‘Tình Văn ca’ phim Hồng Lâu Mộng: Trăng trong khó gặp, mây đẹp dễ tan, lòng sao cao quý, phận sao thấp hèn?

Một trong những ca khúc được sử dụng trong phim Hồng Lâu Mộng là ca khúc Tình Văn ca. Đây là ca khúc dành riêng cho nàng a hoàn sắc sảo, thông minh, sống trong bùn lầy, bị người đời hãm hại mà vẫn sáng mãi một tấm tình thanh bạch – nàng Tình Văn.

Tình văn ca là ca khúc với giai điệu trẻ trung, vui tươi hơn so với những bài hát khác trong phim Hồng Lâu Mộng. Trong bài thơ mà tác giả viết riêng cho nàng Tình Văn mà được phổ thành nhạc đã nói lên đầy đủ thân phận và cuộc đời nàng Tình Văn: “Trăng trong khó gặp, mây đẹp dễ tan; Lòng sao cao quý, phận lại hèn’’

Tình Văn, nàng a hoàn xinh đẹp lộng lẫy, thông minh, sắc sảo

Trong Hồng Lâu Mộng nàng Tình Văn là nàng hầu của Bảo Ngọc ở Di Hồng viện. Nàng là người có nhan sắc xinh đẹp nhất phủ, vẻ đẹp của nàng hơn hẳn những kẻ khác, dáng người giống Đại Ngọc nhưng nhan sắc lại được ví như Tây Thi.

Trong Kim Lăng thập nhị thoa chính sách, Lâm Đại Ngọc đứng đầu, nàng là tiểu thư đẹp và tài năng nhất trong Giả phủ. Trong Kim Lăng thập nhị thoa hựu phó sách, Tình Văn cũng là số một, nàng là người hầu có nhan sắc diễm lệ nhất, khí chất cao đẹp và trong sáng nhất. Tào Tuyết Cần nhắc đi nhắc lại rằng Tình Văn có hình dáng giống Lâm Đại Ngọc, và cùng gắn vẻ đẹp của họ với mĩ nhân số một Trung Hoa: Tây Thi.

Nếu như Tây Thi càng đẹp và duyên dáng hơn khi nhăn mặt thì vẻ đẹp và tiếng cười trong veo, ngây thơ trong sáng của nàng Tịnh Văn lại được khắc họa ở chi tiết Tình Văn xé quạt.

Đây là một trong những hình ảnh lãng mạn nhất của Hồng Lâu Mộng, hồi 31: Xé tan cái quạt, nghìn vàng mua lấy một trận cười; Điềm ứng kỳ lân, hai sao gặp nhau khi đầu bạc.

Nàng đẹp không chỉ đẹp ở dung mạo, mà nàng Tình Văn còn có một tâm hồn rất đẹp. Tâm tư trong sáng, có tố chất của vẻ đẹp kim ngọc, cao quý. Vẻ đẹp của nàng khiến cho kẻ phong trần phải say mê, làm nghiêng ngả con tim đa tình của Bảo Ngọc, ấy vậy mà nàng vẫn giữ thân không vẩn đục, chẳng mong tưởng tới ảo mộng bước ra khỏi thân phận a hoàn của mình.

Nếu như Tập Nhân và Xạ Nguyệt dùng thân xác của mình để có được tình cảm của Bảo Ngọc mà được chiều chuộng thì Tình Văn lại không hề làm việc đó. Nàng vẫn giữ thân tâm trong trắng, thuần khiết mặc dù đã có dịp cùng Bảo Ngọc nằm chung giường.

Giống như nàng Đại Ngọc, nhan sắc tuyệt thế nhưng chẳng ai mong cầu tham lam về địa vị của mình trong phủ Giả. Hai cô gái mồ côi gửi gắm thân mình vào nhà họ Giả, tuy được chiều chuộng từ tấm bé, nhưng họ đều ý thức rõ rằng sự thân thiện của nhà họ Giả cũng chỉ là “giả” mà thôi, có thể tan biến bất cứ lúc nào như làn khói mỏng.

Có lẽ vì điều đó mà Tình Văn trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết vì cá tính bất cần, chẳng màng danh lợi của nàng.

Có lẽ đây là sự thông minh mà Tình Văn được người đời khen ngợi. Cô thông minh bởi cô biết mình mang thân phận gì, cô thông minh cũng bởi cô hiểu đâu là thật đâu là giả, cô đã tự tránh né mọi sự đấu đá, tranh giành quyền lực ở cái phủ này. Nơi đầy rẫy nhưng toan tính, mưu mô, thì Tình Văn đứng ngoài những sự tình đó. Bởi cô chẳng ôm ảo tưởng hữu cầu vào điều gì.

Tình Văn là biểu tượng hoa phù dung. Một loài hoa sở hữu vẻ đẹp yêu kiều, đài các nhưng mong manh, sớm nở tối tàn.

Người đời ganh ghét kẻ thông minh, nhan sắc trời sinh cũng so bì

Tình Văn hay Đại Ngọc đều là những cô gái có dung mạo hơn người, tài năng và thông minh sắc sảo. Ngở tưởng rằng đó là điều sẽ làm cho hai nàng được thay đổi thân phận của mình mà hưởng sang giàu hạnh phúc. Nhưng không, đó lại là cái họa ganh ghét của người đời.

Vợ Vương Thiện Bảo khi ton hót với Vương phu nhân có nói rằng Tình Văn “Nó cậy sắc đẹp hơn người, miệng lại khéo léo, ngày nào cũng trang điểm như nàng Tây Thi.” Lời gièm pha này đã bắt đầu quá trình Tình Văn bị ngược đãi.

Khi Vương phu nhân tới tra hỏi Tình Văn, con mắt giận dữ của bà thấy nàng “đầu tóc bơ phờ, áo quần lõng thõng, có vẻ lẳng lơ như Tây Thi đêm xuân nằm ôm bụng.” Vốn là người mừng giận bất thường, bà ta liền mắng chửi Tình Văn: “Đẹp thật! Thật là giống hệt ‘Tây Thi đương ốm!’ Ngày nào mày cũng giở cái lối trai lơ ấy ra để cho ai xem đấy? Mày cứ tưởng là ta không biết việc mày làm à?”

Tình Văn nhạy cảm, thông minh vốn sẵn tính trời, cô cũng là một cô gái đều dễ xúc động, hay buông lời trách móc, đùa cợt, trêu chọc người khác. Đúng như lời sấm báo, Tình Văn “tinh khôn, đài các tổ người ghen’’.

Những năm tháng sống cùng với những lời thì thầm to nhỏ, những gièm pha khiến Tình Văn như cơ cực. Bản thân cô có phải là kẻ lẳng lở quyến rũ Bảo Ngọc hay không, giữa họ có phải là mối quan hệ trong sáng hay không? đó dường như là nỗi lòng khó tỏ của Tình Văn. Chính vì thế mà cô như người câm lặng uất ức. Nàng phải chịu biết bao khổ đau, oan uổng tới nhục nhã cho tới khi chết.

Hồng nhan bạc mệnh với cái chết buồn tủi chẳng thể rửa được ô danh

Trong Hồng Lâu Mộng, cả Tình Văn và Đại Ngọc đã cùng nằm chung một giường với Bảo Ngọc (Đại Ngọc khi nằm ngủ trưa, Tình Văn khi cảm lạnh) nhưng họ vẫn là xử nữ băng thanh ngọc khiết. Ngược lại, Tập Nhân và Bảo Thoa là hai người có quan hệ chăn gối với Bảo Ngọc, nhưng mãi là “đồng sàng dị mộng”, nên nực cười thay khi nhà họ Giả nghi ngờ Tình Văn đã quyến rũ Bảo Ngọc vào con đường xằng bậy, khiến nàng khi sắp chết vẫn ôm hận mang tiếng xấu mà chẳng được sống hết mình, quả là:

“Chịu tiếng ong ve thành tổn thọ
Đa tình công tử luống than phiền.”

Tình Văn gạt nước mắt, với lấy con dao cắt đứt hai móng tay tháp bút, sau lại cho tay vào trong chăn, cởi chiếc yếm đào bằng lụa hồng cũ cùng với móng tay đưa cho Bảo Ngọc và nói:

– Cậu hãy cầm lấy. Sau này trông thấy vật này cũng như thấy tôi vậy. Cậu cởi ngay áo của cậu ra cho tôi mặc. Tôi dù có nằm trong quan tài thì cũng như ở viện Di Hồng. Lẽ ra không nên như thế, nhưng trót mang tiếng hão, tôi không còn cách nào.

Nỗi ô nhục của mang tiếng hão đã khiến Tình Văn phải bước ra khỏi phủ Giả với nỗi uất nhục. Tới khi ốm bệnh, Bảo Ngọc tới thăm nàng, người ta đứng ngoài nghe lén rình rập, lúc đó mới vỡ lẽ rằng giữa họ là mối quan hệ trong sáng, thuần khiết chẳng hoen ố nhục dục.

Hựu phó sách đề vịnh chi nhất
Tễ nguyệt nan phùng, thái vân dị tán.
Tâm tỷ thiên cao, thân vi hạ tiện.
Phong lưu linh xảo chiêu nhân oán.

Thọ yêu đa nhân phỉ báng sinh,
Đa tình công tử không khiên niệm

Dịch thơ

Trăng trong khó gặp, mây đẹp dễ tan,
Lòng sao cao quý, phận lại đê hèn.
Tinh khôn, đài các tổ người ghen,
Chịu tiếng ong ve thành tổn thọ,
Đa tình công tử luống than phiền

( nhóm dịch Vũ Bội Hoàng)

Bản nhạc viết cho nàng Tình Văn với sự tươi vui như tính cách của nàng, ngây thơ trong sáng chẳng ham danh lợi. Nhưng thoang thoảng là nỗi buồn tới xé ruột với sự uất ức oan uổng bởi thị phi của thế nhân ganh ghét với người tài- sắc.

Cái chết của Tình Văn và Đại Ngọc là sự ra đi của hai mĩ nhân tuyệt thế trong Hồng Lâu Mồng. Cả hai ra đi trong sự phẫn uất đớn đau. Phải chăng đây như cái kết của giấc mộng màu hồng, nỗi khổ đau của hồng nhang bạc mệnh. Và như thông điệp về sợi dây duyên – nghiệp ở trốn hồng trần.

Nghe lại bản gốc tuyệt đẹp: Nhạc khúc ‘Unchained Melody’ – bản tình ca bất tử rung động trái tim hàng triệu người

Là một trong những bài hát được ghi âm nhiều nhất trong thế kỷ XX với 500 phiên bản bằng hàng trăm thứ tiếng. Sau 60 năm tồn tại, Unchained Melody vẫn luôn là bản tình ca bất tử đi cùng năm tháng. Thật hiếm những giai điệu  nào mà chỉ thoáng nghe qua một lần đều khiến người ta luôn nghĩ tới hình ảnh của bộ phim đó. Đó là trường hợp của những bài hát chủ đề như Love Story, Titanic hay là Pretty Woman. Và giai điệu Unchained Melody  (giai điệu giải thoát) cũng vậy, vào năm 1965 qua giọng hát của nhóm nhạc Righteous Brothers, ca khúc này khiến cho bất kỳ ai nghe qua cũng không thể quên được những giai điệu sâu lắng làm rung động lòng người.

Nhạc phẩm Unchained Melody ăn khách lần đầu tiên vào giữa thập niên 1950. Nhưng giới trẻ chủ yếu mê mẫn say đắm với giai điệu này vào đầu những năm 1990 khi bài hát được chọn làm ca khúc chủ đề cho bộ phim: Ghost (Oan Hồn). 

Trong lịch sử âm nhạc, đây là một trong những bài hát ghi âm nhiều nhất trong thế kỷ XX với 500 phiên bản bằng hàng trăm thứ tiếng.

Nhạc phẩm Unchained Melody ra mắt lần đầu tiên vào giữa thập niên 1950.

Lời ca của Unchained Melody đọng lại trong tâm trí người nghe về cảm xúc thăng hoa của tình yêu. Không còn khoảng cách về không gian, thời gian mà chỉ còn đó hai tâm hồn đồng điệu luôn hướng về nhau.

Tình yêu cao cả xóa nhòa mọi giới hạn sinh tử…

Nếu thử đặt bài hát này vào khung cảnh của bộ phim Ghost, chắc chắn người nghe sẽ còn cảm nhận ý vị của nó một cách đầy đủ và trọn vẹn hơn nữa.

Sam Wheat và Molly Jensen là một đôi tình nhân sống ở New York City. Sam là một nhân viên ngân hàng. Vào một lần anh phát hiện ra sự khác thường trong một số tài khoản ở công ty. Anh đã tiết lộ thông tin này cho bạn bè và đồng nghiệp Carl Bruner.

Carl đã khuyên Sam báo cho cảnh sát kinh tế để họ giải quyết nhưng Sam quyết định điều tra một mình. Biến cố xảy đến vào một đêm khi hai người đi xem hoà nhạc về, Sam bị một kẻ lạ mặt tấn công và sát hại.

Sau khi tai nạn xảy ra, oan hồn Sam đã tìm ra sự thật đằng sau cái chết bí ẩn của mình và linh hồn anh chưa sẵn sàng siêu thoát về thế giới bên kia mà vẫn nương náu ở trần gian để bảo vệ người yêu của mình khỏi những nguy hiểm rình rập trước mắt.

Tuy nhiên, Molly lại không thể nhìn thấy hay nghe thấy Sam – một hồn ma. Trước sự bất lực khi không thể bày tỏ, thể hiện tình cảm đối với người mình yêu thương nhất, ngay cả một cái nắm tay, một cái vuốt tóc, một bờ vai ôm, một nụ hôn cũng không thể thực hiện được, nên Sam đã quyết định liên lạc với Molly thông qua Oda Mae Brown một bà đồng vô số pháp thuật và Sam đã hoàn thành được những ý nguyện còn dang dở.

Trong tiếng nhạc du dương, một luồng sáng rọi từ trên cao xuống, nguyên thần của Sam dần dần hiện ra với từng đường nét thân thuộc mà ngay cả khi nhắm mắt lại Molly cũng có thể nhìn thấy. Mái tóc vàng rối, những nếp nhăn, gò má xương xương, gương mặt hiền từ. Sam ân cần cúi xuống trao cho người anh yêu một nụ hôn trước khi cất bước lên thiên đường…

Cuộc chia tay định mệnh diễn ra trong điệu nhạc Unchained Melody dìu dặt dẫn lối cảm xúc trong những giọt nước mắt nghẹn ngào. Từ hai thế giới, Sam và Molly hẹn gặp lại nhau một ngày nào đó, thanh thản như cách người ta vẫn tin và trao gửi thật nhiều yêu thương cuối mỗi bức thư tình.

Khó ai có thể quên được cảnh hồn ma Sam hôn từ biệt Molly trong nền nhạc ca khúc Unchained Melody đầy da diết. Dù đã sang thế giới bên kia nhưng ranh giới giữa sự sống và cái chết không thể cản bước hai tâm hồn. Nụ hôn tạm biệt lãng mạn giữa Sam và Molly đã để lại ấn tượng mạnh xem và lấy đi bao nước mắt của người xem.

Ai xem qua cũng đều ngẫm ra rằng: Dù đang trong hành trình của tình yêu hay đang mòn mỏi tìm kiếm một bóng hình, xin hãy yêu thương thật lòng cũng như nói những lời yêu thương trước khi quá muộn và luôn ghi nhớ rằng cuộc sống luôn vô thường…

Bản tình ca Unchained Melody đã xóa nhòa mọi giới hạn sinh tử, mọi cách trở âm dương, mọi khát khao hệ lụy. Ðể cuối cùng tình yêu hướng thượng như vệt sáng từ trên cao rọi xuống chói lòa, ánh sáng trắng bao trùm lấy khuôn mặt nhạt nhòa của oan hồn Sam, và nụ hôn cuối cùng âm dương tạ từ đã đưa tiễn chàng về thế giới bên kia. Bóng chàng mờ dần trong ánh sáng thiên đường, như ngọn khói bay lên trời đầy hào quang linh thánh. Sống rạo rực và chết như khói bay lên trời…

Unchained Melody

Righteours  Brother

Oh, my love, my darling
I’ve hungered for your touch
A long, lonely time
And time goes by so slowly
And time can do so much
Are you still mine ?

I need your love
I need your love
God speed your love to me .

Lonely rivers flow to the sea , to the sea .
To the open arms of the sea .
Lonely rivers sigh , wait for me , wait for me
I’ll be coming home , wait for me

Oh , my love , my darling
I’ve hungered for your touch
A long , lonely time
And time goes by so slowly
And time can do so much
Are you still mine ?

I need your love
I need your love
God speed your love to me .

Dịch ý

Ôi , tình yêu của tôi , người yêu dấu
Anh khao khát biết bao có em ở cạnh bên
Thời gian đã qua thật dài và cô đơn biết mấy
Rồi thời gian cứ trôi đi , ôi chậm chạp làm sao .

Nhưng thời gian , có thể làm được rất nhiều điều
Anh tự  hỏi liệu em có còn  là của riêng anh nữa ?

Anh thật cần tình yêu của em biết mấy
Bởi chính chúa thiêng liêng đã ban tình em đến với anh .

Mọi dòng sông rồi cũng trở về nơi biển cả
Về với vòng tay luôn rộng mở  của mẹ biển bao la
Những dòng sông kia ơi , chờ tôi cùng đi với
Tôi cũng muốn về lại mái nhà xưa ,  nên xin hãy đợi tôi .

Ôi, tình yêu của tôi , người yêu dấu
Anh khao khát biết bao  có  em ở  cạnh bên
Thời gian đã qua thật dài và cô đơn biết mấy
Rồi thời gian cứ  trôi  đi ,  ôi chậm chạp làm sao .

Nhưng thời gian, có thể làm được rất nhiều điều
Anh tự  hỏi  liệu  em có còn là của riêng anh nữa ?

Anh thật cần tình yêu của em biết mấy
Bởi chính chúa thiêng liêng đã ban tình em đến với anh .

Tôi như con sông lẻ loi tìm đường trở về với bàn tay rộng mở , yêu thương của biển. Con sông lẻ loi vẫn ngày đêm rì rào” Hãy đợi tôi! Hãy đợi tôi ! Một ngày nào đó tôi sẽ quay về . Hãy đợi tôi ! Người yêu ơi ! Tôi thèm được một cái chạm tay. Ôi , lẻ loi ! Tôi biết rằng thời gian vẫn trôi . Và, thời gian có thể tạo ra,  làm thay đổi nhiều thứ . Anh vẫn đợi tôi !

Ca khúc này trong phim ” Ghost “  bộ phim hồn ma này rất cảm động . Cho dù chàng trai đã chết nhưng chàng vẫn luôn yêu thương người vợ , người yêu của chàng , linh hồn của chàng luôn dõi theo từng bước bên người chàng yêu .

Khi  người ta chỉ còn lại ở một góc khuất , một hồn ma nhưng tình yêu vẫn hiện diện.

Ca Dao: khoa học dân gian phản ánh lịch sử

Ca nghĩa là hát , dao nghỉa là ko có chương khúc như trong văn chương bác học.Ca dao là những bài hát ko thành chương khúc.Ca dao có những đặc tính của khoa học.

Tính cách phổ biến trong dân gian, từ ngàn xưa tới giờ , ko những khắp nước mà có khi từ phương đông sang phương tây.Thí dụ như câu ca dao về sự bất trắc của cuộc đời:

Còn đời ngươi ấy ngươi ơi, Nào ngươi đã bảy , tám mươi đâu mà.

Bên Pháp cũng có câu ca dao"Noel au balcon, Pa^ques  au tison ( Noel ở ban công , Pa^ques ở lò sưởi )

Ý nói ko phải năm nào vào dịp Noel tuyết cũng rơi , vào dịp lễ Pa^ques là trời ấm áp.Có năm thời tiết ấm áp vào dịp Noel và rét mướt vào dịp Pa^ques.Còn có thể kể ra nhiều thí dụ khác nữa như ta sẽ thấy sau đây.Khoa học cũng có tính cách tổng quát  như vậy. Nhà triết học Aristote đã từng nói : "Chỉ có cái gì tổng quát mới là khoa học"

Điểm giống  nhau thứ hai là tính cách vô danh hay khuyết danh.Tác giả ca dao là dân chúng từ mấy ngàn năm , trừ một vài ca dao gắn liền với các biến cố lịch sử.có lẽ lúc  ban đầu cũng do một người vì có cảm súc mà làm nên rồi người đời sau nhớ lấy mà truyền tụng mãi cho đến tận bây giờ.Các thành tựu khoa học mà ta biết rõ tác giả chỉ là thiểu số, thường là thành tựu gần đây.Các phát minh khoa học - nhất là các phát minh có từ lâu rồi - ta không biết ai là tác giả.

Về thời gian cũng vậy : một ca dao có từ năm nao?điểm này cũng nhích ca dao gần với khoa học.

Điểm giống thứ tư là có những ca dao có tính cách khẳng định như những định luật khoa học:

"Chuồn chuồn bay thấp thì mưa , Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm"

Trời nắng tốt dưa, trời mưa tốt lúa".

Hay là ca dao về Tuần trăng:

"Mồng một không trăng

Mồng hai không trăng

Mồng ba câu liêm

Mồng bốn lưỡi liềm...."

Ca dao phản ánh lịch sử một nước , danh từ lịch sử được hiểu theo nghĩa rộng nhất:Lịch sử khoa học ( Thiên văn và Khí tượng) , lịch sử nền văn minh, lịch sử của địa lý.

về Thiên văn thì có bài về Tuần trăng ở trên , về thời tiết , ngoài bài về Chuồn chuồn đã kể ở trên còn:

Tháng bảy heo may , chuồn chuồn bay thì bão", "Thâm đông , hồng tây dựng may,Ai ơi , ở lại ba ngày hãy đi".

Ca dao về lịch sử địa lý

Gió đưa cành trúc la đà 

Tiếng chuông Trấn Võ canh gà Thọ Xương

Mịt mù khói toả ngàn sương 

Nhịp chày An Thái , mặt gương Tây Hồ.

Phong cảnh này ở phía bắc thành phố Hà Nội, "khu tiểu la tinh" với các trường trung học phổ thông và trung học cơ sở.Mùa thi, thí sinh tụ tập ở đường Cổ Ngư - nay là đường Thanh Niên, với hai rặng phượng vĩ nở đỏ ối , giữa một bên là hồ Trúc Bạch với đền Trấn Võ, một bên là Hồ Tây với chùa Trấn Quốc.Trấn Võ là tên chữ của một cái đền mà dân chúng gọi là đền Quan Thánh, tên một ông tướng huyền thoại , trấn thủ thành phố Hà Nội mặt ngoảnh về phương Bắc vì ngày xưa kẻ thù đến từ phương Bắc.

"Canh gà" là lúc gà gáy sáng.Huyện Thọ Xượng  ngày xưa ở trung tâm Hà Nội, về sau một nhà thờ Thiên Chúa và một tư thục của các linh mục được xây cất ở đó.Làng Yên Thái chuyên chế tạo giấy bản bằng cách giã bột giấy.

Tóm lại, ca dao - một khoa học dân gian - phản ảnh Tổ quốc thâm trầm , lịch sử khoa học của non sông, lịch sử phong tục , lịch sử đất nước.Ta không lấy làm lạ  ngoại quốc đánh giá cao loại thi văn này vì là tiếp cận trực tiếp với các đặc điểm của một dân tộc.

Gloomy Sunday - “Chủ nhật buồn” : Bản tình ca “tuyệt mạng” đầy huyền thoại

“Ca khúc chết người”, “Quốc ca của những kẻ tự tử”, đó là những cái tên mà người đời đã đặt cho bài “Chủ nhật buồn” (Gloomy Sunday, Sombre Dimanche). Nguyên tác tiếng Hungary là Szomorú vasárnap, đây là một ca khúc được liệt vào hàng bất tử trong lịch sử âm nhạc đại chúng thế giới.

Một bài hát xuất xứ từ Hungary, từng đi chinh phục thế giới qua các phiên bản tiếng Anh - Gloomy Sunday – hay tiếng Pháp - Sombre Dimanche.

Mang tựa gốc là Szomorú vasárnap, từng được mệnh danh là “Ca khúc chết người”, “Quốc ca của những kẻ tự tử”, ngay tại Hungary, bài “Chủ nhật buồn” được xem như thương hiệu tầm cỡ thế giới bậc nhất của Hungary trong âm nhạc, còn tại nước Pháp, vào năm 1999, ca khúc này được bình chọn là bản nhạc tình buồn nhất của thế kỷ XX.

Bài hát u sầu này đã được dịch ra hơn 100 thứ tiếng trên thế giới (trong đó có cả tiếng Việt và Quốc tế ngữ esperanto), thu hút không biết bao nhiêu là đại danh ca của thế giới, từ Billie Holiday, Ray Charles, Ricky Nelson, tại Mỹ, cho đến Sarah Brightman tại Ireland, Björk tại Iceland hay Serge Gainsbourg tại Pháp…, không kể đến các các ca sĩ hát tiếng Nhật, tiếng Hoa, tiếng Hàn…

"Chủ nhật buồn" xuất xứ từ một bài thơ... thất tình

Theo thông tín viên Hoàng Nguyễn từ thủ đô nước Hung, ca khúc “Chủ nhật buồn”, nhạc của Seress Rezső, lời thơ của Jávor László và Seress Rezső, ra đời vào giữa thập niên 30 thế kỷ trước tại Budapest. Tất cả xuất phát từ một bài thơ... thất tình của Jávor László, khi đó 26 tuổi, phóng viên hình sự một tờ báo ở Budapest.

Ðó là năm 1933. Chàng trai Jávor László buộc phải chia tay với người yêu, khi đó đã là vợ kẻ khác. Tương truyền, trong buổi hẹn hò bí mật cuối cùng, Jávor tuyên bố chấm dứt hoàn toàn mối quan hệ,và đối với chàng, cô gái không còn tồn tại nữa.

Bài thơ “Chủ nhật buồn” đã ra đời như thế, như một kỷ niệm cho mối tình đã chết, đầy tang tóc với câu mở đầu: “Chủ nhật buồn với muôn cành hoa trắng - Anh chờ em với lời kinh cầu”, để rồi khi mối tình không còn và ngày chủ nhật đối với anh chỉ còn là nước mắt và nỗi âu sầu.

Sau khi ra đời, bài thơ không được ai biết tới và tác giả thi phẩm đã đề nghị Seress Rezső, một nhạc sĩ tự học, phổ nhạc cho bài thơ đó. Sau vài tháng, bài hát “Chủ nhật buồn” ra đời, và người nhạc sĩ không hề biết nhạc lý đã phải huýt sáo để nhờ một thanh niên thạo nhạc ghi lại với giá 5 đồng.

Tiếng tăm của bài ca "tuyệt mạng"

Trong khi các tác giả đang buồn bã vì ca khúc không chạy như ý muốn thì đột nhiên, báo chí Hungary loan tin trong vòng 2 tuần liền, đã có hai người tự sát bên bản nhạc “Chủ nhật buồn”. Tháng 11/1935, báo chí Hungary mở cuộc tấn công phê phán ca khúc và gọi nó là “bài ca giết người”.

Lúc đó, báo chí Thụy Sĩ, Ý, Pháp, Ðức bắt đầu viết về “Chủ nhật buồn”, nơi khen, nơi chê, và truyền thông quốc tế bắt đầu gọi ca khúc là “Quốc ca của những kẻ tự tử”. Từ Châu Âu lan sang Bắc Mỹ, tờ New York Times còn loan tin tại Budapest, đã có một làn sóng người nhảy xuống dòng Danube tự tử khi nghe bài hát.

Tất nhiên, đây chỉ là một trong những “huyền thoại đô thị” mà Budapest cũng có không ít, nhưng điều đáng chú ý là cơn sốt “Chủ nhật buồn” khi đó mới có ở một số nước, chứ chưa hề có ở Hungary.

Chỉ khi một ông bầu âm nhạc người Pháp sang Budapest để nghe ca khúc, rồi mang bản nhạc về và cho dựng tại Paris, lúc đó cả thế giới mới biết đến Seress, người nhạc sĩ.

“Chủ nhật buồn” bắt đầu chinh phục thế giới bằng cơn sốt như vậy. Cả châu Âu hướng về mốt… đau buồn tập thể, dẫn đến… tự sát, như thế ! Jávor, chàng trai thất tình, bỗng nổi tiếng với bài thơ “Chủ nhật buồn”, đã nói với báo giới khi nghe phong thanh về thành công “chết người” của mình: “Giờ, người ta nghĩ đến tôi như kẻ đào mồ với chiếc xẻng trong tay”.

Szomorú Vasárnap

Szomorú vasárnap száz fehér virággal
vártalak kedvesem templomi imával.
Álmokat kergető vasárnap délelőtt,
bánatom hintaja nélküled visszajött.
Azóta szomorú mindig a vasárnap,
könny csak az italom, kenyerem a bánat.
Szomorú vasárnap.
Utolsó vasárnap kedvesem gyere el,
pap is lesz, koporsó, ravatal, gyászlepel.
Akkor is virág vár, virág és – koporsó.
Virágos fák alatt utam az utolsó.
Nyitva lesz szemem, hogy még egyszer lássalak.
Ne félj a szememtől, holtan is áldalak…
Utolsó vasárnap.

NGÀY CHỦ NHẬT BUỒN
(Nguyễn Ái Việt dịch từ nguyên bản tiếng Hung) 

Ngày chủ nhật buồn
Ôm chùm hoa trắng
Ta đợi chờ em
Trong tiếng kinh cầu
Cũng từ ngày ấy
Chủ nhật luôn sầu
Vòng đu phiền muộn
Quay vòng vắng em
Sáng chủ nhật chìm
Giữa bờ miên mộng

Ngày chủ nhật buồn
Chủ nhật cuối cùng
Em ơi hãy lại
Hoa tang một vòng
Linh mục một ông
Quan tài một cỗ
Lại có cả hoa
Bên cỗ quan tài
Phút cuối đời anh
Dưới hàng hoa nở
Mắt anh cố mở
Để ngắm bóng em
Lần cuối được nhìn
Em ơi đừng sợ
Cho dù dưới mộ
Anh sẽ không quên
Chúc phúc cho em.

Mùa thu đã đến, lá vàng bay
Tình người chết rục trên đất này
Gió thu nức nở trào lệ đắng
Tim tôi hết đợi xuân về đây

Khóc mà chi, đau khổ mà chi
Lũ người không tim bần tiện thế kia
Tình người đã chết, ôi đã chết
Hy vọng hết, và đời cũng hết

Thành thị hoang tàn, ác điểu ca
Rêu xanh lòa máu đỏ chan hòa.
Thây người chết ngổn ngang đường phố
Tôi thầm nhẩm một khúc Thánh ca:

Con người tội lỗi thấu trời
Ngày tận thế đến thật rồi, Chúa ơi!

Giải mã "ma lực"’ của ca khúc "Chủ nhật buồn"

Người ta nói nhiều đến “Chủ nhật buồn” như một bài ca có ma lực vô cùng đặc biệt, khiến người nghe ảo não, sầu muộn đến độ phải tự tìm đến cái chết. Không thể biết được đâu là sự thật, đâu là chứng cuồng tầm cỡ thế giới, và đâu là món nghề quảng cáo của sự kinh doanh nghề sân khấu.

Quả thực, cạnh thi thể nhiều người tự vẫn, có bản nhạc của ca khúc, nhất là ở Hungary. Nhưng xứ sở này, dù có “Chủ nhật buồn” hay không, cũng đã được liệt vào hàng những quốc gia hàng đầu thế giới trong các thống kê về số người tự sát !

Thời kỳ 1935-36, khi bài hát ra đời, nhân loại đang đứng trước cuộc Thế chiến thứ hai sắp bùng nổ và cuộc khủng hoảng kinh tế đang ở độ trầm trọng. Khi tìm hiểu nguyên do và bản chất của hiện tượng “Chủ nhật buồn”, những luận văn “nặng ký” đã không quên điều đó.

Tuy nhiên, như mọi người đều nhận thấy, giai điệu đơn điệu, lặp đi lặp lại theo cung đô thứ của bài ca, đã thể hiện một cái gì đó đáng kể. Và quả thực, mỗi thời đại đều có một “bài ca chết người” của mình.

Chỉ vài năm sau khi bài thơ của Jávor László ra đời, “Chủ nhật buồn” - kèm giai điệu của Seress Rezső - đã được dịch ra gần 30 thứ tiếng; bản nhạc và những chiếc đĩa hát “Chủ nhật buồn” tràn ngập thị trường thế giới, gieo rắc không khí buồn đau, chết chóc khắp châu Âu, Mỹ, Phi và lan sang cả Trung Quốc…

Thành công của thi phẩm “Chủ nhật buồn” vượt xa mọi mong đợi. Cố nhiên, ngoài sự đau khổ của Jávor László, cần một ai khác phổ nhạc cho những vần thơ tang tóc đó. Ðó là Seress Rezső, một nhạc sĩ tự học, vụng về nhưng thiên tài: từ Quận VII bùn lầy nước đọng của thủ đô Budapest, ông đã có một bài ca được các cây đại thụ trong làng nhạc quốc tế xưng tụng.

Seress Rezső, nhạc sĩ thiên tài nhưng không biết nhạc lý

Seress chào đời năm 1899 trong một gia đình gốc Do Thái và thường được gọi với cái tên “Seress bé nhỏ” vì ông chỉ cao hơn 1m55 chút đỉnh. Cả đời chỉ chơi nhạc buổi tối ở Kulacs và Kispipa, hai tiệm ăn nhỏ và đầy khói thuốc lá ở Budapest, nơi đầu thập niên 30 từng là nơi gặp gỡ của tầng lớp tiểu thị dân nghèo khó.

Như hồi tưởng của người đương thời, chỉ ở giữa tiệm ăn họa chăng còn chút hơi ấm của chiếc lò sưởi gạch màu nâu, chứ khách khứa ngồi gần cửa ra vào vẫn phải mặc nguyên áo khoác vì lạnh lẽo. Hầu như thực khách không mấy khi thấy rõ Seress ngồi khuất sau chiếc dương cầm.

Miệng phì phèo thuốc lá, giọng khản đặc, chỉ chơi dương cầm kiểu “mổ cò” với hai ngón của bàn tay phải, lần mò tìm nốt nhạc, vậy mà theo lời kể của người đương thời, hàng ngày, từ 6 giờ tối đến rạng sáng, Seress đã tạo nên một bầu không khí “bốc lửa” tại nơi ông chơi nhạc.

Otto Klemperer, nhạc trưởng lừng danh người Đức đã có lời nhận xét ngắn gọn về Seress: “Không phải nhạc sĩ - chỉ là thiên tài”. Chắc chắn như thế, vì trong 40 năm ròng rã của đời nghệ sĩ, Seress không hề biết viết, biết đọc bản nhạc, ông cũng không biết hát theo nghĩa thực của từ này.

Cách sáng tác của Seress cũng đặc biệt : vừa huýt sáo, ông vừa ngẫm nghĩ và khi được giai điệu nào “hợp lý”, ông nhờ người ghi lại thành bản nhạc. Thô sơ vậy nhưng Seress là tác giả của ít nhất 40 ca khúc đỉnh cao mà nhiều người Hungary cho rằng không tồi hơn, thậm chí, có thể còn hay hơn “Chủ nhật buồn” !

Vào thời điểm “Chủ nhật buồn” ra đời, báo chí đã viết về người nhạc sĩ như sau: “Ở nước ngoài, nếu một nhạc sĩ chỉ sáng tác được một phần tư số ca khúc được ưa thích so với Seress, thì người ấy hẳn phải sống vương giả, có nhà lầu, xe hơi, và có thể lựa chọn các hợp đồng phim ảnh. Còn Seress thì chơi dương cầm ở một quán nhỏ, thù lao “vương giả” mỗi tối là vài đồng và một bữa tối thanh đạm”.

Cho dù đã có rất nhiều tiền tác quyền trong các ngân hàng ngoại quốc, nhưng Seress không bao giờ đặt chân ra nước ngoài và cũng không bao giờ đụng chạm được đến những khoản tiền đó. Sau Ðệ nhị Thế chiến, Hungary về phe thua cuộc và số tiền của ông đã bị “đóng băng” với lý do… nước Hung phải bồi thường thiệt hại chiến tranh cho Đồng minh !

Không chỉ là tác giả phần nhạc của “Chủ nhật buồn”, Seress Rezső còn đặt lời hai cho ca khúc, biến bài hát từ một bản tình ca thành một tác phẩm với âm hưởng của ngày tận thế với những câu như: “Mùa thu tới và lá vàng rơi - Tình người chết rục trên đất này”.

Seress Rezső : Từng thoát chết trong gang tấc để rồi lại tự vẫn quyên sinh

Cảm hứng ấy được tạo bởi những trải nghiệm cá nhân: cuối Đệ nhị Thế chiến, vì nguồn gốc Do Thái của mình, Seress Rezső bị bắt vào trại tập trung và trong khoảnh khắc kinh hoàng, khi phải tự đào hố chôn mình, một sĩ quan Đức từng nghe ông hát “Chủ nhật buồn” tại Budapest trước đó vài năm đã cứu ông khỏi cái chết chắc chắn.

Những năm tháng sau đó dưới thời Cộng sản, cái tên Seress Rezső cũng bị đưa vào danh mục cấm vì chính quyền cho rằng các sáng tác của ông mang yếu tố độc hại, hơn nữa, theo cách nói thời bấy giờ, chúng “phục vụ cho chủ nghĩa đế quốc”.

Năm 1956, khi mấy trăm ngàn dân Hung di tản sau cuộc cách mạng mùa thu bị Liên Xô đàn áp, Seress đã có thể ra nước ngoài và bạn bè ông cũng khuyên nhà nhạc sĩ như vậy. Nhưng không gì khiến Seress rời nước Hung! Ông quá yêu vô mảnh đất Budapest và trong 10 năm cuối đời, không bao giờ ông bước khỏi Quận VII nơi ông sinh sống và chơi nhạc.

Lúc sáu mươi chín tuổi, tháng 1-1968, khi biết mình lâm trọng bệnh, Seress đã tìm đến cái chết vào một ngày thứ Hai buồn bã bằng cách nhảy từ cửa sổ căn hộ ông sống, tại tầng 4 một tòa nhà. Cả đời bị ám ảnh bởi cái chết, bài ca do ông phổ nhạc và đặt một lời cũng là một “tình ca chết chóc”, vậy mà chính cái chết đã đưa Seress vào bất tử, như bản “Chủ nhật buồn” trước đó 35 năm.

Gloomy Sunday

( Ngày chủ nhật u ám )

Vége a világnak | rezsô seress

Ősz van és peregnek a sárgult levelek
Meghalt a földön az emberi szeretet
Bánatos könnyekkel zokog az öszi szél
Szívem már új tavaszt nem vár és nem remél
Hiába sírok és hiába szenvedek
Szívtelen rosszak és kapzsik az emberek…

Meghalt a szeretet!

Vége a világnak, vége a reménynek
Városok pusztulnak, srapnelek zenélnek
Emberek vérétől piros a tarka rét
Halottak fekszenek az úton szerteszét
Még egyszer elmondom csendben az imámat:
Uram, az emberek gyarlók és hibáznak…

Vége a világnak!

ENGLISH

It is autumn and the leaves are falling
All love has died on earth
The wind is weeping with sorrowful tears
My heart will never hope for a new spring again
My tears and my sorrows are all in vain
People are heartless, greedy and wicked…

Love has died!

The world has come to its end, hope has ceased to have a meaning
Cities are being wiped out, shrapnel is making music
Meadows are coloured red with human blood
There are dead people on the streets everywhere
I will say another quiet prayer:
People are sinners, Lord, they make mistakes…

The world has ended!

Chuyển ý Việt

Bây giờ là mùa thu và lá cây đang rơi rụng
Tất cả tình yêu trên trái đất này đã chết hết rồi
Những cơn gió đang cố lau đi những dòng lệ đau buồn
Trái tim tôi sẽ không thể nào hy vọng vào mùa xuân 1 lần nữa
Những giọt nước mắt và nỗi buồn của tôi đã không còn ý nghĩa gì nữa
Con người đã trở nên vô cảm, tham lam và quỷ quyệt…

Tình yêu đã chết hết cả rồi!

Cả thế giới đã đến hồi kết thúc, hy vọng cũng đã thôi không còn ý nghĩa
Những thành phố đang bị hủy diệt, tiếng bom đạn làm nên âm nhạc
Những cánh đồng rực đỏ màu máu
Khắp nơi trên con đường là những xác người ngổn ngang
Tôi sẽ nguyện cầu trong im lặng:
Con người là tội đồ, Ôi Chúa ơi, họ đang lầm lỗi…

Cả thế giới đã đến hồi kết thúc .

Gloomy Sunday

Sunday is Gloomy,
My hours are slumberless,
Dearest, the shadows I live with are numberless
Little white flowers will never awaken you
Not where the black coach of sorrow has taken you
Angels have no thought of ever returning you
Would they be angry if I thought of joining you
Gloomy Sunday
Sunday is gloomy
with shadows I spend it all
My heart and I have decided to end it all
Soon there”ll be flowers and prayers that are sad,
I know, let them not weep,
Let them know that I”m glad to go
Death is no dream,
For in death I”m caressing you
With the last breath of my soul I”ll be blessing you
Gloomy Sunday
Dreaming
I was only dreaming
I wake and I find you
Asleep in the deep of
My heart
Dear
Darling I hope that my dream never haunted you
My heart is telling you how much I wanted you
Gloomy Sunday

——————————————————
Chủ Nhật Buồn
Chủ Nhật sao mà buồn
Chẳng làm gì, mà cũng chẳng ngủ được
Chỉ có bóng tối là bạn
Những bông hoa trắng nhỏ
Chẳng đánh thức anh nổi
Cỗ xe chở đầy muộn phiền
đã đưa anh đi
Những thiên thần đã rời bỏ anh mãi mãi
Họ sẽ giận không nhỉ,
nếu em tính đi cùng anh?
Chủ Nhật Buồn
Chủ Nhật thật là buồn
Một mình em trong bóng tối
Em đã quyết rồi
sẽ chấm dứt tất cả
Em sẽ thắp nến lên
Những lời nguyện cầu sẽ thốt ra từ em
không một chút nước mắt
Chúng sẽ biết rằng em vui vẻ ra đi
Chết thì thôi mơ ước
Vì khi chết em sẽ vẫn âu yếm anh
Cho đến hơi thở cuối cùng,
Em sẽ nguyện cầu cho anh
Chủ Nhật Buồn
Mộng ước, em chỉ còn biết ước nguyện
Em thức dậy, thấy anh vẫn ngủ
Tận sâu trong lòng em
Anh yêu, em ước nguyện
Những mộng ước của em không làm anh lo lắng
Tim em đang mách bảo anh đấy
Em muốn anh đến dường nào
Chủ Nhật Buồn

Ca khúc nhạc Jazz , người ta nói rằng ca khúc này đã giết chết cả trăm người . Nó thật là buồn bã .

Khi mùa đông buồn bã trôi qua  , mà con người lại không mong chờ một mùa xuân đến .

Không hy vọng , không còn gì nữa  và …………một thế giới lụi tàn.

ONLY YOU AND YOU ALONE ( Chỉ Cần Có Em Trong Đời )

“Only You And You Alone”, thường được gọi ngắn gọn “Only You”, là một nhạc phẩm pop song được soạn bởi nhạc sĩ Buck Ram. Bản nhạc được ghi âm thành công nhất với ban nhạc “The Platters”, và giọng ca chính Tony Williams năm 1955.

“The Platters” là một ban nhạc người Mỹ gốc Phi Châu rất thành công với những giọng ca hài hòa trong thời kỳ sơ khai của dòng nhạc Rock and Roll. Âm thanh đặc thù của họ như là một cầu nối cho dòng nhạc cổ điển Tin Pan Alley và thể loại đang lên.

Only You  (Nhạc sĩ Buck Ram)

The Platters

Only you can make this world seem right
Only you can make the darkness bright
Only you and you alone
can thrill me like you do
and fill my heart with love for only you .

Only you can make this change in me
for it’s true, you are my destiny
When you hold my hand
understand the magic that you do .

You’re my dream come true
my one and only you .

Only you can make this change in me
for it’s true, you are my destiny
When you hold my hand
I understand the magic that you do .

You’re my dream come true
my one and only you

One and only you .

Dịch ý

Chỉ có em có thể làm cho thế giới này có vẻ đúng đắn
Chỉ có em có thể làm cho bóng đêm sáng chói
Chỉ có em và em mà thôi
Có thể làm anh hứng khởi như cách em làm
Và đong đầy tim anh bằng tình yêu chỉ dành riêng em

Chỉ có em có thể tạo sự thay đổi trong anh
Vì đó là sự thật , em là định mệnh của anh
Khi em cầm tay anh
Hiểu được điều kì diệu mà em làm

Em là giấc mơ hiện thực của anh
Là người yêu duy nhất và chỉ có em mà thôi

Chỉ có em có thể tạo sự thay đổi trong anh
Vì đó là sự thật , em là định mệnh của anh
Khi em cầm tay anh
Hiểu được điều kì diệu mà em làm .

Em là giấc mơ hiện thực của anh
Là người yêu duy nhất và chỉ có em mà thôi

Người duy nhất và chỉ có em mà thôi .

The Platters chuyên hát nhạc “rhythm and blues” (R&B), và được ghi nhận là ban hợp ca thành công nhất trong thời kỳ đầu của “rock-and-roll”.

“Rock and roll” được hình thành tại Hoa Kỳ vào thập niên 1940, và phát triển mạnh trong thập niên 1950, là sự phối hợp của ba thể loại: “rhythm and blues” (R&B) của người Mỹ gốc Phi châu, western music và country music.

Trong ba thể loại nói trên, country music là thể loại được nhiều người ưa chuộng nhất (có lẽ vì đa số dân Mỹ là người gốc Âu châu), nhưng nếu xét về cả giai điệu lẫn lời hát, R&B là thể loại phong phú nhất.

Trong hơn 20 thể loại của nền nhạc phổ thông ở Hoa Kỳ, jazz được xem là thể loại “cao” nhất, nhưng cũng vì thế, số lượng người thưởng thức bị giới hạn; kế tiếp là R&B (rhythm and blues), vốn được xem biến thể của nhạc blues. Trong khi những thể loại khác có lúc thịnh lúc suy, thì R&B chưa bao giờ đi xuống, mà sau ¾ thế kỷ vẫn tiếp tục là một trong những thể loại quan trọng nhất tại giải âm nhạc Grammy, được ưa chuộng nhất đối với mọi thành phần nghe nhạc. 

Tại Việt Nam, Only You được Phạm Duy đặt lời Việt với tựa Chỉ Cần Có Em Trong Đời.

Cảm âm nhạc khúc trong Hồng Lâu Mộng: Phân cốt nhục – Lời từ biệt mẹ cha của nàng Giả Thám Xuân

Lắng nghe Phân cốt nhục để hiểu nỗi lòng của phận má đào bị gả chồng xa. Giả Thám Xuân là một trong những tiểu thư nhà họ Giả, nàng là cô gái xinh đẹp, thông thạo văn thơ, tâm tình sâu sắc. Nhưng ở nàng luôn là nỗi buồn tủi phận với mặc cảm làm con vợ lẽ. Phân cốt nhục là bản nhạc có lời thơ mà Tào Tuyết Cần viết riêng cho cuộc đời của nàng tiểu thư khuê các khi ôm theo nỗi sầu biệt ly khi từ biệt gia đình đi lấy chồng xa.

Nếu như cuộc đời của Giả Thám Xuân là nỗi buồn tủi, thì bản nhạc Phân cốt nhụcdùng tiếng đàn mà thay lời tự sự của nàng Thám Xuân xinh đẹp.

Phân cốt nhục được tấu lên trong trường đoạn Thám Xuân mặc áo tân nương, cúi lạy cha mẹ, lên thuyền đi xa, lòng đầy ai oán biết rằng đây sẽ là lần ra đi không có sự trở về trong cuộc đời nàng.

Nỗi lòng của phận má đào lấy chồng xa được truyền tải qua âm thanh lại càng thêm da diết sầu thương

Nhạc khúc là hát về tâm trạng và cuộc đời của Giả Thám Xuân. Cốt nhục chỉ tới cha mẹ, anh chị em. Phân cốt nhục nghĩa là lời biệt ly với người thân như thể từ nay vĩnh viễn chia lìa khi nàng chịu cảnh bị gả chồng xa.

Cuộc hôn nhân của Thám Xuân nhằm để cứu vãn đại gia đình đang có khuynh hướng suy tàn. Liệu có thực sự vớt vát được khi dậu đã đổ?

Tâm trạng của Thám Xuân khi mặc áo tân nương mà cúi lạy mẹ cha để từ biệt. Nước mắt chảy dài như muốn xóa nhòa đi son phấn. Ngày này đi như chẳng có ngày được trở về. Nỗi buồn thảm như gửi vào từng nốt nhạc.

Cảnh lấy chồng xa chiều chiều ra ngóng về quê nhà, nhớ mẹ, nhớ cha, nhớ bầy em nhỏ. Chỉ dám khẽ nâng vạt áo mà lau lệ chan chứa bờ mi.

Phận lấy chồng xa thủa xưa muôn phần đắng cay buồn tủi. Trong cô đơn vò võ mà nhớ nhà. Có những lúc cảnh làm dâu đầy ngang trái, muốn chạy về ôm mẹ được khóc nỉ non. Hay những khi niềm vui kia bất chợt, muốn cùng mẹ cha được nói được cười. Nhớ cảnh ở nhà tung tăng cùng bầy em nhỏ, tự do thoải mái nói cười.

Ngày cha mẹ ốm con có thể về chăm sóc. Nhưng phận chồng xa của cái thời xưa ấy, con gái lấy chồng bái biệt ra đi như thể lời biệt ly vĩnh viễn.

Từng giọt lệ của Thám Xuân cùng với bước chân bước đi ngập ngừng bịn rịn, khiến cho người xem như xót xa. Bản nhạc nghe đi nghe lại mà vẫn làm người ta rơi lệ.

Nhất phàm phong vũ lộ tam thiên,
Bả cốt nhục gia viên, tề lai phao thiểm.
Khủng khốc tổn tàn niên.
Cáo đa nương, hưu bả nhi huyền niệm;

Tự cổ cùng thông giai hữu định,
Ly hợp khởi vô duyên?
Tòng kim phân lưỡng địa,
Các tự bảo bình an.
Nô khứ dã, mạc khiên liên.

Dịch thơ:

Đường xa mưa gió một chèo 
Cửa nhà, ruột thịt thôi đều bỏ qua 
Con đành lỗi với mẹ cha 
Khóc thương chỉ thiệt thân già đấy thôi

Cùng thông số đã định rồi 
Hợp tan âu cũng duyên trời chi đây 
Phân chia hai ngả từ nay 
Dám mong giữ được ngày ngày bình yên 
Con đi xin chớ lo phiền

( Bản dịch của nhóm Vũ Bội Hoàng)

Phân cốt nhục qua tiếng cổ cầm là lời bộc bạch sâu thẳm nhất khiến người nghe xót xa.

Hồng Lâu Mộng

Từng nốt nhạc trên tiếng cổ cầm mang theo hơi thở buồn bã, bi thương. Tiếng đàn như ai oán, như tiếng khóc than của một tiểu thư với thân phận tưởng chừng như cao quý nhưng lại trong mặc cảm tủi thân.

Cổ Cầm vẫn là nhạc cụ mà ở đó, âm thanh nó cất lên là sự lột tả chân thành nhất của mỗi cung bậc cảm xúc. Âm điệu lấy cung Vũ làm chủ, âm thanh toát ra vẻ êm đềm như một giọng nước lững lờ trôi như thể nỗi u sầu kia cứ chầm chậm mà khắc sâu hơn.

Ta như nghe được từng giọt lệ và lời than của Thám Xuân nhỏ giọt, nhỏ giọt. Có những lúc âm thanh chợt dội lên như thể nỗi lòng của nàng tiểu thư đang cố nén tận sâu nỗi buồn của mình. Nàng như đang cố tạo cho mình một vẻ ngoài cứng rắn để cố giấu đi nỗi đau khổ trong lòng. Thám Xuân không muốn mẹ cha vì mình mà lại thêm lo lắng, buồn khổ vì nàng. Nên bước chân đi mà ngoảnh đầu nhìn lại nghẹn ngào không thể thốt lên lời.

Lắng nghe Phân Cốt Nhục qua tiếng cổ cầm cùng với tiếng đệm của tiêu, người nghe như cảm nhận được sâu sắc nhất tâm trạng của Thám Xuân từ đó mà thương cho nàng. Phận má đào chịu cảnh lấy chồng xa với bộn bề nghĩ suy đang ngổn ngang trong đầu.

Ta thêm thương cho thân phận của những người phụ nữ thời xa xưa ấy. Khi mà họ chẳng được tự định đoạt hôn nhân của mình. Có khi lại là một công cụ cho mục đích chính trị hay để gia tăng cũng như củng cố sự bề thế của gia đình. Tâm tư của họ thời đó là sự chịu đựng và buồn khổ cơ cực trăm bề. Nỗi đắng cay của Thám Xuân chính là tâm trạng của vô vàn những người phụ nữ thời đó.

Bước chân lên kiệu hoa mà nghẹn lòng không thể nói lời từ biệt. Lên thuyền hoa rồi sẽ lênh đênh trên dòng đời mà từ nay xin biệt ly cốt nhục.

Hình ảnh người mẹ muốn chạy tới ôm con mà khóc hay để nói lời từ biệt dặn dò con gái nhưng lại bị bàn tay của Vương Hy Phượng giật lại. Đây là hình ảnh tượng trưng cho sự hà khắc mà quyền lực và thể chế kia đặt lên vai người phụ nữ. Ánh mắt và hành động e dè của người mẹ cũng như nỗi lòng mà bà đang cố giấu kín. Hai mẹ con giọt lệ ngắn đuổi giọt lệ dài. Từng bước chân của Thám Xuân như chính là vết dao cắt nhỏ tâm can người mẹ.

Sự khắc nghiệt của xã hội ấy đặt lên vai người phụ nữ nhỏ bé tưởng chừng có thể đủ để giết họ nhưng nó lại thứ có thể tôi luyện lên hình ảnh của một người phụ nữ truyền thống với sức sống mãnh liệt, đức hi sinh và nhẫn nhịn cực cao. Khi ở trong hoàn cảnh tối khổ, thì người phụ nữ kia như mạnh mẽ, cứng rắn như thép. Vẫn ý chí và nghị lực để sống dẫu có cơ cực bần hàn tới thế nào. Phải chăng đó mới là sự mạnh mẽ thực sự của người phụ nữ.