Wednesday, June 27, 2012

BUÔNG BỎ MỌI TÍNH TOÁN

Nếu một người muốn học toán giỏi, họ phải có hiểu biết căn bản của toán học là bốn phép cộng, trừ, nhân, chia và phải học thuộc lòng bảng cửu chương. Nếu họ muốn giỏi toán học mà họ không có những hiểu biết căn bản nầy, thì ước muốn giỏi toán học của họ chỉ là một ước muốn hão huyền, điều ấy bạn có biết không?
Nhưng, đối với đời sống, bạn không cần dùng những con số để hiểu toán học, mà bạn phải thực sự hiểu toán học ngay trong đời sống của chính mình.
Đời sống của bạn toàn là toán học bạn có biết không? Căn bản của toán học là tính toán. Đời sống con người là một chuỗi dài liên tiếp của tính toán. Tính toán để có tài sắc hơn người; tính toán để có quyền lực hơn người; tính toán để có được lợi nhuận và ăn ngon, mặc đẹp hơn người; tính toán để có những tiện nghi hưởng thụ hơn người; tính toán để được yên thân hơn người,… và như vậy là suốt cả cuộc đời làm người, con người toàn chỉ biết tính toán và toàn cả tính toán. Đi họ cũng tính toán; đứng họ cũng tính toán; nằm hay ngồi họ cũng tính toán; nói hay cười họ cũng tính toán; ngủ và thức họ cũng tính toán; làm việc hay nghỉ ngơi họ đều tính toán cả. Con người luôn tính toán để đối phó và loại trừ hay triệt tiêu đồng loại. Không những vậy, con người còn tính toán để buộc muôn vật phải phục vụ cho cái tham dục của mình. Và càng tính toán như thế, con người càng rơi vào những cảm giác ràng buộc, cô đơn và những cạm bẫy của tội lỗi. Đời sống con người đi từ những lận đận nầy đến những lận đận khác; đi từ những thất vọng nầy đến những thất vọng khác và đi từ những khổ đau nầy đến những khổ đau khác, gốc là do từ nơi tính toán vậy.
Bước đầu thiền tập, tôi hay để ý từng bước chân đi của mình và đếm từng bước chân, để tập trung tâm ý, nhưng sau một thời gian thiền tập, tôi thấy tâm thức của mình lại rơi vào những con số và bị kẹt vào những con số và chính những con số làm bận rộn tâm mình, khiến cho tâm mình không có an lạc.
Vì vậy mỗi khi thiền tập, thay vì đếm từng bước chân đi hay đếm từng vòng đi thiền hành quanh Tàng Kinh Các, tôi lại buông bỏ hoàn toàn mọi tính toán, tôi chỉ đi với từng bước chân có ý thức sáng trong và cho đến khi nào tâm mình ở vào trạng thái yên tịnh và sự an lạc phát sinh, tôi lại biết rất rõ những điều an lạc ấy đang có mặt trong tôi và tôi muốn kéo sự an lạc ấy với thời gian dài ngắn như thế nào là tùy ý tôi.
Với sự thiền tập nầy, tôi thấy tôi thật sự có an lạc và tự do. Sự tự do và an lạc đích thực có mặt trong tôi thật đơn giản và nó đơn giản đến nỗi, tôi chỉ cần làm mọi công việc với ý thức tự giác, mà không cần có mặt bất cứ một sự tính toán nào thuộc về tâm ý. Chính ý thức tự giác đã giúp cho tôi trưởng thành, tạo ra chất liệu tự do và an lạc cho chính tôi trong đời sống.

Sunday, April 15, 2012

Những nơi khắc nghiệt nhất thế giới

Trái đất là hành tinh duy nhất trong hệ Mặt Trời có đầy đủ những điều kiện lý tưởng cho sự sống phát triển, nhưng hành tinh của chúng ta cũng có khu vực có điều kiện thời tiết khắc nghiệt nhất mà rất ít sinh loài nào có thể tồn tại.
Trang ouramazingplanet.com liệt kê 7 nơi có điều kiện thời tiết khắc nghiệt nhất, trong đó có Nam Cực và sa mạc Sahara ở châu Phi.
Nam Cực

98% địa hình Nam Cực là băng. Ảnh: NASA.
98% địa hình Nam Cực là băng. Ảnh: NASA.
Nam Cực là nơi khắc nghiệt nhất trên Trái Đất. Theo CIA World Factbook, vùng đất cực nam này là nơi lạnh, khô hạn, có nhiều gió nhất và nằm ở vị trí cao nhất. Nhiệt độ thấp nhất Trái Đất được ghi nhận tại đây vào năm 1983 với - 89oC ở Trạm Nghiên cứu Vostok. Trạm này đặt trên thềm băng phía đông của Nam Cực, cách điểm cực nam khoảng 1.300 km.
98% địa hình của Nam Cực là băng, phần còn lại là đá. Trong khi vùng biển bao quanh Nam Cực là nơi sinh sống của rất nhiều loài nhuyễn thể, mực, cá và hải cẩu, thì phần đất liền lại khắc nghiệt hơn nhiều. Theo chương trình Khảo sát Nam Cực của Anh, không hề có loài bò sát, lưỡng cư hay loài có vú bản địa nào ở lục địa này.
Tuy nhiên, Nam Cực không hoàn toàn là một nơi hoang vắng. Vào mùa hè, số người trên lục địa lớn thứ năm thế giới này đạt tới hơn 4.000. Đó là các nhà nghiên cứu, các đội hỗ trợ làm nhiệm vụ tại các trạm nghiên cứu Nam Cực. Đến mùa đông, còn khoảng 1.000 người ở lại đương đầu với nhiệt độ xuống tới âm 70oC.
Sa mạc Sahara

Rất i
Vào mùa hè, nhiệt độ tại Sahara thường xuyên đạt ngưỡng 50oC. Ảnh: dreamtimes.com.
Với lượng mưa chưa đến 7,6 mm/năm, sa mạc Sahara là một trong những nơi khô hạn nhất trên Trái Đất. Nhiệt độ luôn vượt quá sức chịu đựng của con người. Vào mùa hè, nhiệt độ thường xuyên đạt ngưỡng 50oC. Mức nắng nóng kỷ lục là 58oC được ghi nhận ở vùng El Azizia của sa mạc tại Lybia.
Rất ít người sinh sống trên sa mạc Sahara. Những cư dân du mục như người Tuareg cũng chỉ sống ở vùng rìa sa mạc này. Họ buôn bán, săn bắt, chăn nuôi gia súc trên một thảm thực vật thưa thớt. Những khu vực trung tâm và khô hạn hơn của sa mạc gần như không có một bóng người.

Vùng hẻo lánh của Australia

Quang cảnh một nơi hẻo lánh tại Australia. Ảnh: dreamtimes.com.
Quang cảnh một hồ nước mặn nhỏ trong tình trạng khô hạn tại Australia. Ảnh: dreamtimes.com.
Khu vực hẻo lánh chiếm phần lớn diện tích của lục địa Australia và cũng là nơi cư trú của nhiều loài động vật. Thời tiết khô hạn, mặt trời thiêu đốt, đất đai cằn cỗi khiến số cư dân ở vùng sa mạc này luôn ở mức thấp. Đây là nơi cư trú của loài rắn Inland Taipan, loài rắn trên đất liền độc nhất trên thế giới và cá sấu nước mặn. Tuy nhiên, mối đe dọa lớn nhất trong vùng sa mạc này lại là cái nóng. Tại Alice Springs, một thị trấn gần như nằm ở trung tâm Australia, nhiệt độ trong mùa hè có thể đạt tới 45oC. 

Siberia

Ảnh:dreamtimes.com.
Ảnh: dreamtimes.com.
Vùng Siberia nằm ở phía bắc châu Á, trải dài từ dãy Ural ở phía tây đến Bắc Băng Dương ở phía bắc và Thái Bình Dương ở phía đông. Ngày nay, nhiều khu vực của Seberia trở nên nhộn nhịp vì người ta phát hiện các mỏ dầu, khí đốt và khoáng sản. Nhưng điều đó lại làm cho nơi này khắc nghiệt hơn bao giờ hết. Vào mùa hè, nhiệt độ có thể đạt tới 38oC. Mùa đông, độ âm có thể gấp đôi con số này. Thị trấn Oymyakon của Siberia là nơi có người ở lạnh nhất thế giới với nhiệt độ thấp kỷ lục là - 67,7oC năm 1993.

Khu vực Changtang thuộc cao nguyên Tây Tạng

Ảnh: dreamtimes.com.
Các loài chim, linh dương Tây Tạng và cừu hoang vẫn sinh tồn được ở Changtang. Ảnh: dreamtimes.com.
Nếu cao nguyên Tây Tạng là nóc nhà của thế giới thì khu vực Changtang nằm ở phía bắc là đỉnh của nóc nhà đó với độ cao trung bình khoảng 5.000 m so với mực nước biển. Mặc dù có mùa hè ngắn, mùa đông khắc nghiệt và chủ yếu là mưa đá, nhưng các loài chim, linh dương Tây Tạng và cừu hoang vẫn sinh tồn được ở Changtang.
Cư dân du mục ở đây được gọi là Changpa và có khoảng vài trăm nghìn người. Họ liên tục thay đổi chỗ ở, sinh sống bằng chăn nuôi dê và các gia súc khác. Tuy nhiên, tại Changtang và trên khắp cao nguyên Tây Tạng, các vùng đồng cỏ đang dần biến mất mà nguyên nhân là do tình trạng chăn thả quá mức và biến đổi khí hậu. Theo một bài viết của National Geographic tháng 4/2010, hậu quả của tình trạng này là cư dân du mục buộc phải chuyển tới các khu định cư của chính quyền, nơi mà họ phải đối mặt với tình trạng thất nghiệp và thiếu nước.

Lòng chảo Sistan, Afghanistan

Một trận bão cát khổng lồ quét qua lòng chảo Sistan vào
Một trận bão cát khổng lồ quét qua lòng chảo Sistan vào ngày 25/8/2009. Ảnh: NASA.
Nằm dọc theo biên giới phía nam của Afghanistan, lòng chảo Sistan là một trong những nơi khô hạn nhất Trái Đất.
Tuy nhiên, nơi đây từng có nhiều đầm lầy và cả một ốc đảo rộng 2.000 km2 được dòng sông Helmand nuôi dưỡng. Đầm lầy là nguồn sống của các loài động vật và hoạt động nông nghiệp của con người trong vùng. Đến những năm 90, các đầm lầy bắt đầu biến mất.
Nguyên nhân của tình trạng này là do hoạt động khai thác thủy lợi trong hàng thập kỷ và một trận hạn hán chưa từng có đã xảy ra. Năm 2001, theo Đài Quan sát trái đất của NASA, lượng mưa tại vùng lòng chảo Sistan đã giảm tới 78%. Các đầm lầy cạn đi và trở nên khô cằn. Liên Hiệp Quốc đã nỗ lực ngăn chặn tình trạng này nhưng chiến tranh và sự bất ổn đã gây thêm khó khăn trong việc đưa nước trở lại với sa mạc.

Đảo Greenland

Ảnh: discover-the-world.co.uk.
Ảnh: discover-the-world.co.uk.
Trừ đường bờ biển phủ đầy đá, còn lại toàn bộ quốc đảo Greenland bị một khối băng dày tới 3 km bao phủ. Điều đó làm cho nơi này không giống như cái tên Greenland (vùng đất xanh tươi). Đó là vì cực bắc của đảo chỉ cách Bắc Cực 740 km.
Khối băng khổng lồ khiến dân số Greenland giới hạn trong khoảng 57.000 người và tập trung chủ yếu ở vùng bờ biển. Phía tây bắc của quốc đảo là khu vực Công viên vuốc gia. Đây là nơi sinh sống của gấu trắng, hải mã và các động vật Bắc Cực khác. Ngoài các ngư dân săn bắt cá voi, hải cẩu và một số nhà khoa học, rất ít người lui tới công viên quốc gia. Ngôi làng Ittoqqortoormiit gần đó liên tục chứng kiến tình trạng mặt trời không lặn trong ba tháng mùa hè. Trong khi đó, từ giữa tháng 11 đến giữa tháng 1, mặt trời lại không hề xuất hiện ở đường chân trời.

Sunday, March 25, 2012

Mùa Thu Ra Đi


30261350_1599756626744541_8538628553359491072_o
 
Khi Mùa Xuân chuẩn bị ra đi thì Mùa Hè đến. Mùa Hè mang đến cho Mùa Xuân một bó hoa hồng rất đẹp và nói:
- Mùa Xuân ơi, hãy tin tôi, tôi yêu em. Hãy ở lại với tôi! Chúng ta sẽ cùng đi chơi, đến tất cả những nơi mà em muốn.
Nhưng Mùa Xuân không yêu Mùa Hè. Và cô ra đi. Mùa Hè buồn lắm. Mùa Hè ốm, nhiệt độ lên cao. Mọi thứ xung quanh trở nên rất nóng. Sau một thời gian, Mùa Thu đến, mang theo rất nhiều trái cây ngon. Mùa Thu rất yêu Mùa Hè. Cô không muốn Mùa Hè phải buồn.
- Mùa Hè ơi, đừng buồn nữa. Hãy ở lại với em. Em sẽ mang lại hạnh phúc cho anh.
Nhưng với Mùa Hè, Mùa Xuân mới là tất cả. Và anh ra đi. Mùa Thu khóc, khóc nhiều lắm. Mọi thứ xung quanh trở nên ướt át.


 
Một thời gian sau, Mùa Đông đến, mang theo cậu con trai của mình là Băng Giá. Những giọt nước mắt của Mùa Thu làm Băng Giá cảm thấy xao xuyến. Anh muốn đem lại hạnh phúc cho Mùa Thu:
- Mùa Thu ơi, hãy ở bên tôi. Tôi sẽ xây cho em những lâu đài, những con đường bằng băng. Tôi sẽ hát cho em nghe những bài hát hay nhất. Hãy ở bên tôi.
- Không, Băng Giá ạ. Ở bên anh tôi sẽ luôn cảm thấy lạnh lẽo thôi.
Và Mùa Thu ra đi. Băng Giá buồn lắm. Gió thổi mạnh. Chỉ trong một đêm, mọi thứ trở nên trắng xóa bởi tuyết. Mùa Đông thấy con như vậy thì rất lo lắng. Bà nói:
- Tại sao con không yêu Mùa Xuân? Cô ấy đã đến và hứa sẽ mang lại hạnh phúc cho con.
- Không, mẹ ơi, con không thích. Chúng ta hãy rời khỏi đây đi.
Và họ ra đi.
Chỉ còn lại một mình Mùa Xuân. Cô khóc. Nhưng rồi bất chợt Mùa Xuân nhìn ra xung quanh: “Ôi, tại sao mình phải khóc chứ? Mình còn rất trẻ và xinh đẹp nữa. Thời gian dành cho mình không nhiều. Tại sao mình không làm những việc có ý nghĩa hơn?”.
Và mọi thứ  như  sống lại: cây cối xanh tốt, ra hoa, đâm chồi, nảy lộc…
 
 

Nam mô bản sư thích ca mâu ni phật

Lời khấn nguyện

Friday, March 9, 2012

Tôi và niềm say mê Toán học

Sau đây là bài viết của tác giả  Lê Gia Quốc Thống
1) Nghiên cứu toán học là khám phá:
Các phương trình toán học là có sẵn trong tự  nhiên, các nhà toán học (hay vật lý học) chỉ khám phá ra mà thôi. Giống như định luật vạn vật hấp dẫn của Newton. Nếu Newton không phát biểu định luật vạn vật hấp dẫn thì trái táo vẫn rơi, một ngàn năm trước cũng như  là một ngàn năm sau cái ngày quả táo rơi lên đầu Newton. Các phương trình cơ chất lỏng như  Navier – Stokes cũng vậy. Nước vẫn chảy, mây vẫn trôi nếu như  các ông Navier và Stokes ông không phát biểu ra các phương trình đó.
vâng , tôi hiểu toán học , vật lý học hay  chung quy lại   gọi là khoa học  là sản phẩm của con người tạo ra nhằm mục đích giải thích, trả lời  những câu hỏi cũng do con người tự  đặt ra

2) Nghiên cứu toán học là phát minh:
Các lý thuyết toán là do các nhà toán học nghĩ ra. Có lẽ điều này đúng với toán lý thuyết và vật lý lý thuyết. Lý thuyết tích phân là do Riemann nghĩ ra để tính diện tích bên dưới một đồ thị. Lý thuyết về độ đo của Lebesgue dùng để tích phân các hàm số tổng quát hơn. Các lý thuyết về tồn tại và duy nhất của các nghiệm của các phương trình vi phân giúp các nhà toán học ứng dụng tự tin hơn khi đi tìm nghiệm xấp xỉ bằng số.
3) “Làm toán” là làm gì:
Như  vậy là quá trình “làm toán” là làm gì? Người nông dân “làm ruộng” là cày bừa, gieo hạt, tưới cây, bón phân rồi chờ ngày lúa trổ bông mà thu hoạch. Người công nhân đi “làm nhà máy” là đi vào cơ xưởng, vận hành máy tiện, máy hàn, máy cắt để làm ra những sản phẩm tiêu dùng hay cho các ngành công nghiệp khác. Theo quan điểm cá nhân của tôi, “làm toán” là quá trình tìm tòi để khám phá và phát minh ra cái mới cho toán học nói riêng và cho khoa học nói chung. “Làm toán” cần tới quá trình gieo hạt: một người thầy nào đó gợi cho mình ý tưởng tìm tòi về toán học. Rồi sau đó là quá trình bón phân, tưới cây: đọc các bài báo đã được xuất bản, đi nghe seminar, đi dự  các lớp học, đạt được bằng cấp này nọ… Và quá trình thu hoạch là các công trình mới được xuất bản trên các tạp chí toán học trên thế giới…
4) Toán học có lợi gì cho xã hội:
Người nông dân làm ra lúa gạo để muôn người được ăn no, người công nhân làm ra vật dụng tiêu dùng hàng ngày. Nhưng rồi ăn uống đã no đủ, đồ đạc sử  dụng đã thừa mứa, thì xã hội phát triển những nhu cầu cao hơn: chinh phục các vùng đất mới hay là chinh phục vũ trụ. Những nhu cầu mới này đòi hỏi việc xây dựng các con thuyền lớn có khả năng vượt đại dương, những tàu vũ trụ có thể bay lên các vì sao… Để làm được điều này người ta cần phải phát triển khoa học và kỹ thuật mà toán học là một trong các ngành mũi nhọn.

Tuesday, February 14, 2012

Tiếng chim và bụi mận gai

Ta hỏi cuộc đời : Bụi mận gai
ảo vọng
Ta tự  hỏi ta
Con chim vô danh bé nhỏ
Muốn chứng tỏ mình cố hót thật hay
      cho dù phải trả giá đắng cay

Chỉ cần một lần được cất lên tiếng hót
Cả thế gian im bặt , lắng nghe …
Hãy lao đi , lao vào bụi mận gai  – chảy máu
Điên cuồng …thanh thản …
Khi tim ngừng đập , máu ngừng tuôn trong huyết quản
Hạnh phúc đến rồi quên khát vọng đau thương

Tiếng Dương Cầm

V – P
Nhớ hôm nào mùa xuân mới sang
Muôn bầy chim ca hót vang
Tung cánh nhẹ bay la đà
Bướm khoe màu trên muôn sắc hoa
Chập chờn tung bay thướt tha
Đùa giỡn trong tia nắng vàng.
Nhớ đêm nào tình xuân ngất ngây
Mưa phùn rơi rơi ướt vai
Đi mãi tìm ai yêu đàn
Bước chân lạc nơi đây chốn nao
Trên lầu ai kia cất cao
Vang tiếng dương cầm thiết tha.
Trầm trầm êm êm thánh thót
Nhịp nhàng khoan thai thắm thiết
Nhạc lòng đưa câu luyến tiếc
Người ơi còn nhớ
Chopin ngày xưa vì ai dệt nên câu nhạc lâm ly
Cho đời say trong tiếng tơ
Cho tình dâng muôn ý thơ
Dù cõi lòng ai mong chờ.
Tiếng dương cầm còn vang thiết tha
Riêng mình ta đây với ta
Chìm đắm trong một giấc mơ.
Ta không trách mùa xuân cướp thời gian của mùa đông để năm nay đến sớm mà ta trách chính ta Tại sao lại cảm nhận xuân đến quá sớm như  vầy
Ta đang khóc cho xuân đó vì Xuân đang đến nghĩa là Xuân đang đi

Sunday, February 12, 2012

Tu N’es Plus Comme Avant ( Em Không Còn Như Xưa )

Em không còn như xưa  hay em không giống như em của ngày xưa nữa ?
Anh thay đổi hay chúng ta thay đổi  hay chỉ có mình em ?
Thời gian trôi qua khiến mọi cái đều biến đổi anh bây giờ chỉ còn biết than thôi , những tiếc thương cho cái ngày xưa không còn nữa , trái tim anh đóng băng
cho một chút buồn của mùa đông !!!
Tu  N’es  Plus  Comme  Avant
Christophe
Tu n’es plus comme avant
Et toi tu le sais bien
Car dans tes yeux d’enfant
Moi je ne vois plus rien
Tu n’es plus comme avant
Tu t’es moqué de moi
Je m’en vais en pleurant
Mais je ne t’en veux pas
Car moi je suis très loin de ton cœur
Si loin de tes lèvres, trop loin
Je n’ai plus peur de toi
Car moi je suis très loin de ton cœur
Si loin de tes lèvres, trop loin
Je n’ai plus peur de toi
Tu n’es plus comme avant
Je ne te reconnais plus
Mais reconnais au moins
Que tu ne m’aimes plus
Tu n’es plus comme avant
Ça n’a plus rien à voir
Je ne peux plus te revoir
Oublions le bon temps
5b
Bản dịch của  Obelix
Anh không còn như trước nữa
Tu n’es plus comme avant
Et toi tu le sais bien
Car dans tes yeux d’enfant
Moi je ne vois plus rien
Tu n’es plus comme avant
Tu t’es moqué de moi
Je m’en vais en pleurant
Mais je ne t’en veux pas
Anh không còn như trước
và anh, anh biết rõ điều đó
vì trong ánh mắt trẻ con của anh
em, em không thấy gì nữa
anh không còn như trước đây
anh chế giễu em
em khóc và bỏ đi
Car moi je suis très loin de ton cœur
Si loin de tes lèvres, trop loin
Je n’ai plus peur de toi
Car moi je suis très loin de ton cœur
Si loin de tes lèvres, trop loin
Je n’ai plus peur de toi
Vì em, em đang ở rất xa tim anh
rất xa môi anh, quá xa
em không sợ anh nữa
vì em, em đang ở rất xa tim anh
rất xa môi anh, quá xa
em ko sợ anh nữa
Tu n’es plus comme avant
Je ne te reconnais plus
Mais reconnais au moins
Que tu ne m’aimes plus
Tu n’es plus comme avant
Ça n’a plus rien à voir
Je ne peux plus te revoir
Oublions le bon temps
Anh không còn như trước kia
em không còn nhận ra anh nữa
nhưng ít nhất em còn nhận ra
rằng anh không còn yêu em nữa
anh không còn như trước kia
không còn gì để thấy nữa
em không múôn gặp lai anh nữa
hãy quên khoảng thời gian tuyệt đẹp của đôi ta
Em không còn như xưa
Em không còn như xưa
Em biết rõ điều đó hơn ai hết.
Vì trong đôi mắt trẻ thơ của em
Tôi không còn nhận ra điều gì nữa
Em đã khác xưa
Em đã từng trêu chọc tôi
Và tôi cũng đã từng khóc
Nhưng tôi không muốn em như thế
Vì tôi đã quá xa khỏi trái tim em
Đã quá xa đôi môi của em  …quá xa
Tôi không còn sợ hãi em nữa
Vì tôi đã quá xa khỏi trái tim em
Đã quá xa đôi môi của em….quá xa
Tôi kô còn sợ hãi em nữa
Em đã khác xưa
Tôi không còn hiểu em nhiều
Nhưng cũng đủ để hiểu
Rằng em không còn yêu tôi
Em không còn có thể trở lại như xưa.
Và tôi cũng không thể gặp lại em được nữa
Chúng ta hãy quên đi nhưng tháng ngày hạnh phúc .
hoa
Tình  xưa còn đâu
Jo Marcel
Tình ngày xưa nay còn đâu
để lòng ta  ôm lạnh giá
để lòng ta nghe quặn đau
chiều từng chiều nghe xót xa
Giờ mình anh phương trời xa
đành tìm quên theo ngày tháng
mong sao quên ân tình cũ
rồi còn gì đâu hỡi em .
Này em yêu hỡi , còn gì đâu ánh mắt nụ cười thôi đã hết một thời ta say đắm bên nhau .
Này em yêu hỡi , tình mình thôi đã hết thật rồi em đã mãi mịt mù ôi đời ta giờ ra sao .
Sẽ mãi mãi sống xa nhau
cuộc đời là dòng sông trôi
thôi xa nhau đi người hỡi
gợi làm gì thêm nỗi đau
Giờ tình yêu như bụi bay
thôi em ơi xa cách nhé
thôi quên đi bao ngày cũ
hãy xóa hết những đắm say
Giờ ta xa cách người rồi , xa ánh mắt nụ cười , xa tiếng nói ngọt ngào từng ngày làm ta buồn phiền
Người ơi đã mất thật rồi , tim đã hết nồng nàn , môi đã hết mặn nồng thì còn gì mà chờ mong .
***
Nghe bài hát này đầu tiên qua giọng ca của Jo Marcel  bài hát có nhạc khá hay nhưng có lẽ bài hát này ít được biết tới  .  Christophe có một vài bài nghe hơi shock như bài này hoặc là bài Je ne t’aime plus ( Không còn yêu em ) . Je ne t’aime plus có giai điệu rock .
Khi người ta không còn yêu nhau nữa thì người ta sẽ tìm cách để tháo dỡ những nút thắt của tình yêu . Và những nút thắt ấy cho dù có chặt đến cách mấy thì vẫn sẽ có cách tháo ra .
Những lời nói quá thẳng thắn đến mức nó trở nên  phũ phàng .
Phải , tôi không còn yêu em nữa , tôi không còn như xưa nữa và ta chia tay , chúng ta quên đi những tháng ngày hạnh phúc . Những tháng ngày hạnh phúc hãy quên đi , những tháng ngày đó hết thật rồi với em , với tôi và chúng ta .
Thôi !  những ngây thơ  của ngày xưa đã hết rồi , tôi không còn yêu em nữa  em đừng ngây thơ nữa , đừng đóng kịch , đừng giả dối nữa . Em không ngoan hiền , em và tôi không còn như xưa nữa những dấu yêu ngày xưa đã phôi pha hết rồi .
Thôi chúng ta chia tay và cơn đau này sẽ mãi mãi chôn kín , đừng khơi lên khi nó đã quá đau đớn .
Je Ne T’ Aime Plus
Christophe

Je ne t’aime plus, non, non, je ne t’aime plus
Oui, j’ai dit oui, mais laisse-moi un peu tranquille
Tu as cherché, tu vas trouver.
Oui, j’avais dit oui
Le jour de notre mariage
Oh ! que nous étions heureux
Tu n’es plus sage comme l’image
Que j’ai posé devant mes yeux
Je revois la petite chambre
De notre première nuit
Je t’ai dit doucement je….
Mais non, non je ne t’aime plus
Non, non, non, non ne me fais pas la guerre
Tu n’es vraiment plus rien pour moi
Ecoute je suis sincère
Il faut s’en tenir là !!
Je ne t’aime plus, non, non je ne t’aime plus
Je ne t’aime plus, non, non je ne t’aime plus
Je ne t’aime plus…
missing-u-sign
Dịch ý
Không còn yêu em
Không , tôi không còn yêu em nữa
Xin em , hãy để cho tôi một mình ở đây cùng với sự tĩnh lặng
Em đã tìm tôi ư , và em …
Tôi nhớ lại những ngày xưa , ngày ta còn yêu
Chúng ta thật là hạnh phúc
Nhưng chỉ là quá khứ
Em đã không còn như xưa
Trong căn phòng ấy ,…
Những lời nói mặn nồng giữa đôi ta trong đêm sẽ mãi là dĩ vãng
Nhưng thôi, thôi, xin em đừng khơi lên, tôi không còn yêu em
Tôi nói thật lòng , tôi không còn yêu em
Mọi việc phải như thế thôi em , chúng ta rời xa.
Không , tôi không còn yêu em, không còn yêu em
Anh Không Còn Yêu Em ( Elvis Phương )
Vâng, còn đâu lời yêu, nhưng sao tim anh vẫn cứ trông mong . Như xưa anh mơ ,  anh đã tìm gặp ,  vâng! ngỡ mãi bên nhau.
Ngày xưa, ngày ta thành đôi , ôi bao nhiêu ngây ngất trong tim .Nay em không ngoan như những ngày nào .Em trông ngây thơ , ánh mắt nụ cười  .
Ôi anh mơ về lại ngôi nhà xinh , nơi đôi ta quấn quít bên nhau,  ta cho nhau giây phút mặn nồng.
Anh… nhưng thôi nhưng thôi khi yêu thương chẳng còn .Thôi… thôi , thôi, thôi …Thôi cơn đau em đừng khơi, Khi tim khô chai ,yêu dấu phôi phai .
Em nghe anh nói thật lòng , chia tay… sẽ mãi chia tay . Non… Je ne t’aime plus, non, non je ne t’aime plus Je ne t’aime plus, non, non je ne t’aime plus Je ne t’aime plus.
***
Mua về cái đĩa CD nhạc Pháp  và thế là mình  nghe ca khúc này do Evis Phương hát , một cảm giác  buồn đến khó có thể diễn tả tâm trạng của mình được , bài hát đã làm mình say mê , mình không hiểu tại sao tự dưng lúc đó mình lại thích nghe bài hát này đến thế . Hay trong lúc đó là lúc mà cung bậc rung động của mình đã đạt đến độ nhạy cảm cao nhất .
Đọc những dòng của bạn , tôi cảm thấy như mình gặp lại một tâm hồn của một người bạn Lớn xưa , người đã từng dạy cho tôi biết thế nào là sự Thăng hoa ! Và có lẽ âm nhạc đã thăng hoa trong bạn chăng ? … Đừng có cười ! …hihi …mặc dù tôi rất hay cười … vì sao tôi hỏi bạn điều này ? Vì tôi có đọc được ở đâu đó có người viết rằng :
” Âm nhạc là người bạn Tri Kỷ không kín đáo .
Nó bộc lộ tư tưởng thầm kín nhất của con người .”
Cánh bướm Trang Chu !

Friday, February 10, 2012

Giã Từ

Cuộc đời sinh lão bệnh tử  có gì là vui đâu

Vậy thì ta từ  giã nhé câu chuyện của một cô bé học cấp ba viết trên báo tường làm tôi lưu luyến mãi

Con đường đất đỏ bừng lên giữa hai hàng cây xanh mướt . Mặt  trời chưa lên hẳn nhưng không gian trước mắt tôi sao mà rực rỡ . Khúc dạo đầu của một ngày mới vang lên đâu đó trên những cành cây , líu lo bay vút lên bầu trời sáng trong . Tôi nghe bước chân mình nhẹ tênh như  chim sáo: ước gì tất cả mọi người đều cảm nhận được điều này . Nhưng đôi khi , những hạnh phúc đơn sơ nhất lại là thứ  khó đến với lòng người nhất , ngay cả với tôi , đây cũng là lần đầu tiên sau nhiều năm qua có lại được cảm giác này . Cuộc sống đem đến cho ta tất cả , chỉ có điều , ta có mở rộng lòng ra đón nhận hay không .
Nhưng sao tôi lại ở đây ? Chẳng phải tôi đang ở trong thành phố , đang chen chân vào dòng người dày đặc tìm kiếm cho mình một chỗ đứng hay sao ? Một điều gì đó đã xảy ra? Điều gì? Tôi không nhớ nổi . Chỉ biết rằng tôi đang ở đây – phố biển thân thương . Thật dễ dàng để nhận ra điều đó khi tôi đang bước đi trên con đường quen thuộc dẫn về nhà , như chú chim non quay về với tổ sau những ngày bão giông .
Cánh cửa gỗ sơn xanh bạc màu , chìm ngập trong giàn hoa giấy trổ hoa trắng ngần . Tôi vẫn tự hào vì giàn hoa ấy trắng tinh khôi trong nắng sớm , trắng thanh thoát giữa đêm trăng . Tôi ước ao cuộc đời mình sẽ thanh cao , hiền hòa như giàn hoa ấy . Nhưng phải chăng sống đẹp , sống thuần khiết chỉ như  ánh trăng dưới nước , thật gần nhưng không bao giờ với tới .
- Bé út ơi , em ở đâu đó ?
Chị Hai , chẳng lẽ chị cũng mới về nhà ? Từ ngày chị theo chồng về Long An đến nay , em và chị hiếm khi cùng về sum họp dưới mái nhà này .
- Chị Hai , em nè! Chị về hồi nào vậy ?
Tôi không thể tin vào mắt mình . Đứng trước tôi không phải là người chị gái 24 tuổi đã kết hôn , mà là chị hai của năm về trước . Đúng , 10 năm về trước , cũng chiếc đầm trắng nhún bèo trên cổ và tay , cũng đôi bím tóc xinh xinh buộc nơ đỏ . Bất chợt , tôi nhìn sang trái , nơi vẫn đặt chiếc gương to ở đấy và hoảng hốt nhận ra một cô bé khoảng chín mười tuổi đang tròn xoe mắt nhìn tôi . Tôi đưa tay chạm vào gương , cô bé cũng xòe bàn tay nhỏ nhắn áp vào tay tôi .
- Em làm gì vậy ? Hôm nay bé út giỏi quá , không còn ngủ nướng nữa . Lại đây chị chải tóc cho rồi còn ăn sáng .
Tôi đi những bước chân ngập ngừng , lọ hoa giả của bố cao hơn tôi cả một cái đầu . Ngày tôi ra đi , miệng lọ chỉ ngang vai tôi thôi mà . Tôi là ai ? Cô sinh viên 19 tuổi hay cô bé 9 tuổi ?
Chị kéo tôi ngồi trước mặt và bắt đầu dùng tay chải mái tóc tôi:
- Chẳng bao giờ thấy tóc em đỡ rối cả , chị mà không chải bằng tay trước thì lược nhà mình có mà gãy hết .
Rồi chị cười , tiếng cười trong veo làm rộn ràng cả căn phòng bé nhỏ . Tôi cũng thấy lòng nhẹ hẳn , nụ cười nở trên môi tự nhiên như hoa nở lúc bình minh .
Chị mặc cho tôi chiếc áo như  của chị nhưng là màu xanh lam . Tôi không chịu thắt bím như  chị vì sợ rối tóc . Chị cột cho tôi chiếc nơ màu xanh , đuôi tóc lắc lư  trông thật xinh . Tôi thấy lòng rộn ràng hẳn lên , xoay người lại nhìn vào gương xem trên vai có mọc đôi cánh nào không vì thấy như bay bổng lâng lâng .Rồi nhận ra ý nghĩ của mình thật đáng buồn cười , tôi ngượng ngùng bước theo chị ra phòng khách .
Đúng như  tôi đoán , ba mẹ cũng là ba mẹ của 10 năm về trước . Tóc mẹ vẫn để dài , buộc gọn gàng đằng sau . Ba thì chưa đeo kính – cặp kính ba luôn quên mình để nó ở đâu .
- Còn nửa tháng nữa là vào năm học mới , hai cô bé của ba đã chuẩn bị gì chưa ?
- Nhất là con đó Đông , năm nay học lớp 9 rồi , phải cố gắng nghen con !
- Ba mẹ yên tâm đi ạ . Con sẽ học thật giỏi và còn làm cô giáo dạy thêm cho bé út nữa . Không có con thì nó sẽ đọc “trường lớp” thành “chường ớp” mất thôi.
Cả nhà nhìn tôi cười , ba còn đưa tay lên xoa đầu tôi nữa . Bàn tay ba mới ấm áp làm sao, đã lâu , lâu lắm rồi tôi không có được cảm giác này. Quên đi câu hỏi lớn trong lòng : “Tại sao mình lại sống trong quá khứ ? Chuyện gì đã xảy ra ?”. Tôi chỉ muốn sống trọn vẹn những giây phút này . Hiện tại hay quá khứ , thành phố huyên náo hay vùng biển bình yên , mọi sự giải thích đều không còn quan trọng khi trái tim đã có lý lẽ của nó .Hạnh phúc sống đầm ấm trong vòng tay người thân , chỉ thế thôi đã đủ sức nhòa mọi nghi vấn . Cây nhãn ngoài của sổ nhìn ngắm mãi gia đình tôi , nhìn ngắm mãi gương mặt tôi đang rạng ngời giữa những người thân yêu . Mấy quả nhã to tròn nhưng hãy còn cứng , ước gì chúng chín ngay thì hay biết mấy .
Sau cơn mưa , hơi đất lan tỏa . Chị Hai nhăn mặt vì vị nồng của đất . Tôi cũng từng như  thế , nhưng sau những tháng ngày hít khói bụi của thành phố , thì những dư vị đất quê khiến lòng tôi quá đỗi bình yên . Ba đã đến xưởng đóng tàu , mẹ cũng chưa về . Bán xong những con cá tươi ngon , hẳn mẹ sẽ trở về với những món quà nho nhỏ : khi thì chiếc bánh , khi thì củ khoai làm rộn ràng những tâm hồn thơ trẻ . Thật kỳ diệu được trở về sống những ngày thơ ấu . Phải chăng mỗi người đều được một lần sống lại những ngày tháng đã qua ? Hay là tôi đã đi những bước lạc lối nên vị thần thời gian cho tôi quay lại để sửa sai ? Đúng rồi , được làm lại từ đầu , tôi sẽ biết trân trọng gia đình mình hơn . Tôi sẽ không theo dì lên thành phố . Ngày tôi đi , ba mẹ buồn biết bao .
Ba mẹ có thể lo cho tôi học hết cấp ba rồi vào đại học , dù phải vất vả nhiều . Ba mẹ chỉ muốn ấp ủ tôi trong vòng tay , nhưng tôi đã vùng ra , bay đi bằng đôi cánh yếu ớt của chú chim non muốn ôm trọn cả bầu trời khi vừa bước vào lớp 10. Tôi không biết mình sẽ làm gì ở một nơi xa lạ , chỉ biết rằng mình sẽ được sống đầy đủ tiện nghi , được hối hả như người dân thành phố . Và để thấy mình là một người có bản lĩnh , tôi chẳng viết thư hay gọi điện về nhà . Dần dà , nó trở thành thói quen xa cách với gia đình . Những lúc cô đơn nhất , tôi thèm được trở về dưới mái nhà xưa , nhưng trước mặt tôi là hố sâu ngăn cách mà tôi không dám bước qua . Tôi ước ao được quay về , nhưng đó đâu phải đơn giản  là chuyện lên tàu…
Đêm đã về khuya , chị Hai nằm cuộn tròn như  một chú mèo ngoan ,mắt nhắm lại mà miệng như mỉm cười . Chị đã ngủ từ lâu , nhưng tôi vẫn còn thao thức . Người ta chỉ không ngủ được khi vui quá hoặc buồn quá . Và dĩ nhiên là phút giây này đây , tôi vẫn còn thức vì vui sướng . Một ngày bình yên đi qua kết thúc bằng nụ hôn lên trán của ba, chiếc chăn ấm của mẹ và bài hát của chị . Chị Hai luôn như  thế , trước khi ngủ phải hát , chị rất thích những bài hát về con vịt . Tôi vẫn phản đối quyết liệt , vì chị bảo con vịt trong bài hát là tôi . Nhưng hôm nay , tôi thấy ấm lòng biết mấy . Nếu được sống một ngàn năm như thế , tôi cũng sẽ không bao giờ thấy chán .
Giấc mơ đến  nhẹ nhàng – giấc mơ trẻ thơ đưa tôi đến đồng cỏ xanh ngập nắng . Tôi chạy thật nhanh đến nơi có những bông hoa trắng ngần rạng rỡ . tôi sẽ hái về tặng mẹ và chị , tặng cả ba nữa chứ , ai bảo chi phụ nữ mới nhận được hoa ?
Bỗng có tiếng gọi từ  phía sau , tiếng gọi khe khẽ rồi lớn dần , tiếng gọi không hối hả nhưng vang vọng như  từ  một cõi khác . Tôi quay lại và thấy mình đứng giữa ngôi nhà thân yêu , không một tiếng động , không một ngọn đèn . Ánh trăng vẽ những hình thù kỳ quái lên nền nhà . Lại những tiếng gọi ấy , tôi không thể nghe ra nội dung , cũng không thể đoán được là giọng nói của ai , chỉ biết nó thôi thúc tôi mở cửa đi ra ngoài .
Vần trăng trên đầu méo mó , không tròn không khuyết , tỏa ra ánh sáng xanh lạnh lùng . Hai hàng cây ban sáng còn xanh tươi , giờ tím ngắt , tái tê giữa không gian vắng lặng . Sao giờ này vẫn có nhiều người như thế ? Ở vùng này , chỉ sau 7 giờ tối thì không có ai ra ngoài nữa . Nhưng trước mắt tôi là từng nhóm người ngồi với nhau , gương mặt vô cảm . Lạ lùng hơn nữa là có nhiều người như  thế , nhưng xung quanh chẳng có một tiếng động nào . Cả những nhóm người đang ngồi với nhau cũng chẳng ai hé môi , họ trò chuyện với nhau bằng những ánh mắt vô hồn . Một chị ngồi ở vệ đường nhìn tôi , hình như  chỉ có chị chú ý đến tôi . đến ngồi cạnh chị , tôi bắt chuyện:
- Chị làm gì ở đây vậy ? Cả những người này , họ là ai ?
- Họ về thăm người thân , và bây giờ , họ đang chờ chuyến tàu cuối .
Thế ra những người này đều là dân ở đây , sao tôi không biết họ nhỉ ?Chuyến tàu cuối ? Trên đường này có tàu đi qua sao ? Đi đâu nhỉ ? Tôi định hỏi chị nhưng rồi lại thôi . chị cất tiếng chậm rãi :
- Chị đã sống ở đây với đứa con bé bỏng . Công việc thật vất vả nhưng không quật ngã chị . Chị phải nuôi con , phải chờ người chồng không biết đang ở nơi nào . Con chị xinh lắm , đó là gương mặt thiên thần . Nó hiểu chuyện lắm em ạ , thấy chị mệt , nó không khóc , không quấy gì cả . Nhiều khi không đủ sữa cho con , lòng chị đau như  thắt mà nó cứ  nhoẻn miệng cười . Em biết không , nó chỉ vừa 9 tháng ….
Gương mặt người mẹ trẻ khắc khoải . Tôi muốn chia sẽ , nhưng chẳng biết nên làm gì .
- Sau này chị tính thế nào ?
Chị nhìn tôi ngỡ ngàng :
- Tất cả những người ở đây chỉ nói về quá khứ , không ai có hiện tại và tương lai cả . Em ạ!
Tôi chợt nhận ra chị , tôi đã gặp chị rồi . Gương mặt khắc khổ ấy , đúng chị Hoa , chị dọn rác cho cả trăm ngôi nhà quanh đây . Trước đây tôi vẫn thấy chị cặm cụi ở bãi rác , lần mò , tìm kiếm , đứa con nhỏ ngủ ngoan trên lưng . nhưng cả cuộc sống chật vật lam lũ ấy chị cũng không được sống trọn , có chuyện khủng khiếp đã xảy ra …
Chị đứng lên và “bước đi” , một chân của chị không còn , chân còn lại lướt đi trên không . Chị đã chết cách đây 3 năm , trong một tai nạn , bánh xe lửa nghiền nát chân chị . Đứa con nhỏ được đưa về mái ấm của tỉnh , góp vào nơi đó một sinh linh non nớt , một mảnh đời bất hạnh .
Giờ thì tôi đã biết những người ở đây là ai , họ đều không còn trên cõi đời , có người ra đi từ khi tôi chưa chào đời nên tôi không biết mặt . Đây là đâu ? Sao tôi lại gặp được những người đã chết ? Tôi hoảng hốt thật sự : Tôi đang lạc vào cõi chết . Một ngày lạ lùng : thời gian lạ lùng , không gian lạ lùng . Tôi nhìn lại mình và không thể thốt lên lời nào , tôi không còn là cô bé 9 tuổi như ban sáng nữa , mà trở về là tôi của hiện tại . Đầu tôi đau nhói , bàn tay đưa lên xoa chỗ đẫm máu . Sợ hãi , tôi chạy nhanh về nhà , đôi chân không còn chạm đất .
Nhà tôi đây rồi , đèn đã được thắp sáng lên tự  bao giờ . Cả ba mẹ và chị đều đang ở phòng khách , có cả anh rể nữa . Thời gian đã về đúng vị trí của nó . Tóc ba đốm bạc , đôi mắt u buồn sau cặp kính dường mờ đục vì nước mắt . Ánh đèn lạnh lùng hắt lên gương mặt đau thương của mẹ , mắt nhòa lệ . chị hai gục đầu vào anh , nức nở . Chuyện gì đã xảy ra ?Ai đã làm cho ba mẹ đau lòng đến thế ? Tôi quên mất vết thương đang rỏ máu trên đầu , đến bên mẹ. Nhưng …..
Chẳng ai nhìn thấy tôi cả . tôi cất tiếng gọi , giọng tôi chìm vào khoảng không vô hình . Im lặng như  tờ , chỉ có tiếng nấc nghẹn ngào của mẹ và chị . Một bàn tay lạnh ngắt chạm vào vai tôi , một bà lão gương mặt nhân từ nhìn tôi đầy thông cảm :
- Con không nhớ là mình gặp tai nạn sao ? Ta đưa con về gặp lại gia đình lần cuối . Còn bây giờ , con hãy đi theo ta , ở đây không có chỗ cho chúng ta nữa .
Phải , tôi đã nhớ ra rồi …sáng hôm ấy , trận mưa suốt đêm , con đường trơn ướt , một nhánh cây rơi ….Tôi đã ra đi như  nhánh cây gãy lìa ấy , tán lá còn xanh non . Nhưng sao tôi chẳng nuối tiếc gì ? Tôi đã đánh đổi nhiều thứ , mòn mỏi tìm kiếm nhiều thứ , để rồi bây giờ tôi đã đạt được gì đâu mà thấy lòng thanh thản lạ . Không , tôi đã có tất cả . Người chết đi vẫn còn tâm nguyện cuối cùng , đó chính là ước muốn từ tận đáy lòng mà khi sống , chúng ta dễ dàng quên đi , vùi lấp trong lo toan bộn bề . Cuộc đời thanh cao hay tầm thường , ai mà biết được . Chỉ biết tình yêu thương là thứ  quý giá nhất con người được có để cho và được thiếu để nhận . Hạnh phúc gia đình , đó là điều mà con người , linh hồn tôi tìm kiếm , và đã gặp , dẫu linh hồn này giờ không còn chỗ ở thế gian . Mỗi cuộc đời là một bức tranh , chẳng bao giờ là hoàn tất , nhưng khi người họa sĩ ngừng cọ , hẳn bức tranh ấy cũng nói lên điều gì . Bức tranh đời tôi quá nhỏ bé nhưng cũng  muốn thốt lên hai chữ “yêu thương”.

Thursday, January 5, 2012

Chiều tàn

Đã  bước vào mùa đông
Tôi vẫn lang thang những buổi chiều vàng , tôi yêu buổi chiều như  tôi yêu ngôi nhà nhỏ wordpress này vậy
Có yêu buổi chiều vì chỉ có buổi chiều mới tàn đó , nắng tắt và mặt trời vàng úa . Chiều tàn khác với đông tàn , đông tàn bước qua xuân rực rỡ nhưng còn chiều tàn thì màn đêm buông xuống một màu đen chết chóc , nếu như  người ta có giấc ngủ ngon thì tốt chứ  đêm mà gặp ác mộng thì đen như  câu đêm dài lắm mộng .
Chiều tàn mới thấm thía cái vô thường của kiếp người , của đỉnh cao vun vút và vực sâu thăm thẳm trong mênh mông cõi lòng . Chiều tàn cõi lòng chùng xuống để ta lắng nghe ta
Chiều tàn để biết được rằng ta quá nhỏ bé trong bao la vô tận
Bạn phải yêu thiên nhiên và trái tim của bạn phải có tần số rung động cao để cảm nhận hết chiều tàn như  thế nào .
Mùa giáng sinh đến ta xin một chút ấm áp trong buổi chiều tàn

Mùa Thu Không Trở Lại

Thật tuyệt vời với Thái Thanh

Em ra đi mùa thu
Mùa thu không trở lại
Em ra đi mùa thu
Sương mờ giăng âm u

Em ra đi mùa thu
Mùa thu không trở lại
Đếm lá úa mùa thu
Đo sầu ngập tim tôi

Ngày em đi
Mưa chơi vơi não nề
Qua vườn Luxembourg
Sương rơi che phố mờ
Buồn này ai có mua ?

Từ chia ly
nghe rơi bao lá vàng
Ngập dòng nước sông Seine
Mưa rơi trên phím đàn
Chừng nào cho tôi quên… hôm…

Em ra đi mùa thu
Mùa lá rơi ngập đường
Lá úa khóc người đi
Sương mờ dâng lên mi

Em ra đi mùa thu
Mùa thu không trở lại
Đếm lá úa sầu lên
Bao giờ cho tôi quên ?
 

Tìm hiểu y phấn tảo

  ( trích trong sách phật quốc ký sự ) của t/g Thích Phước Tiến