 tháng 6 ở Bắc bán cầu và 21 tháng 12 ở Nam bán cầu. Trong Khoa Khí tượng, mùa xuân bao gồm toàn bộ các tháng Ba, Tư và Năm ở Bắc bán cầu và tại Nam bán cầu là thời gian của các tháng Chín, Mười và Mười Một.

Mùa xuân, trục quay của Trái Đất nghiêng tăng dần về phía Mặt Trời, và các giờ được chiếu sáng tăng dần lên, bằng hoặc lớn hơn 12 giờ mỗi ngày và tăng nhanh ở các vĩ độ lớn. Bán cầu có mùa xuân bắt đầu được sưởi ấm ở một độ khá ấm áp làm cho cây cối đâm chồi nở hoa.

Trước năm 1967, Việt Nam lấy giờ Bắc Kinh làm chuẩn cho âm lịch. Ngày 8 tháng 8 năm 1967, nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành đổi lịch dùng múi giờ GMT +7 làm chuẩn. Vì thế hai miền nam bắc Việt Nam đón Tết Mậu Thân hai ngày khác nhau (miền bắc ngày 29 tháng 1 trong khi miền nam thì ngày 30 tháng 1).

Hiện nay, vì chênh lệch một giờ giữa Việt Nam (UTC +7) và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (UTC +8), đôi khi Tết của Việt Nam không trùng ngày với Tết của Trung Quốc. Từ năm 1975 đến năm 2100, có 4 lần không trùng; đặc biệt năm 1985, Tết Việt Nam lệch với Tết Trung Quốc khoảng một tháng, do năm 1984 âm lịch Việt Nam không có tháng nhuận trong khi lịch Trung Quốc nhuận tháng 10.

Các hành tinh có trục tự quay không vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo đều có hiện tượng mùa, bao gồm mùa xuân. Mùa xuân ở bắc bán cầu là khoảng thời gian bắt đầu khi hành tinh nằm ở điểm xuân phân (Ls = 0°) trên quỹ đạo, và kết thúc khi nó nằm ở điểm hạ chí (Ls = 90°). Mùa xuân ở bắc bán cầu trùng với mùa thu ở nam bán cầu, và mùa xuân ở nam bán cầu trùng với mùa thu ở bắc bán cầu.

Thời gian mùa xuân được coi là thời gian của sự phát triển, sự hồi sinh của cuộc sống mới (cho cả động và thực vật) và một chu kỳ sống mới lại bắt đầu. Một trong các ngày lễ quan trọng của nhiều nền văn minh trên thế giới là lễ đón mừng năm mới, diễn ra vào mùa xuân; ví dụ như  Tết Nguyên Đán ở Việt Nam.

Lịch sử ngành xuất bản sách

Sách được coi là một trong những người bạn thân thiết của con người. Sách giúp con người lưu lại tri thức, ghi lại những cảm xúc, những sự việc trong đời sống.
Ngày nay, sách đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống với cả những đứa trẻ mới đến trường hay những người già đã nghỉ hưu. Trải qua một thời gian dài phát triển, sách đã được thay đổi nhiều về cả hình thức và số lượng, và càng ngày càng dễ tiếp cận với công chúng hơn. Từ những dạng thô sơ như khắc trên đá, gỗ, đến giấy,… ngày nay chúng ta lại chứng kiến sự đa dạng của sách điện tử. Quá trình ấy được tóm lược trong infographic dưới đây. 

http://vietbao.vn/Cong-nghe/Infographic-Lich-su-nganh-xuat-ban-sach/2131859672/217/

XUẤT BẢN SÁCH - QUY TRÌNH XUẤT BẢN

Để xuất bản một cuốn sách tại Việt Nam phải qua một số khâu. Điều quy định bắt buộc là cuốn sách đó phải được cấp phép của một nhà xuất bản bất kì trong số xấp xỉ 60 Nhà xuất bản đang hoạt động tại nước ta hiện nay. Các nhà xuất bản thuộc quản lý trực tiếp của bộ, ban, ngành, cơ quan,…nhưng tất cả được quản lý chuyên ngành bởi Cục Xuất bản – Bộ thông tin truyền thông.
Ở đây chúng tôi muốn giới thiệu quy trình xuất bản một cuốn sách (xuất bản lần đầu tiên và tái bản, sách viết và dịch, bao gồm tất cả các thể loại), gồm các khâu cụ thể.
Thông tin chung: Khổ sách – Loại giấy – Loại bìa
Trước tiên đối với từng thể loại sách, và ứng với ý thích của mình, các tác giả chọn cho cuốn sách của mình các thông số, cách thức sau để xuất bản
Khổ sách: Hiện trên thị trường Việt Nam có các khổ sách phổ biến sau (thông số đứng trước là chiều ngang, đứng sau là chiều đứng cuốn sách, tính theo chiều thuận của bìa sách): 10 cm x 15,5 cm; 13 cm x 19 cm; 13 cm x 20,5 cm; 13,5 cm x 20,5 cm; 14,5 cm x 20,5 cm; 16 cm x 24 cm; 19 cm x 27 cm.
Loại giấy: Thông thường sách in một màu người ta hay chọn các loại giấy sản xuất trong nước như Bãi Bằng, Tân Mai,…về độ trắng có chỉ số: 84 - 92 ISO. Định lượng (độ dày): 55 - 120g/m2. Nếu in màu sử dụng giấy Couche hoặc Duplex, định lượng từ 80 – 120g/m2.
Loại bìa: Có 2 loại chính: Bìa cứng (bìa được làm bằng các tông và bọc); bìa mềm (thường thường được in giấy couche định lượng 200 – 300g/m2)
Sách được đóng gáy bằng ép keo hoặc khâu chỉ, ép keo

Thủ tục xin giấy phép xuất bản
Khâu đầu tiên và bắt buộc là làm thủ tục xin giấy phép xuất bản.
Tác giả hoặc công ty đại diện chọn một nhà xuất bản có chức năng phù hợp với nội dung cuốn sách, gửi bản thảo (in ra trên giấy A4 hoặc bản file) cho Nhà xuất bản. Nhà xuất bản đọc duyệt, biên tập nội dung theo đúng quy định của pháp luật hiện hành. Các sách thuộc diện cấm xuất bản không được cấp giấy phép xuất bản (tham khảo thêm luật xuất bản). Các nhà xuất bản khi kiểm duyệt nội dung thấy đáp ứng được quy định chung đề xuất báo cáo với cơ quan chủ quản và Cục xuất bản. Khi được sự đồng ý thì mới được cấp giấy phép xuất bản. Giấy phép được kí bởi Giám đốc hoặc Phó giảm đốc được ủy quyền của các NXB, và có thời hạn ghi rõ trên giấy phép, nơi chỉ định in xuất bản phẩm.
Chế bản điện tử
Sau khi được cấp giấy phép xuất bản, dữ liệu cuốn sách được đánh máy và trình bày lại theo khổ sách được chọn in, và được in ra trên một loại gọi là giấy can (Giấy can (tiếng Pháp: Papier calque - giấy để sao chép, đồ lại) là giấy có khả năng thấu quang cao, nghĩa là có thể cho ánh sáng đi qua) và chuyển đến nhà in.
Thiết kế bìa
Bìa được thiết kế để minh họa cho nội dung cuốn sách. Một số quy định là bìa 1 (bài trước của cuốn sách) phải ghi rõ tên tác giả, tác phẩm, nhà xuất bản. Bìa 4 phải ghi rõ giá tiền, mã vạch chuẩn,…. Tác giả được in hình ở bìa 4 để giới thiệu. Bìa cấm quảng cáo bất kì loại gì.
In – gia công – đóng gói
Xong khâu này sách mới được là thành phẩm. 
Phát hành
Sách sau khi được in ra, được kiểm tra chất lượng phải nộp lưu chiểu lên Nhà xuất bản đã cấp phép, sau thời hạn ít nhất 7 ngày sách không có vấn đề gì mới được phát hành. Các nhà xuất bản khi cho phát hành phải có lệnh phát hành
Các cá nhân và tổ chức đều có thể xuất bản tác phẩm của mình, miễn là tuân thủ theo đúng các quy định của Luật xuất bản Việt Nam.
Biểu giá dịch vụ bao gồm từng khâu
1. Quản lý phí (nộp các nhà xuất bản)
2. Thiết kế trình bày - Chế bản điện tử
3. Vẽ bìa
4. In
Giá sẽ phụ thuộc vào khổ sách, chất lượng giấy, hình thức bìa, số lượng in,…(bao gồm các khâu trong Quy trình xuất bản)

Nghề biên tập sách ( P2 )

Bạn ư? Bạn giống như một kiểu nhạc trưởng, kiến trúc sư, hay một đạo diễn vậy. Đây nhé, bạn có thể phải cùng với tác giả thiết kế nên cấu trúc cuốn sách, một bộ xương sống để tác giả đắp da đắp thịt vào. Khi tác giả đã có một nội dung tàm tạm, bạn xem xét tổng thể và có thể đề nghị tác giả thêm chỗ này bớt chỗ kia đảo chỗ nọ tách chỗ ấy nhập chỗ khác. Sau đó bạn soi từng dòng từng chữ một cách tỉnh táo xem tác giả viết đã đúng chưa (đúng sự thực, đúng nhân vật, đúng tình cảm, đúng tình huống, đúng chính tả,…), và viết hay chưa. Nếu cuốn sách có ảnh hoặc cần ảnh, bạn sẽ phải lục lọi các nơi tìm kiếm, hoặc chọn trong hàng lô lốc ảnh tác giả gửi để chọn những tấm đẹp nhất, phù hợp nhất, và bạn phải quyết định đặt ảnh vào những phần nội dung nào để đạt hiệu quả minh họa tốt nhất. Bạn có thể phải tìm người viết lời giới thiệu hay lời bạt hay vài câu nhận xét, nếu như cuốn sách cần phải thế. Hoặc chính bạn phải là người viết lời giới thiệu đó luôn. 

Bạn sẽ nghĩ về tên sách, có rất nhiều cái tên không hay, và bạn nhất định phải đổi. Thực tế cho thấy nhiều cái tên sách là do biên tập viên sửa lại, hoặc nghĩ ra, hay hơn hẳn cái tên ban đầu tác giả đặt. Stephen Hawking đầu tiên đặt một cái tên khác cho cuốn sách “Lược sử thời gian” nổi tiếng - mà người ta nhất định phải có trên giá, nhưng không nhất định đã đọc - của ông: “Tựa đề ban đầu của tôi là “From the Big Bang to Black Holes: A Short History of Time, nhưng biên tập viên của tôi, Peter Guzzardi, đã chỉnh sửa một chút, và đổi “Short” thành “Brief”. Đó là một chiêu hay của người giỏi và đã góp phần vào sự thành công của cuốn sách. Đã có nhiều “lược sử” thuộc loại này kể từ đó, thậm chí cả "A Brief History of Thyme." Khi nội dung bản thảo đã hoàn chỉnh, bạn phải cho ý kiến về thiết kế mỹ thuật cuốn sách, sách thiết kế chân phương hay vui nhộn, bay bổng hay gọn gàng. Nếu sách là sách ảnh, thì bạn còn phải tham gia vào phần mỹ thuật nhiều hơn nữa. Bạn phải chọn ảnh cho bìa, tấm ảnh nào đẹp nhất và nói lên được đầy đủ nhất tinh thần cuốn sách. Còn nếu bìa do họa sĩ vẽ, bạn phải cho ý kiến về màu sắc, bố cục. Tổ chức các phần chữ trên bìa, bao gồm tên sách ở bìa 1, giới thiệu về tác giả ở bìa 2, phần nhận xét ngắn của những người uy tín ở bìa 3 và phần giới thiệu tác phẩm ở bìa 4, đương nhiên là việc của bạn luôn. Công việc này cũng chẳng hề đơn giản, vì bạn phải giới thiệu về tác giả ngắn nhất và hay nhất, bạn phải viết giới thiệu

Bạn phải kiểm soát khâu đọc chính tả/mo rát của người khác. Có khi người đọc mo rát sửa đúng thành sai hoặc không hiểu ý đồ của bạn. Bạn phải bám sát từng công đoạn một để cuốn sách ra đúng tiến độ, nhất khi cuốn sách ấy cực gấp. Bạn cũng phải dự đoán khả năng bán để đề nghị số lượng in chính xác, tránh bị đứt sách hoặc tránh bị thừa nhiều sách. Khi sách in ra, bạn phải lo truyền thông cho nó. Bạn tham gia tổ chức ra mắt cuốn sách đó, kịch bản chương trình thế nào, khách mời là ai, nếu cần thậm chí bạn phải dẫn chương trình ra mắt luôn, vì bạn là người hiểu nó nhất. Rồi tiện thể bạn phải viết bài review đăng báo, vì chẳng ai biết rõ nó như bạn. Bạn phải viết

thông cáo để gửi cho báo chí, rồi đưa thông tin trên facebook, website vì rốt cục, bạn khó nhường việc đó cho ai.

Sau đó bạn phải theo dõi tình hình tiêu thụ sách, có cần in tiếp hay không và bao nhiêu. Bạn cần biết phản hồi của độc giả thế nào. Bạn phải xem sách có cần hậu kiểm không. Tất cả những điều này giúp tạo nền tảng thông tin cho những dự định kế tiếp. 

Đương nhiên, bạn cũng phải thực hiện việc ký hợp đồng với tác giả. Bạn cũng cần chăm sóc tác giả bằng cách theo dõi việc trả nhuận bút cho tác giả đúng thời hạn, thăm hỏi mỗi dịp lễ tết, giúp đỡ một số việc riêng trong khả năng. Giả dụ bạn có giúp tác giả đặt phòng khách sạn và vé máy bay nếu họ ở nước ngoài về, thì đó cũng là chuyện thường ngày ở huyện mà thôi. Không phải bất cứ cuốn sách nào, bất cứ biên tập viên nào cũng phải làm đầy đủ mọi công đoạn như vậy. Tùy mỗi cuốn, tùy mảng sách mà biên tập viên phụ trách thì các công đoạn sẽ có độ gia giảm nhất định (ví như biên tập sách mua bản quyền từ nước ngoài thì không có việc phải xây dựng nội dung sách, nhưng lại phải tổ chức dịch). Nhưng nói chung đó là một quy trình gần như đầy đủ cho một cuốn sách ra đời. 

Như vậy, thực ra bạn cũng kinh ra phết. Bảo sao bạn không thấy mình là cả thế giới.

Bạn sẽ thấy nhiều khuôn mặt mang hình dấu hỏi to tướng khi bạn xưng (một cách tự hào) là biên tập viên sách. Nhiều người không hiểu đó là cái việc quái gì. Nhiều người hỏi lại: bán sách hả? Nhiều người nghĩ ngay: à, đọc chính tả í mà (thường quá, ai biết đọc biết viết mà chẳng biết đọc chính tả). Tóm lại đấy là một cái tên hết sức mù mờ. Chẳng như các nghề khác, bác sĩ chẳng hạn, rất rõ nhá: chữa bệnh, nhà giáo chẳng hạn: dạy học. Còn biên tập sách là làm gì chứ? 

Thực ra biên tập viên là cái tên chung chung của người làm trong ngành báo chí, xuất bản. Nhưng trong nhiều trường hợp người biên tập các mảng khác có lựa chọn thay thế. Ví dụ, xưng là biên tập viên báo, người ta à ngay, nhà báo chứ gì. Xưng là biên tập mỹ thuật, à, họa sĩ chứ gì. Còn biên tập viên sách? Khéo ngay cả mẹ bạn cũng chẳng biết chính xác là bạn làm gì. Bạn sẽ rất sung sướng nếu khi xưng là biên tập viên sách, người ta sẽ à lên, bảo, nhà sách chứ gì. Nhà sách nghe chẳng thú vị hay sao, nhưng tiếc thay từ đó bây giờ đã được dùng để chỉ các cửa hàng sách lớn hoặc các đơn vị xuất bản tư nhân. Bạn cũng có thể xưng: tôi làm sách, nhưng đảm bảo người đối diện bạn hiểu được chết liền. 

Nếu ai đó thực sự rỗi rãi nghe bạn giải thích, thì bạn sẽ phải nói lại tối thiểu một đoạn như ở trển. Còn nếu bạn muốn cho nhanh đỡ lằng nhằng, bạn đáp, vâng, tôi bán sách, vâng, tôi đọc chính tả. 

Thế còn tác giả, người bạn đã cùng song hành suốt thời gian (có thể là hàng năm) cho đến khi cuốn sách ra đời và đến tay công chúng thì sao? Có những người đánh giá rất cao lao động của bạn. Ví như Stephen Hawking nhắc bên trên đã rất trân trọng biên tập viên Peter Guzzardi khi biên tập cuốn Lược sử thời gian, giúp nó trở thành một cuốn sách bán chạy nhất với hơn 10 triệu bản được bán trên toàn thế giới (theo Paris,Natalie, 2007-04-26, "Hawking to experience zerogravity", The Daily Telegraph, London). Hawking nói: “Peter Guzzardi, biên tập viên của tôi ở nhà xuất bản Bantam Books đã gửi cho tôi rất nhiều trang nhận xét và yêu cầu về những điểm ông cảm thấy tôi giải thích chưa thật thỏa đáng lắm. Tôi cũng phải thú nhận rằng tôi đã cảm thấy rất bực mình khi nhận được những bản liệt kê dài gồm những điều cần phải sửa đổi, nhưng ông đã hoàn toàn có lý. Tôi tin chắc rằng cuốn sách sở dĩ hay hơn chính là do ông đã bắt tôi phải làm việc cật lực.”

Nhưng có nhiều người (chiếm phần đông) cho rằng thực ra bạn có làm gì mấy đâu nhỉ. Đôi khi họ chỉ biết giục và giục, sách có chưa, có sách chưa, làm gì mà giờ chưa có, trong khi bạn đang vắt chân lên cổ. Họ cho sự nhiệt tình của bạn và nhà xuất bản của bạn chỉ là vì muốn kiếm thật nhiều tiền từ công sức của họ. Họ chẳng đếm xỉa đến tình cảm bạn dành cho cuốn sách của họ - cuốn sách mà sau bao lâu gắn bó và chăm chút cho nó, bạn đã coi như cuốn-sách-của-chính-mình, bạn yêu nó và tự hào về nó không kém gì tác giả. Thế nhưng trong rất nhiều lời cảm ơn họ dành cho những người giúp cuốn sách ra đời, rất có thể tên của bạn không bao giờ được kể.

Biên tập viên sách

Công việc biên tập sách là công việc hết sức quan trọng để xuất bản một cuốn sách.
Biên tập viên - âm thầm làm “bà đỡ” cho tác phẩm

Thợ - biên tập sách không đồng nghĩa với một viên chức ăn lương nhà nước, quen với tác phong sáng cắp ô đi, tối cắp ô về. Sau 8 giờ ở cơ quan là coi như dứt hẳn lịch làm việc một ngày. Những trang giấy con chữ đều lùi lại phía sau. Thực tế, có không ít người khi chọn nghề biên tập, là gắn bó hết thời gian riêng của mình bên trang sách. Có người nói đùa rằng: “Chúng tôi là nghệ sĩ trang sách”. Tuy nhiên, nhiều người, cùng với công việc là niềm đam mê với sách, họ gắn bó với sách như chính gia đình mình, bỏ cả thời gian nghỉ ngơi, vùi đầu vào đọc và biên tập, cũng có khi do NXB giao thời hạn mà phải làm thâu đêm suốt sáng. Mấy ai hiểu được công việc của người biên tập, cứ nghĩ ngồi một chỗ đọc sách là nhàn hạ, là không hao tâm khổ tứ. Làm cả đời với con chữ chỉ để cho người đọc được những trang sách hay. Biên tập viên chính là “bà đỡ” cho cuốn sách ra đời. Ấy thế mà, đến bây giờ, có những người đã không sắm nổi vai người biên tập, huống hồ là “nghệ sĩ của trang sách” chỉ vì áp lực công việc và không được công nhận ít nhất là một chức danh để đời.

Nghề biên tập không chỉ là năng khiếu

Năng khiếu là nhân tố bẩm sinh, là cơ sở cho sự phát triển tài năng của một nghệ sĩ - biên tập. Nghệ sĩ ở đây không phải là tác phong làm việc cưỡi ngựa xem hoa, đọc bản thảo qua loa, để lọt ra thị trường những ấn phẩm yếu kém cả về hình thức lẫn chất lượng. Một biên tập thực thụ phải là người có bản lĩnh chính trị vững vàng, có chuyên sâu về một lĩnh vực học thuật nào đấy để có thể thẩm định được bản thảo mà cộng tác viên gửi gắm cho mình.

Từ xa xưa, các tác phẩm nổi tiếng, các công trình sử học, văn học được lưu lại cho hậu thế ngày nay cũng nhờ vào công sức và trí tuệ của biết bao người biên tập vô danh. Họ phải ngồi hàng tháng để đọc đi đọc lại một bản thảo viết tay, hoặc đánh máy vi tính từng lỗi chính tả, từng đấu chấm, dấu phẩy… nhưng vẫn phải tôn trọng ý kiến của tác giả bản thảo, Nghĩa là, phải đạt đến một trình độ thẩm thấu tác phẩm, người biên tập mới có thể sửa chữa những lỗi sai nghiêm trọng, câu chữ lẫn văn phong của tác giả để cho ra đời một tác phẩm hay.

Biên tập viên Đới Thị Kim Thoa, một người làm việc hơn 10 năm trong nghề ở NXB Chính trị hành chính cho biết: “Một bản thảo phải đọc ít nhất 4 lần, đọc bông, đọc soát trang, theo dõi tác phẩm một quy trình từ bản thảo đến khi xuất bản, có lẽ chúng tôi còn hiểu tác phẩm và đọc nhiều hơn tác giả của nó. Không chỉ thế nhiều lúc chúng tôi còn phải kết cấu lại hết toàn bộ tác phẩm đối với những người viết còn non, chúng tôi nói đùa với nhau, tên tác giả cuốn sách là chúng tôi thì hợp lí hơn”.
Thế mà, khi cầm một cuốn sách trên tay, việc đầu tiên mà bạn đọc quan tâm hẳn phải là tên tác giả, sách tác giả trong nước hay sách dịch, thậm chí dịch từ ngoại ngữ nào…Thử hỏi mấy ai chú ý đến cái tên “người biên tập” được ghi ở trang sau cùng của ấn phẩm theo luật định. Trong số hàng nghìn cuốn sách ra đời hằng năm, đã không ít người biên tập phải bỏ công theo đuổi từ A đến Z. Cái tên “bà đỡ” về mặt tinh thần mà người biên tập được mệnh danh mới quan trọng làm sao. Công việc của họ là một thứ lao động “rót dầu” thầm lặng, một loại lao động tỉ mỉ, thầm lặng và cũng căng thẳng, đòi hỏi phải hao nhiều tâm trí và bút lực chẳng kém một nghề lao động nặng nhọc chân chính nào. Khi tác phẩm ra đời, được giải thưởng này nọ, người đầu tiên được vinh danh là tác giả, sau đó là nhà xuất bản và người chịu trách nhiệm xuất bản, còn chẳng bao giờ nhắc tới tên người biên tập. Biên tập Đới Thị Kim Thoa tâm sự: “khi bản thảo sai thì chúng tôi chịu trách nhiệm đầu tiên. Làm hàng nghìn việc tốt thì chẳng ai nhắc đến, nhưng chỉ cần sai sót một tí bằng móng tay thì lại kêu lên kêu xuống”.
Nghề biên tập sách cũng vất vả như những nghề khác. Tuy nhiên, họ vẫn chưa được công nhận một cách xứng đáng. Cùng mang chức danh biên tập, cũng là tác giả của không ít bài báo, trang sách nhưng nếu công tác tại tờ báo nào đấy sẽ được hưởng lương nghiệp vụ, được cấp Thẻ Nhà báo, để hành nghề và kèm theo một số ưu tiên cần thiết, nếu có quá trình cống hiến thì được thưởng huy chương “Vì Sự nghiệp Báo chí Việt Nam”... Người ta tự hào vì nhà văn, nhà báo, nhà thơ, chứ chưa thấy ai khoe là biên tập viên xuất bản! Có danh hiệu nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân, anh hùng lao động ngành này, lĩnh vực này, lĩnh vực nọ, nhưng xuất bản thì không thấy.

Biên tập viên làm gì ?

Biên tập là biên soạn, góp ý kiến với tác giả, kiểm tra những sai sót của bản thảo tài liệu, đưa đi xuất bản” đó là công việc của biên tập viên.
Một cách chính xác, biên tập viên không phải là một nghề mà là một vị trí công việc, xuất hiện trong các lĩnh vực như Báo chí, Truyền hình, Xuất bản… Đây thường là vị trí yêu cầu nhiều năm kinh nghiệm, đòi hỏi kiến thức, kỹ năng chuyên sâu của người làm bởi những người biên tập chính là người nâng cao chất lượng, đảm bảo tính chính xác của các bản thảo văn học, bài viết của phóng viên hoặc chỉnh sửa kịch bản cho các chương trình truyền hình.

Biên tập viên làm gì?

Có lẽ sẽ rất nhiều người muốn biết nhiệm vụ thực sự của một  biên tập viên trong toàn soạn là gì? Nếu câu hỏi này được đặt cho một người bình thường thì có thể câu trả lời chỉ là sửa lỗi các bài viết. Nhưng nếu đặt câu hỏi này với một biên tập viên thực sự thì câu trả lời sẽ khác: từ nghe ngóng họp bàn về tin tức, chỉ định đề tài, làm việc với phóng viên, cho tới sửa bài và chỉ dẫn dàn trang….

• Đối với lĩnh vực Báo chí, khi một phóng viên đi viết bài về, việc đầu tiên họ làm chính là giao bài cho biên tập viên, người sẽ kiểm tra thông tin, đọc lại, góp ý về cách viết và sửa chữa bài viết. Ngoài các lỗi về diễn đạt thông thường, bài viết có thể gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn như thông tin bị xuyên tạc, bịa đặt một cách cố tình (hoặc vô tình). Biên tập viên sẽ là người bảo vệ uy tín của toàn soạn và các phóng viên bằng việc kiểm định các thông tin này trước khi chúng được xuất bản. Vì kinh nghiệm và kỹ năng uyên bác, họ cũng tham gia vào công việc định hướng nội dung cho cả tòa soạn. Nói cách khác, vai trò của họ trong tòa soạn chính là tạo ra sản phẩm có chất lượng và diện mạo tốt nhất tới tay người đọc;
• Trong lĩnh vực Truyền hình, các biên tập viên thực chất chính là các phóng viên truyền hình. Không “nhàn nhã” như hình ảnh chỉ ngồi đọc tin lúc lên hình, trước đó họ là người lên ý tưởng, tìm kiếm nguồn tin, lấy tin, biên tập thành bản tin, đọc tin và đảm bảo công việc ghi hình để bản tin của mình luôn “đáng xem” nhất. Họ phải luôn sáng tạo trong việc dẫn dắt, khai thác vấn đề, lựa chọn và khai thác nhân vật phỏng vấn phù hợp, cũng như ứng biến với muôn vàn tình huống có thể xảy ra khi bắt đầu ghi hình;
• Trong lĩnh vực Xuất bản, một biên tập viên đã từng viết như sau về nghề của mình: “Đây nhé, bạn có thể phải cùng với tác giả thiết kế nên cấu trúc cuốn sách, một bộ xương sống để tác giả đắp da đắp thịt vào. Khi tác giả đã có một nội dung tàm tạm, bạn xem xét tổng thể và có thể đề nghị tác giả thêm chỗ này bớt chỗ kia. Sau đó bạn soi từng dòng từng chữ một cách tỉnh táo xem tác giả viết đã đúng chưa (đúng sự thực, đúng nhân vật, đúng tình cảm, đúng tình huống, đúng chính tả,…), và viết đã hay chưa. Nếu cuốn sách có ảnh hoặc cần ảnh, bạn sẽ phải lục lọi các nơi tìm kiếm, hoặc chọn trong hàng lô lốc ảnh tác giả gửi để chọn những tấm đẹp nhất, phù hợp nhất, và bạn phải quyết định đặt ảnh vào những phần nội dung nào để đạt hiệu quả minh họa tốt nhất. Bạn sẽ nghĩ về tên sách, có rất nhiều cái tên không hay, và bạn nhất định phải đổi v.v…”.

Bạn biết gì về nghề copywriter ?

Bạn có thể đã nghe nói đến nghề copywriter nhưng khi được hỏi làm copywriter là làm gì thì lại hết sức lúng túng để giải thích nó. Thậm chí ngay cả khi bạn rất thích nghề này vì bạn được nghe những người làm nghề này kể chuyện về công việc của họ, nhưng thực sự không mấy người tưởng tượng hết công việc của một copywriter.Copywritting là gì?Trước khi hiểu về copywriter, chúng ta nên tìm hiểu xem copywriting là gì. Đây là một công việc mà người ta dùng ngôn ngữ viết ra để thể hiện, quảng bá, giới thiệu về một người, một công ty, một ý tưởng hay một quan điểm. Nó có thể được thể hiện dưới dạng văn bản viết, hoặc các quảng cáo trên sóng phát thanh, truyền hình cũng như trên rất nhiều phương tiện truyền thông khác.
Mục đích chính của những "văn bản marketing" (marketing copy) này hay còn gọi là "ngôn ngữ quảng cáo" (promotional text) là để nhằm thuyết phục người nghe, hoặc người đọc, hành động - để mua một sản phẩm hoặc đăng ký một dịch vụ, hoặc đưa ra một quan điểm nào đó. Tuy nhiên, nó cũng có thể làm một việc ngược lại là gây sự chú ý của người tiếp nhận và khiến họ không đồng tình và thể hiện thái độ của mình bằng một hành động hoặc niềm tin nào đó.
Copywriting có thể bao gồm bài viết, slogan (khẩu hiệu), tiêu đề, thư, tagline, lời hát quảng cáo, các nội dung trên mạng, các kịch bản phim quảng cáo truyền hình hoặc kịch bản quảng cáo trên đài phát thanh, thông cáo báo chí, bản tin, và rất nhiều tài liệu khác của doanh nghiệp nhằm để quảng cáo trên các phương tiện truyền thông. Các copywriter có thể đóng góp ý tưởng và ngôn từ của họ cho các ấn phẩm quảng cáo, như các cataloge, bản tin, phim quảng cáo, brochures, postcards, website, email, thư, và các hình thức quảng cáo khác.
Trên các website, copywriting thể hiện ở phương pháp viết và sử dụng từ ngữ có khả năng tăng thứ hạng của website trên các công cụ tìm kiếm. Thường được hiểu là "content writing" - soạn nội dung. Người viết phải soạn nội dung một cách chiến lược để các công cụ tìm kiếm có thể dễ dàng tìm thấy trang web của mình.
Copywriter là ai?
Một copywriter có thể là người làm việc độc lập, tự làm cho chính mình, vì họ có những hợp đồng làm việc độc lập hoặc làm "tay ngang" cho nhiều khách hàng cùng một lúc. Họ cũng có thể làm việc như một nhân viên bình thường trong một tổ chức nào đó, thường là các công ty quảng cáo, các công ty PR, các phòng quảng cáo của những công ty lớn, các đài phát thành, truyền hình, báo hoặc tạp chí.
Một copywriter thường hoạt động như là một thành viên của một nhóm thực hiện quảng cáo. Thông thường, các phòng, các công ty quảng cáo, thường làm việc với copywriter thông qua một vị trí là giám đốc sáng tạo - Art Director. Người làm copywriter phải có trách nhiệm thực hiện phần ngôn ngữ bằng lời đối với các quảng cáo, và giám đốc sáng tạo sẽ biến nó thành hình ảnh hoặc âm thanh có khả năng kêu gọi được sự chú ý của người tiếp nhận. Cả hai vị trí này đều phải tỏ ra hết sức sáng tạo, hiệu quả, có sức thuyết phục.
Nghề copywriter cũng khá giống với nghề technical writer. Để phân biệt hai nghề này, có thể nói rằng người làm technical writer là người viết ra để thông tin tới người đọc hơn là để thuyết phục họ. Ví dụ, người làm copywriter phải viết một đoạn quảng cáo để bán được một chiếc xe, trong khi người làm technical writer là người viết hướng dẫn sử dụng chiếc xe đó.
Nghề copywriter đôi khi còn bị nhầm với nghề copyright bởi vì phát âm gần giống nhau. Tuy nhiên đây là hai lĩnh vực hoàn toàn khác biệt.
Trên thế giới có rất nhiều copywriter nổi tiếng như David Ogilvy, William Bernbach, Robert W. Bly, Gary Bencivenga, Dominik Bjegovic, Jay Abraham, Clayton Makepeace, Larry Owen, Patrick Pacacha, and Leo Burnett.
Hiện nay, nghề này đang rất phát triển, nhất là khi internet là một kho công cụ vô tận trợ giúp đắc lực cho những người làm nghề này.